Het poollicht is een bijzonder natuurverschijnsel, wat je rond de noord- en zuidpool wel eens kunt zien. Op de Noordpool heet het noorderlicht en op de Zuidpool het zuiderlicht.
Noorderlicht, ook wel Poollicht of Aurora Borealis genoemd, is een spectaculair natuurfenomeen dat wordt gegeven door de zon. Je hebt je misschien vast wel eens voorgesteld hoe het Noorderlicht nu precies ontstaat. Dat leggen we je graag uit!
Noorderlicht ontstaat als elektrisch geladen deeltjes van de zon via de noord- of zuidpool van de aarde binnendringen in de dampkring. Die elektrisch geladen deeltjes (protonen en elektronen) worden bij grote zonneactiviteit in de ruimte geslingerd: een zonnestorm ofte CME (Coronal Mass Ejection) .
Ook wel aurora borealis genoemd: een lichtverschijnsel boven het noordelijk halfrond dat wordt veroorzaakt door interacties van deeltjes uit de zonnewind met de aardatmosfeer. Deze deeltjes worden normaliter vastgehouden in de zogenaamde Van Allen Gordels.
Poollicht of noorderlicht is een lichtverschijnsel dat vooral rond de polen van de aarde is waar te nemen. Het ontstaat doordat elektrisch geladen deeltjes met hoge snelheid tegen de atmosfeer botsten.
#2 Het Noorderlicht is altijd anders
Dat maakt het ook zo bijzonder. Afhankelijk van de aardse gassen waarmee deeltjes botsen, verschillen de kleuren van felgroen naar rood, maar zelfs oranje, wit en blauw zijn mogelijk. Groen licht bevindt zich op de onderste laag, waardoor je deze kleur het vaakst kunt zien.
Het poollicht is een bijzonder natuurverschijnsel, wat je rond de noord- en zuidpool wel eens kunt zien. Op de Noordpool heet het noorderlicht en op de Zuidpool het zuiderlicht.
Zuurstofatomen zijn de bron van het meest voorkomende noorderlicht. Afhankelijk van het energieniveau van de aangeslagen toestand zal het licht na een botsing met zuurstofatomen een rode of groene kleur hebben.
De beste periode om het noorderlicht te zien? De maanden december tot en met februari heb je de beste kansen om het noorderlicht te zien. Vanaf eind augustus is het trouwens al mogelijk om het poollicht te zien in het noorden van Scandinavië.
Hoe lang ze te bewonderen zijn kan ook variëren, soms is het maar een kwartiertje of half uurtje, andere keren duurt het dan weer enkele uren. Het noorderlicht blijft met andere woorden een sporadisch fenomeen. Net dat maakt het ook zo bijzonder.
Waar kun je het Noorderlicht het best zien? Eigenlijk maakt het weinig uit, als je maar ten noorden van de Poolcirkel zit. De populairste plekken zijn het noorden van Noorwegen, (Fins) Lapland en IJsland. Maar ook in (noord) Rusland, Groenland, Canada, Alaska en een stukje van Zweden is het Noorderlicht te aanschouwen.
De aurora speelt zich boven de ozonlaag af. De onderste laag van het poollicht bevindt zich op zo'n 80 tot 100 kilometer boven de grond, waarbij de bovenste laag zich meestal rond de 250 kilometer hoog bevind. Bij de rode aurora kan deze laag zich echter tussen 500 en 800 kilometer hoog bevinden.
Is de KP-index 1, dan is het Noorderlicht alleen zichtbaar in het allerhoogste puntje van Noorwegen. Is de KP-index 9, dan kun je het Noorderlicht zelfs in het noorden van Nederland zien. De kans op Noorderlicht in Nederland is echter heel klein, gemiddeld wordt het zeven keer per jaar gezien.
Noorderlicht bestaat uit meerkleurig, wazig en langzaam bewegend licht dat op ongeveer 100 tot 1000 kilometer hoogte boven het land zweeft. Vaak is het licht groenig-geel, maar violet tot rood komen ook voor. De vorm van het lichtschijnsel kan ook verschillend zijn: boog-, gordijn- en sluiervormig.
Er ligt wel een groot verschil in het noorderlicht kunnen zien of het noorderlicht kunnen bewonderen. Het noorderlicht is in Nederland (als het er al is) niet of nauwelijks met het blote oog te zien. Alleen een hele gevoelige fotocamera kan het noorderlicht vanuit Nederland vastleggen.
De meest voorkomende kleur van het noorderlicht is groen, wat wordt veroorzaakt door de reactie van het gas zuurstof. Groen licht bevindt zich op de onderste laag, waardoor deze kleur het vaakst te zien is. Door het gas stikstof zijn er blauwe en rode kleuren te zien.
Voor noorderlicht opteren we vaak voor 800 of 1600 ISO, bij een full frame camera kies je voor 3200 ISO. Liever een hogere ISOwaarde en iets meer ruis, en een kortere opnametijd. Een lange opname zorgt voor een slechte (of onscherpe) aflijning van het noorderlicht.
Hoe koud is het in Lapland in de winter? In de wintermaanden, tussen december en april, zakken de temperaturen naar ongeveer -5ºC tot -15ºC. Soms schommelt het kwik rond het vriespunt, maar er wordt ook wel eens -20ºC tot -30°C op de thermometer aangetikt. De gevoelstemperatuur is anders dan in Nederland en België.
In delen van Nederland bestaat er vanavond een kans om het noorderlicht te zien. Ook in Belgisch Limburg zou er voor het eerst in 18 jaar een kleine kans bestaan om het natuurfenomeen te kunnen aanschouwen. Door hevige zonneactiviteit is er momenteel een plasmawolk op koers richting de aarde.
De aurora borealis, oftewel het noorderlicht, intrigeert ons al eeuwenlang. Door de geschiedenis heen hebben mensen in de ongerepte natuur van de wereld in het donker van de nacht vol verwondering omhoog gestaard naar de wervelende stroken groen, rood, geel, roze, paars en wit licht aan de hemel.
Zodra in het Pure Noorden de duisternis invalt, kan het noorderlicht zich laten zien. In Lapland kan dat dus in de wintermaanden al om 14.00 uur zijn. In Lapland maakt het niet uit hoe noordelijk je bent. In Noord-Zweden en -Finland is de kans op het noorderlicht net zo groot als in Zuid-Lapland.
Minder felle kleuren
Wanneer je het Noorderlicht in het echt ziet, dan kom je erachter dat de kleuren helemaal niet zo fel zijn zoals je hebt gezien op foto's. Vaak heeft het licht een meer melkachtige, witte kleur. Als je geluk hebt, dan zie je misschien een vage glinstering van groen, lichtpaars of roze.
Noorderlicht is niet vaak te zien in Nederland. Ben je een grote fan van noorderlicht, dan kun je het beste naar de polen reizen. Daar is poollicht (aurora borealis / aurora australis) vaker zichtbaar én ziet het er spectaculair uit. Dit heeft te maken met het magnetisch veld van de aarde.
Wanneer je je dichter bij de Noordpool zou bevinden moet je dus naar het zuiden kijken om noorderlicht te kunnen zien. Vanuit Spitsbergen is dat bijvoorbeeld regelmatig het geval. Wanneer de geomagnetische verstoring toeneemt, breidt deze zone zich verder uit naar het zuiden.
Om noorderlicht te kunnen waarnemen moet het in de eerste plaats donker zijn. Dus zodra de duisternis valt, is het te zien, zelfs al is dat om 14:00 uur 's middags, bijvoorbeeld in Lapland, Noord-Noorwegen of op Spitsbergen.