Mannetjes hebben naast het oranje-rood kontje ook gele beharing op het gezicht en de bovenkant van de kop en een gele band op de voorkant van het borststuk. Ze kunnen lijken op een kleurvorm van de mannetjes van de Weidehommel waarbij het geel op het borststuk en het achterlichaam sterk gereduceerd is.
Die lijken op de koninginnen, maar zijn een stuk kleiner en leggen zelf geen eieren. Werksters helpen de koningin bij het uitbouwen van het nest. In de loop van de zomer komen uit de eitjes mannetjes (darren) en nieuwe koninginnen.
Toch zijn er een aantal duidelijke verschillen tussen hommels en bijen. Hommels zijn namelijk groter en hebben meer haar op hun lichaam. Dit maakt ze beter geschikt voor bestuiving dan bijen. Verder produceren hommels, in tegenstelling tot bijen, geen honing.
Een hommel leeft ongeveer één jaar. In het vroege voorjaar komt de koningin uit de grond waar zij overwinterde. Als eerste heeft ze nectar en stuifmeel nodig om te kunnen vliegen en voor de ontwikkeling van haar eierstokken. In onderstaande video legt boswachter Pauline Arends uit hoe een hommel stuifmeel verzameld.
Natuurlijke vijanden
Koekoekshommel (bijt de koningin dood). Insectenetende vogels (grauwe klauwier). Vlinders (de larven eten het nest leeg). Dassen, veldmuizen en spitsmuizen.
Het probleem is dat de koninginnen voedsel nodig hebben maar dat er nog weinig voedsel te vinden is. Sneeuwklokjes, krokus, blauw druifje zijn belangrijke voedselplanten die vroeg bloeien, plant ze daarom in je tuin.
Als de ingang van het hommelnest vlak bij een deur of raam zit, kunt u bijvoorbeeld een hor plaatsen. Dan kunnen de hommels niet (meer) naar binnen vliegen. Als de aanvliegroute van een nest een pad kruist bestaat de kans dat de opstijgende hommel per ongeluk tegen je aanbotst als je langs loopt.
Als de hommel lekker zit te eten, kan je misschien wel even zijn bontjasje aaien.
Bij de hommels hebben, net als bij honingbijen en wespen, alleen de koninginnen en werksters een angel. De mannetjes kunnen niet steken. De angel is bedoeld als verdedigingswapen. Tijdens een steek wordt een geringe hoeveelheid gif via de angel in het lichaam gepompt.
Ze slapen waar ze eten
Ze vallen in slaap op de planten waar ze overdag op vliegen: lavendel, marjoraan, de vlinderstruik, de kaardebol, verschillende distels en wat minder bij peen.
In tegenstelling tot een bijenangel, bevat die van hommels geen weerhaken. Hommels kunnen hun angel dus terugtrekken zonder dat deze loskomt van hun achterlijf. Hierdoor kunnen ze ook meermaals steken. Bij de meeste mensen veroorzaakt een hommelsteek enkel een plaatselijke reactie.
Hommels op look: aan het eind van het 'broed"seizoen, overnachten hommels vaak op de bloemen. Hier op trommelstokken waar ze de hele dag nectar zuigen.
Hommels zijn bijzonder nuttige beestjes, vooral omdat ze veel voor planten in uw tuin kunnen betekenen. Vaak worden hommels namelijk ingezet door professionele fruittelers om tot een maximale fruitoogst te komen. Hommels zijn namelijk de beste in het bestuiven van verschillende soorten planten.
Koelen en smeren met jeukverlichtende zalf (zoals Azaron) vermindert de klachten. Heeft de hommel op een gevoelige plek gestoken, bijvoorbeeld rond de ogen, dan kan je het beste zo snel mogelijke en ontstekingsremmend medicijn innemen (zoals aspirine of ibuprofen).
Hommelnest in onze spouwmuur
Bedoeld om vocht dat in de muur zit de kans te geven om naar buiten te gaan. Al enige tijd is het hier een af- en aanvliegen van hommels. Aan zijn grote witte achterste te zien, onmiskenbaar de algemeen voorkomende aardhommel (Bombus terrestris).
Ze moeten bijna voortdurend eten om warm te blijven want een hommel met een volle maag heeft maar een reserve van zo een 40 minuten. Vinden ze binnen dat tijdsbestek geen nieuwe voedselbron dan zijn ze ten dode opgeschreven.
Hommels hebben een olie-achtig laagje op hun lijf dat hen beschermt tegen water. Wanneer ze op een bloem landen, laten ze hun (geurende) voetsporen achter. Andere hommels ruiken dit, weten dan dat de bloem al geoogst is en vliegen door naar de volgende. Maar de geur dient ook als een manier om het nest terug te vinden.
Neem een ernstig verzwakte hommel heel voorzichtig op met een papiertje of een lepel en breng haar weer op krachten met een oplossing van een half theelepeltje suiker dat je oplost in lauw water op een eetlepel. Geef nooit honing, dat lijkt gezond en logisch, maar er kunnen juist ziekteverwekkers inzitten.
Vanwege de grootte van een hommel zijn mensen vaak bang voor zijn steek. Goed nieuws: hommels steken alleen als ze zich bedreigd voelen. Als je rustig blijft, zullen ze jou geen pijn doen.
“De meeste koninginnen, zoals van de aardhommel en steenhommel, graven zelf een klein holletje op minder dan tien centimeter diepte in de grond waarin ze overwinteren.
Net als bijen voeden hommels zich met nectar; ze gebruiken hun lange, uitrolbare tongen om de nectar uit de bloem op te zuigen. De nectar wordt verzameld en opgeslagen in het nest.
Geschikte planten voor hommels
Hommels houden van klimplanten, zoals de klimop (Hedera) die nog tot laat in het seizoen voedsel levert en die bovendien een fijne plek biedt om zich tussen de blaadjes te kunnen verstoppen.
Hommels leven in een kolonie die uit enkele tientallen tot wel honderden hommels bestaat. Zo'n kolonie wordt door een koningin gesticht. Dit is een bevrucht vrouwtje en de enige die overwintert. Aan haar de taak om in het nieuwe seizoen voor nageslacht te zorgen.
Hommelnesten kunnen niet worden verplaatst. Nesten die in de grond zitten kunnen tot wel een meter diep zitten en zijn daarmee onmogelijk om te verplaatsen.
Bombus dahlbomii is mogelijk de grootste levende hommelsoort. De koningin kan zo'n 4 centimeter lang worden. De soort komt voor in Zuid-Amerika, waar hij sinds 1998 onder druk staat van een verwante, invasieve soort: de aardhommel.