Gonartrose is een chronische en progressieve aandoening die zich in de gehele knie kan voordoen of zich kan beperken tot het mediale of laterale tibiofemorale compartiment. De prevalentie van gonartrose stijgt met de leeftijd.
Artrose is een aandoening waarbij het laagje kraakbeen dat op de uiteinden van de botten zitten beschadigd is. Tussen de botten van het kniegewricht zit normaal gesproken een laag kraakbeen. Deze laag fungeert als een soort 'stootkussen'. Wanneer er sprake is van gonartrose, wordt deze laag dunner en onregelmatiger.
De veel voorkomende slijtage van de knie is een aandoening aan het kraakbeen in het gewricht. Het leidt tot toenemende pijn na belasting, tot stijfheid en bewegingsbeperking. Er zijn werkgerichte risicofactoren, maar ook overgewicht is een belangrijke determinant voor knie-artrose.
Bij een versleten knie is het aan te raden om zwaar belastende activiteiten, zoals langdurig staan of zware dingen tillen, te vermijden. U kunt de klachten namelijk veel erger maken. Hierbij is het wel aan te raden om te blijven bewegen, aanzien beweging juist de knieën soepeler maken.
Klachten bij artrose van de knie
Artrose van de knie begint met pijn en stijfheid in de knie. U merkt dit vooral 's ochtends of als u na een tijdje zitten opstaat. Dit heet startpijn of ochtendstijfheid. Na 10 tot 30 minuten bewegen merkt u dat de knie minder stijf wordt.
Met knieartrose is een sport als basketbal waarschijnlijk minder handig om te doen. Kies een sport waar u het meeste baat bij hebt. Er zijn genoeg sporten die minder belastend zijn voor uw kniegewricht, zoals zwemmen, aquarobics, wandelen, nordic walking, golfen, fietsen, yoga, tai chi of buikdansen.
Zuivelproducten, eieren, vlees en suiker staan erom bekend bij sommige artrosepatiënten de gewrichtsklachten te verergeren. Wees hier bij klachten in ieder geval behoudend mee. Een verhoogde inname van vitamine C leidt tot een verminderde kans op achteruitgang van het kraakbeen en pijn in de gewrichten.
Fietsen kan je knieën zowaar goeddoen
Bovendien kan fietsen pijn en stijfheid in bepaalde gewrichten helpen verminderen. De beweging die je benen maken om kracht te zetten op de pedalen spreken namelijk deze gewrichten aan. Ook het bewegingsbereik van je knieën kan groter worden door fietsen.
Door te wandelen maakt u uw beenspieren sterker. Sterke spieren kunnen de gewrichten beter ondersteunen. Als uw aangetaste gewrichten beter ondersteund kunnen worden, ervaart u minder pijn. Extra gewicht kan voor meer belasting zorgen op de dragende gewrichten, zoals knieën, heupen en voeten.
Traplopen is gezond en goed voor knieën. Traplopen zorgt namelijk voor spieropbouw, verbetert de conditie en traint de knieën.
Artrose van de knie (gonartrose) begint met een vermindering van de dikte en kwaliteit van het kraakbeen. Als reactie daarop wordt het onderliggende (subchondrale) bot dikker en worden aan de randen van het gewricht osteofyten gevormd. Tevens ontstaat een chronische ontsteking van het synoviale weefsel.
De pijn zit dan vooral aan de voorkant van de knie. De kniepijn wordt erger bij het gaan staan of traplopen. Ook voelt het alsof uw knie vaak blokkeert. Alle veranderingen in uw knie zorgen ervoor dat u zich minder soepel kunt bewegen.
De eerste behandeling van de deze knieklachten zal bestaan uit rust om de zwelling te laten afnemen. Als de knie belastbaar is, is het het beste om de knie regelmatig te buigen en te strekken om stijfheid te voorkomen. Bij een scheur van de achterste kruisband moet men een operatie moet ondergaan.
Vaak zijn patiënten met knieartrose angstig om te bewegen ('misschien beschadigt het gewricht nog meer'). Het gevolg van minder bewegen is dat de knie stijf wordt en dat de kracht in de bovenbeenspieren afneemt. Dit werkt juist averechts voor de knieklachten.
Maar omdat er wel veel goede ervaring mee is, en vanwege het brede veiligheidsprofiel, is paracetamol bij veel vormen van artrose eerste keus [1]. Het pijnstillend effect van een cutaan NSAID is bij knie- en handartrose vergelijkbaar met dat van orale NSAID's, maar met minder (gastro-intestinale) bijwerkingen [1,2,3].
Intensief bewegen leidt niet tot artrose
Ook andere studies bevestigen dat belast bewegen gewrichten in conditie houdt. Mounach e.a. hebben bijvoorbeeld vastgesteld dat personen die dagelijks traplopen en daarbij meer dan 50 treden nemen, zelfs minder kans hebben op het ontstaan van artrose in knieën.
De warmte van de zon ontspant de spieren en maakt de gewrichten soepeler, wat bewegen vergemakkelijkt. Ook voor reumatoïde artritis en artrose is de warmte van de zon heilzaam, al is rechtstreekse blootstelling zeker niet nodig en zelfs af te raden in combinatie met medicatie zoals corticosteroïden.
Vitamines ter ondersteuning bij artrose
Vitamine K is nodig voor speciale eiwitten. Deze eiwitten zijn aanwezig in de botten en kraakbeen. De kans op artrose is eerder aanwezig op het moment dat u een tekort heeft aan deze vitamine. Vitamine D en E hebben ook een positieve invloed op de gewrichten.
Squats. De squat is een uitstekende oefening om je conditie en kracht te verbeteren en helpt je knieën te versterken. Let wel op een goede uitvoering van deze oefening en begin niet te zwaar. Je kunt de squat moeilijker maken door gewicht vast te pakken bijvoorbeeld een dumbel of een ander gewicht.
De meeste pijnklachten van de knie gaan vanzelf over. Doe een paar dagen tot weken geen bewegingen die de pijn geven. Bij veel pijn kunt u paracetamol nemen. U kunt ook gel op uw knie smeren waar een pijnstiller inzit, zoals ibuprofen of diclofenac (een NSAID).
Voorbeelden van de beste oefeningen: 'Squats, lunges, opstappen, kikkersprongen maken, het zijn klassieke oefeningen die perfect werken. Probeer deze oefeningen te leren van een expert. Aanbevolen wordt om tenminste 4 of 5 keer per week ongeveer 30 minuten te oefenen.
Het vermijden van de volgende voedingsstoffen en producten zou de klachten kunnen verminderen: zuivel, suiker, (rood) vlees, producten uit nachtschadefamilie, bepaalde kruiden, citrusfruit, chocolade, alcohol, tarwe of peulvruchten.
De invloed van weersomstandigheden bij Artrose
Warmte zorgt voor een betere doorbloeding bij hogere temperaturen. Hierdoor wordt de pijn en stijfheid verzacht. In de winter is de doorbloeding slechter, waardoor gewrichten eerder pijnlijk aanvoelen.
Geen kaas. De onderzoekers concludeerden dus dat een bepaald soort melk een beschermend effect op het kniegewricht van vrouwen kan hebben. Andere zuivelproducten leverden echter niet hetzelfde resultaat op. Kaas werd geassocieerd met toenemen van de progressie van knie-artrose bij vrouwen.