Je herkent ze door de knipperlichten aan de vleugels en staart. Soms met zichtbaar rode en/of groene knipperlichten naast een (bijna) onderbroken lichtspoor. Ze kunnen vreemde bochten maken of lijken lange tijd stil hangen in de lucht wanneer ze recht op je af komen vliegen.
Satelliet(en)
Satellieten zijn op een heldere nacht vaak te zien als een bewegend “sterretje”, een puntje met de helderheid van een ster. Ze bewegen langzaam (veel langzamer dan meteoren) en zijn vaak minutenlang te volgen.
Als je tijdens een heldere, maanloze nacht vanaf een donkere plek gedurende langere tijd naar de sterrenhemel kijkt, is de kans groot dat je een 'vallende ster' ziet. Het is alsof een sterretje met vrij hoge snelheid langs de hemel schiet. Het verschijnsel duurt meestal niet langer dan een paar seconden.
Hoe herken je een satelliet? Dat is simpel. Als je een lichtpuntje ziet dat met een redelijk vaartje tussen de sterren beweegt, dan is het een satelliet. Hij geeft zelf geen licht maar weerkaatst licht van de zon (die van jou uit gezien onder de horizon staat).
Satellieten die laag rond de aarde cirkelen, zijn maar kort te zien: tot ongeveer 45 minuten na zonsondergang en 45 minuten voor zonsopkomst. Om dezelfde reden dat we de maan kunnen zien: ze reflecteren zonlicht. Overdag is het te licht om ze te zien en 's nachts houdt de schaduw van de aarde het zonlicht tegen.
Als een lichtstraal door die trillende lucht gaat, wordt het licht ietwat gebroken. Het resultaat is een fonkelende ster. Het licht van een ster die laag boven de horizon staat, moet een langere weg door de dampkring afleggen. Daarom zullen die sterren meer flikkeren.
Dan is het komende nacht het moment om te kijken. Tussen 03.00 en 04.00 bereikt de meteorenzwerm Perseïden namelijk zijn hoogtepunt. In dat uur zijn er zo'n tien vallende sterren te zien. Ieder jaar bereikt de meteorenzwerm op hetzelfde moment het hoogtepunt.
Vallende sterren zijn SNEL. Heel snel. Ze schieten de dampkring in met snelheden die tot 100,000 kilometer per uur kunnen oplopen. Vallende sterren lichten dus in een fractie van een seconde op.
De 1e Nederlandse militaire satelliet is vandaag met succes gelanceerd. De nanosatelliet BRIK II is door het bedrijf Virgin Orbit in een baan om de aarde gebracht. BRIK II is een experimenteel project van de Koninklijke Luchtmacht. Defensie betreedt hiermee het ruimtedomein.
Het knipperen komt door fluctuaties in de atmosfeer. Denk aan een weg op een hete zomer dag wanneer je in de verte kijkt.
Hierdoor noemen sterrenkundigen deze meteorenzwerm de Perseïden. In de late avond en nacht van 12 op 13 augustus zie je de meeste meteoren aan de sterrenhemel doordat de aarde dan het stoffigste deel van het komeetspoor doorkruist.
Vallende sterren zijn door de eeuwen heen altijd beschouwd als een omen van een magische bevestiging. Als we tegenwoordig naar de nachtelijke hemel kijken en een vallende ster zien, zeggen we dat die ons geluk brengt. Door het zien van een vallende ster, krijg je de bevestiging dat je dicht bij je bestemming bent.
De meteorenzwerm Perseïden bereikt morgen, zaterdag 13 augustus, rond 8 uur, zijn hoogtepunt. Komende nacht vallen er van deze zwerm gemiddeld zo'n 85 meteoren per uur, maar hiervan zullen er bij ons naar schatting ongeveer 10 tot 20 per uur zichtbaar zijn.
Sterren bewegen natuurlijk niet alleen naar ons toe of van ons af, maar ook zijwaarts. Die beweging is dus te 'zien' aan de hemel (door iedere paar jaar nauwkeurige positiemetingen te doen met telescopen) en deze beweging wordt de eigenbeweging van de sterren genoemd.
Vallende sterren, of meteoren, kunnen ontzettend snel gaan. Afhankelijk van waar ze vandaan komen, kunnen ze wel meer dan 100.000 kilometer per uur gaan. De gemiddelde snelheid is echter ´slechts´ 48.000 kilometer per uur. In vergelijking gaat het ISS met een snelheid van ongeveer 28.000 km/h rond de Aarde.
Omdat de satelliet slechts zichtbaar is doordat hij het zonlicht weerkaatst, mag hij zich niet in de schaduwkegel van de aarde bevinden. De lichtstralen die worden weerkaatst door de satelliet, moeten voldoende helder zijn om te worden opgemerkt met het gebruikte waarnemingsinstrument.
Een satelliet kan in een geostationaire of niet geostationaire baan om de aarde worden gebracht. Een geostationair geplaatste satelliet "hangt" op een hoogte van ongeveer 36.000 km op een vast punt boven de evenaar.
Eigenlijk zijn alle satellieten verschillend van elkaar, maar er zijn ook overeenkomsten: Satellieten zijn ongeveer net zo groot als een stadsbus. Satellieten hebben grote zonnepanelen. Die gebruiken ze om stroom op te wekken.
De satellieten leveren niet alleen wolkenbeelden maar ook gegevens over infraroodstraling waaruit temperatuur en vochtigheid wordt afgeleid. Satellietmetingen zorgen ook voor gegevens van straling, wind, golfhoogtes, golfpatronen, zeestromingen, ijskappen en nog veel meer.
Kies een waarneemplaats met een vrije blik op de hemel, liefst zo donker mogelijk. De achtertuin is meestal donkerder dan de straatkant. Maar de beste locaties vind je buiten bebouwde - verlichte - gebieden. Hoe afgelegener, hoe minder lichtvervuiling, waardoor je ook de 'zwakkere' meteoren kunt zien.
Om de Perseïden te spotten, moet je richting het noordoosten kijken en de beste periode is tussen 2:30 en 4:30 uur. We hebben hier nog veel meer tips voor je op een rijtje gezet om optimaal naar de vallende sterren te kunnen kijken!
De periode van goede zichtbaarheid is met minder dan een uur echter bijzonder kort doordat de bijna volle maan pas laat ondergaat. In de nacht vóór het maximum (morgenochtend vroeg) zijn per uur tot circa 45 'vallende sterren' zichtbaar. De meteoren zijn met het blote oog te zien vanaf een onbewolkte, donkere plek.
Als het helder is kan je ze goed zien als glinsterende puntjes in het donker, maar we zien maar één van die sterren alleen overdag. Dat is de zon. Heel groot en heel dichtbij. Toch is de zon maar een klein sterretje vergeleken met de andere sterren in het heelal.
Houd je blik op de hemel gericht
Ook vanavond tussen 22.00 en 23.00 uur heb je al een goede kans om een vallende ster te spotten. Bovendien komen de objecten op dat tijdstip scherend door de dampkring. Dat betekent dat de meteoren lange sporen achterlaten.
Toch verschijnen er elke nacht tientallen vallende sterren. En soms zijn er nog veel meer meteoren te zien. Bij een meteorenzwerm. Een meteorenzwerm keert jaarlijks terug.