Een glaciaal of ijstijd is een periode in de geschiedenis, waarin het klimaat op aarde aanzienlijk kouder was dan tegenwoordig. De laatste koude periode, het Weichselien, eindigde 11.700 jaar geleden. Het Weichselien is bekend als 'de laatste ijstijd'.
De laatste ijstijd (Weichsel ijstijd) begon 110.000 jaar geleden. Ditmaal kwamen de ijsmassa's niet verder dan Hamburg. De gevolgen voor Twente waren er niet minder om. IJzige stormen veranderden Twente in een poolwoestijn.
Gemiddeld lag de temperatuur in de Kleine IJstijd in ons land zo'n 1 tot 2 graden onder de temperaturen van tegenwoordig. In de Grote IJstijden lag de jaargemiddelde temperatuur in West-Europa zo'n 10 graden lager dan nu. Daarna trad een stijging van de temperatuur op, vooral in de tweede helft van de twintigste eeuw.
Aan het einde van de de laatste ijstijd, genaamd het Weichselien, werd het nog een laatste keer flink koud. Deze abrupte koude periode heet de Jonge Dryas.
De één-na-laatste ijstijd was zó koud dat gletsjers uit Scandinavië ook Nederland bedekten. Dat kun je zien in het filmpje. Toen zijn de stuwwallen zoals de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe ontstaan door de immense ijsmassa en de zwerfkeien naar ons land gevoerd, waar later bijvoorbeeld de hunebedden van gebouwd zijn.
Tijdens de laatste ijstijd kwamen er ook Neanderthalers voor. Ze waren een mensensoort en ze bestonden eerder dan de moderne mens (zoals jij en ik, wij allemaal hier in de klas). Een Neanderthaler wordt zo genoemd omdat er voor het eerst een schedel van deze 'mens' is gevonden in Duitsland, in het Neanderthal.
Rond 10.000 jaar geleden was de aarde al een stuk warmer, ook al was de ijstijd toen 'pas' zo'n 1700 jaar voorbij. De permafrost smolt langzaam maar zeker, waardoor deze alleen in noordelijke gebieden aanwezig bleef.
10.000 BP was het grootste deel van West- en Centraal-Europa en Eurazië open steppe-toendra, terwijl de Alpen solide ijsvelden en berggletsjers vertoonden. Scandinavië en een groot deel van Groot-Brittannië lagen onder het ijs. Tijdens de Würm bedekte de Rhônegletsjer het hele westelijke Zwitserse plateau, tot aan de huidige regio's Solothurn en Aargau.
Ca 80.000 jaar geleden: koud: zee ca 80 meter lager: nieuwe 'uitbraak' van Homo sapiens naar Azie, nu naar Yemen vanuit Ethiopie/Eritrea. Suksesvolle kustdieren-verzamelcultuur (schelpdieren, vis) die langs de kust van de Indische Oceaan leidt tot in Australie (ca 75.000 jaar geleden).
Ook de zeer trage aanpassing van de ijskappen sinds de laatste IJstijd (18.000 jaar geleden) had in de twintigste eeuw nog een zeespiegelstijging van ongeveer 2.5 cm tot gevolg.
De laatste ijstijd liep ongeveer 10.000 jaar geleden af. Nu leven we weer in een tussen-ijstijd: het Holoceen. Klimatologen verwachten dat dit interglaciaal over ongeveer tienduizend jaar afloopt: er staat dan weer een nieuwe ijstijd voor de deur.
Grote ijskappen waren aanwezig over een groot deel van Noord-Europa en ijskappen bedekten de Alpen en de Pyreneeën. Bossen en wouden waren er bijna niet, behalve geïsoleerde stukken houtachtige vegetatie in en dicht bij de bergketens van Zuid-Europa.
De middeleeuwen beslaat een lange periode van 500 tot 1500. De eerste vier à vijfhonderd jaar was het één à twee graden kouder dan het nu is. Vanaf 950 na Christus werd het dan weer warmer, met temperaturen die gelijkaardig waren aan de onze, mogelijk zelfs iets hoger.
Volgens evolutionistische wetenschappers zijn er al miljoenen jaren lang afwisselingen van koude perioden (ijstijden) en warme perioden (interglacialen). Seculiere wetenschappers verschillen van mening over het precieze aantal ijstijden, maar een veelgehoord antwoord is tussen de twintig en de vijftig.
De dino's zijn inderdaad niet uitgestorven door een ijstijd, maar door een komeetinslag op Yucatán, Mexico. En er waren inderdaad geen mensen in de ijstijd, enkel dieren die met onder andere hun vacht en overlevingsinstinct de tijd door konden komen, en uit die dieren zijn wij gekomen.
Noord-Nederland, inclusief de Hondsrug, is gevormd door bewegend landijs en enorme hoeveelheden smeltwater. IJzige windstoten veranderden het gebied in een poolwoestijn . Vier parallelle bergruggen werden door het ijs door het poollandschap geploegd: de Hondsrug en de aangrenzende bergruggen.
In de prehistorie gingen mensen schrikbarend vroeg dood. Tot ongeveer 30.000 jaar terug. Toen werd vermoedelijk een deel van de mensheid vijftig jaar oud en was er zelfs een groep die de tachtig of negentig haalde.
Het einde van een ijstijd (de deglaciatie) valt vaak samen met een maximum in zonnestraling waardoor de inmiddels enorme ijskappen instabiel worden en versneld afsmelten.
Waar komt het Nederlands vandaan? Het Nederlands maakt deel uit van de Inde-Europese taalfamilie. Volgens onderzoekers van het Max Planck Instituut in Nijmegen is de Indo-Europese taalfamilie afkomstig uit Anatolië, de plek waar nu Turkije ligt.
Tijdens de laatste ijstijd bedekten gletsjers bijna een derde van de landmassa van de aarde, met als gevolg dat de oceanen ongeveer 400 voet (122 meter) lager stonden dan nu . Tijdens de laatste wereldwijde "warme periode", ongeveer 125.000 jaar geleden, stonden de zeeën ongeveer 18 voet (5,5 meter) hoger dan nu.
De vraag hoe koud de meest recente ijstijd was, is nu beantwoord. Uit nieuw onderzoek blijkt dat de gemiddelde temperatuur in deze periode ongeveer 7,8 graden Celsius was. En dat is een belangrijk inzicht voor wetenschappers die zich bezighouden met klimaatverandering.
Doordat er veel water in de ijskappen zat, was de zeespiegel tientallen meters lager. Hierdoor vielen veel ondiepe zeeen, zoals de Noordzee, droog.
Zelfs na die eerste verschroeiende millennia was de planeet echter vaak veel warmer dan nu . Een van de warmste tijden was tijdens de geologische periode die bekendstaat als het Neoproterozoïcum, tussen 600 en 800 miljoen jaar geleden. De omstandigheden waren ook vaak bloedheet tussen 500 miljoen en 250 miljoen jaar geleden.
Het record van de warmste dag die ooit gemeten is wereldwijd, ligt al na 1 dag aan diggelen. Op 22 juli werd een gemiddelde wereldwijde temperatuur gemeten van 17,15 graden Celsius, alweer 0,06 graden boven de recordtemperatuur van 21 juli. Nooit had de aarde het warmer sinds het begin van de metingen.
In het warmste scenario komt er 1,6 graden bij tot 2050. Waardoor Nederland dan al 4 graden is opgewarmd.