Slangengif is een mengsel van weefselvernietigende stoffen in een waterige vloeistof die geproduceerd wordt door gifslangen. Het bijzondere van dit vergif is dat het bestaat uit zeer sterke proteïneases, beter bekend als eiwit-afbrekers.
Het soort gif hangt samen met de werking of beter gezegd beschadiging die het aanbrengt. Ieder gif bestaat uit een eiwitopname-bevorderende stof (hyaluronidase) en een cocktail van proteïnases die vrijwel alle eiwitten afbreken, want slangengif dient net zoals spinnengif voornamelijk de spijsvertering.
Sommige slangen hebben gif waarmee ze een olifant zouden kunnen doden. Het is zo sterk dat ze er muizen en vogels pijlsnel mee kunnen verlammen en verorberen, want voor kleine dieren is een heel klein beetje gif al genoeg.
Inlandtaipan. De inlandtaipan is de giftigste slang ter wereld en leeft in het midden van Australië. Hij kan 20 jaar oud en 3 meter lang worden. Een beet van de inlandtaipan bevat genoeg gif om 100 mensen, 250.000 muizen of twee Afrikaanse olifanten te doden.
Het gif is heel erg sterk en doet veel met je lichaam. Vaak zijn dat slechte dingen: het kan je verlammen en je kunt er zelfs aan overlijden. Maar wetenschappers kunnen er ook stofjes uithalen die positief kunnen werken. Bijvoorbeeld als pijnstiller of als middel tegen diabetes.
Slangengif kost vele honderden dollars per gram. Niet alleen omdat je er antigif van kunt maken, maar ook voor medisch onderzoek. Diverse medicijnen die nu in de kliniek gebruikt worden, zijn gebaseerd op de werkingsmechanismen van slangengif.
Het antwoord ligt in de chemische samenstelling van het gif. Met andere soorten giffen, zoals die van een pijlgifkikker, let je best wel op.
De adder is de enige giftige, wilde slang in Nederland. Als ze in een prooi bijt, bijvoorbeeld een muis, spuit ze gif met haar tanden in. Als het een grote prooi is, laat de adder haar prooi weer los.
Botox of eigenlijk botulinetoxine is de giftigste stof die bestaat. Twee nanogram (twee miljoenste gram) per kilo lichaamsgewicht is genoeg om je je laatste adem uit te laten blazen. Bij een cosmetische botoxbehandeling krijg je een extreem lage concentratie van het goedje.
„Dat is ook zoiets. Mensen beweren dat het niet kan, maar ik heb anaconda's veel grotere prooien zien eten dan mensen. Een wild zwijn bijvoorbeeld en een kaaiman. Als de anaconda eenmaal de menselijke ribbenkast in elkaar heeft gedrukt, zijn we niet meer zo groot.
Juvenielen (jonge dieren) groeien sneller en vervellen vaker dan oudere dieren. Jongere exemplaren gaan vaak pas eten na de eerste vervelling. Ook de vervelling van volwassen slangen valt vaak samen met veranderingen in het gedrag, zoals het aanbreken van de voortplantingstijd of het afzetten van de eitjes.
Slangen hebben net als veel andere dieren een spijsverteringsstelsel met onder andere een maag, lever en darmen. Bij slangen komt de ontlasting uit de darm en de urine uit de nieren samen in een ruimte. Die ruimte wordt de cloaca genoemd. Slangen poepen en plassen tegelijk.
Een cobra spuugt wel drie meter ver
In Afrika en Azië komen 13 soorten cobra's voor, die hun gif in dunne stralen wegspuiten. Spugende cobra's mikken op de ogen van hun belager. De slang kan tot op twee à drie meter afstand heel precies richten. Als het gif in de ogen terechtkomt, kan de vijand blind worden.
De koningscobra is de grootste gifslang ter wereld: hij kan wel vijf meter lang worden! Ook is hij extreem giftig: één beet is genoeg om een olifant te doden.
Slangen melken of slangenmelken is het gecontroleerd aan een gifslang onttrekken van zijn vergif, dat gebruikt kan worden voor onderzoek, of voor de productie van tegengif en andere medicijnen.
Slangengif is onder te verdelen in drie typen, cytotoxisch, neurotoxisch en haemotoxisch, die respectievelijk celen, zenuwen en bloed aantasten. Tanden kunnen voor of achter in de bek bevestigd zijn en flexibel zijn of niet.
Giftig. De meeste kogelvissoorten hebben gifstoffen in hun huid en andere delen van hun lichaam om te voorkomen dat ze door andere dieren worden opgegeten. Je kunt ze daarom ook beter niet aanraken. Voor mensen zijn ze ook niet eetbaar.
De gevaarlijkste dieren van Nederland zijn:
Adder. Grote pieterman. Wolf. Wild zwijn.
Cyanide is een zeer giftige chemische stof die in de chemische- en metaalindustrie veelvuldig gebruikt wordt. Daarnaast komt cyanide vrij bij verbranding van PVC en diverse soorten plastics en is het aanwezig in uitlaatgassen van auto's.
Het gif van de adder bevat meerdere stoffen. Sommige veroorzaken weefselbeschadiging, andere beïnvloeden de bloedsomloop en de bloedstolling. De symptomen kunnen dus zeer wisselend zijn. Meestal blijft het bij lokale symptomen op de bijtplaats, maar sommige slachtoffers vertonen ook ernstige veralgemeende symptomen.
Doorgaans eten ze kleinere dieren, bijvoorbeeld konijnen of vogels. Pythons van deze afmetingen kunnen in principe alles eten wat ze willen, maar mensen staan doorgaans niet op hun menu. Er zijn dan ook weinig gevallen bekend waarbij een mens door een python werd opgegeten.
De buidelrat kan in de toekomst wel eens duizenden mensenlevens gaan redden. Het dier blijkt namelijk te beschikken over een stofje dat ervoor zorgt dat slangengif niet langer giftig is. Jaarlijks komt het meer dan 420.000 keer voor dat een giftige slang een mens bijt.
De meeste soorten gifslangen gaan niet dood als ze zichzelf zouden bijten. Ze zijn immuun voor hun eigen gif. In hun bloed zitten bepaalde stofjes (antilichamen) die er voor zorgen dat het gif geen kwaad kan.
Bel of laat 112 bellen. Volg de instructies van de meldkamercentralist. Geef het tijdstip door en de plaats van de beet op het lichaam. Vertel ook om welke slang het gaat als je dit weet.