Als taal bestaat het Fries uit meerdere, streekgebonden dialecten, bijvoorbeeld het Woudfries, het Kleifries, het Zuidwesthoeks en het Eilander-Fries. In de Friese steden en op het Bildt wordt al vanaf de zestiende eeuw een sterk door het Fries beïnvloede vorm van Hollands gesproken: het
Fries en Nederlands zijn de officiële talen in de provincie Fryslân. Friese burgers hebben het recht om hun eigen taal (Nederlands of Fries) te gebruiken.
Heel simpel gezegd: een taal is datgene wat men erkent als 'de standaard'. En dialecten zijn op hun beurt regionale variaties op deze standaardtaal. Het verschil tussen taal en dialect kan dus tamelijk willekeurig zijn, maar het Nederlands en het Fries zijn in elk geval vastgelegd als officiële talen.
Friesland (Officieel Fryslân) is een provincie in het noorden van Nederland. Friesland telt 659.612 inwoners en de hoofdstad is Leeuwarden.
Waarom? Heel eenvoudig: Fries voldoet als enige van de regionale talen aan de gestelde eisen. Zo heeft het een duidelijke grammatica, is er sprake van historische ontwikkeling en vinden de sprekers zelf dat ze de taal Fries spreken. Friesland wordt al lange tijd door de Nederlandse overheid erkend als tweetalig.
Het Engels en Fries zijn nauw verwant aan elkaar. Toch is daar tegenwoordig niet zoveel meer van te merken, afgezien van een aantal woorden. Maar het Oudfries en het Oudengels lijken wél veel op elkaar. Bremmer: “Er zijn veel fonologische overeenkomsten tussen het Oudfries en Oudengels.
Fries is de tweede officiële taal in Nederland , gesproken door ongeveer een half miljoen Friezen in het noorden van het land. De bekendste spreker van het Fries is misschien wel Doutzen Kroes. De meeste inwoners van Friesland verstaan Fries; velen van hen kunnen het lezen en spreken, maar slechts 17% kan het schrijven.
Pompeblêd De pompeblêdden, zeven in totaal verspreid over drie schuine banen, staan volgens de zestiende-eeuwse geleerde Suffridus Petrus symbool voor de Zeven Friese Zeelanden, een oude benaming voor gebieden die vroeger door Friezen werden bewoond.
In 1814 werd Friesland een Nederlandse provincie, maar zonder de zelfstandigheid ten tijde van de Republiek.
Friesland werd in 1581 een onafhankelijk lid van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden . Tegenwoordig is het een Nederlandse provincie , die in 1996 de naam Fryslân kreeg.
Koese (slapen), halje-trawalje (haastig, onverwachts) , ferrinnewearje (vernielen), manjefyk (magnifiek). Oefriese woorden zou je zeggen. Mis. Hoewel ze Fries klinken, hebben deze woorden een hele andere oorsprong: het Frans.
Het Fries is echter nog steeds onverstaanbaar voor het Nederlands . Een cloze-test uit 2005 wees uit dat Nederlandse respondenten 31,9% van een West-Friese krant begrepen, 66,4% van een Afrikaanse krant en 97,1% van een Nederlandse krant.
Frysk wurdboek. Ben je op zoek naar een bepaald woord in het Fries?
Natuurlijk heette Friesland vroeger ook Vriesland, observeerde toen iemand. Er waren in 2007 72 mensen die Van Vriesland heetten, en niemand heette Van Friesland. Ook Frankrijk zie je in die oude vormen vaak gespeld als Vrankrijk.
De Keltische wortels van de wereldtaal Engels, maar ook van het Fries. Het zijn voorbeelden van recente ontdekkingen op het gebied van de Keltische talen en cultuur.
De letters Q en X komen niet voor in authentieke Friese woorden. De Q en X worden alleen gebruikt bij het schrijven/uitspreken van leenwoorden. Zowel in Nederland als in Duitsland wordt er Fries gesproken.
Naar huidige inzichten stammen de tegenwoordige Friezen niet af van de Frisii van Tacitus, maar van landverhuizers uit de 5e en 6e eeuw die de kust van Nederland en Duitsland koloniseerden.
Hoewel de Friezen traditioneel niet geassocieerd werden met de Vikingcultuur, heeft recent onderzoek uitgewezen dat ze nauwe banden hadden met de Noormannen . Er zijn bewijzen van Vikingnederzettingen en artefacten gevonden in de hele regio.
Onder Lodewijk Napoleon werd Nederland voor het eerst een Koninkrijk, het Koninkrijk Holland. Dit duurde slechts vier jaar (1806-1810). In 1813 herwon Nederland zijn onafhankelijkheid. De zoon van de laatste stadhouder, Willem Frederik, keerde terug uit ballingschap en werd uitgeroepen tot soeverein vorst.
Typische Friese specialiteiten zijn ondermeer: Fryske Sûkerbôle (suikerbrood), Oranjekoeke (oranjekoek), Drabbelkoeken uit Sneek, Fryske dûmkes, het biertje Us Heit en natuurlijk de enige echte Sonnema Beerenburg of conculega Weduwe Joustra uit Sneek. Heerlijk na een doorwaaide dag op het water.
De Friese vlag is te herkennen aan de 7 banen (4 blauwe, 3 witte) en de 7 rode pompeblêden. Pompeblêden is Fries voor plompe- of waterleliebladeren. Deze 7 pompeblêden staan symbool voor de 7 zeelanden, net zoals de 7 blokjes in het wapen. In 1897 werd de vlag door Gedeputeerde Staten erkend.
Ommelander vlag
De blazoenering is ontleend aan het wapen van de Ommelanden, dat op zijn beurt een uitwerking vormt van een mythisch Fries koningswapen uit de middeleeuwen.
Maar de Friezen geloven in Wodan (oppergod), Donar (dondergod) en Freya (godin van de vruchtbaarheid). Dat is volgens de christenen niet het ware geloof. De Friezen worden daarom heidenen (ongelovigen) genoemd en het geloof in hun goden noemt de kerk bijgeloof.
Ik hâld fan dy, Ik hald fan dei, ik hou fan dei zijn de beste vertalingen van "I love you" in het West-Fries.
Er wordt al eeuwenlang Fries gesproken. De eerste geschreven teksten in het Fries stammen uit de middeleeuwen. De 17 keuren en 24 landrechten van het Friese volk zijn tussen de 11e en 13e eeuw in het Oudfries geschreven, een Germaans dialect.