Bij vochtophoping houdt het lichaam te veel vocht vast waardoor zwelling ontstaat van, met name de benen, handen en buik. De zwelling ontstaat doordat het vocht op die plaats niet via de bloedsomloop kan worden afgevoerd. Vochtophoping kan onschuldig zijn, maar het kan ook wijzen op een hartziekte zoals hartfalen.
Vochtophoping wordt vaak veroorzaakt door een te hoge druk in de kleine bloedvaten, die op zijn beurt weer kan worden veroorzaakt door een hartziekte. Maar vochtophoping kan ook andere oorzaken hebben: de waterdruk in het bindweefsel rond de bloedvaten kan te laag zijn of de vaatwand kan te makkelijk vocht doorlaten.
Voor elke gram glycogeen die je lichaam opslaat, houd je 3 gram vocht vast. Dit kan al snel oplopen tot 2 tot 3 kilogram. Behalve de invloed van onze voeding op de vochthuishouding hebben ook hormonen impact op je vochtbalans. De meeste vrouwen zijn namelijk zwaarder als ze ongesteld zijn.
Beweeg voldoende.
Bewegen stimuleert de doorbloeding, waardoor je lichaam minder vocht vasthoudt. Drink dranken met een vochtafdrijvend effect, zoals gemberthee, groene thee of thee van paardenbloem, brandnetel of peterselie. Eet voldoende groenten met een vochtafdrijvende werking, zoals citroen, venkel en asperges.
Er kunnen verschillende pathologische huidproblemen ontstaan als vochtophoping niet behandeld wordt, zoals jeuk, littekens, pigmentafwijkingen, schilfering, huidverruwing en fibrose. Specifiek bij lymfoedeem kunnen ook de volgende huidproblemen optreden: papillomatosis, verrucosus, elefantiasis, lymffistels.
Bij vochtophoping houdt het lichaam te veel vocht vast waardoor zwelling ontstaat van, met name de benen, handen en buik. De zwelling ontstaat doordat het vocht op die plaats niet via de bloedsomloop kan worden afgevoerd. Vochtophoping kan onschuldig zijn, maar het kan ook wijzen op een hartziekte zoals hartfalen.
Bij hartfalen is de pompfunctie minder goed: uw hart kan het bloed niet goed meer rondpompen. Organen krijgen hierdoor minder bloed, bijvoorbeeld de nieren. De nieren gaan als reactie zout en vocht vasthouden. U kunt hierdoor bijvoorbeeld dikkere buik of enkels krijgen.
Zo kun je je voedingspatroon aanpassen door meer water te drinken en minder zout te eten. Daarnaast kunnen kruiden zoals bleekselderij, mierikswortel en peterselie helpen om vocht af te drijven. Thee van rozenbottels, berkenblad, guldenroede of jeneverbes kan hier ook bij helpen.
Vochtophoping en verwijde bloedvaten geven pijnklachten. Bekende oorzaken hiervan zijn bijvoorbeeld hoge bloedruk, trombose en spataders.
Sommige ziektes, zoals een langzaam werkende schildklier of het syndroom van Cushing, kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van overgewicht. Soms ontstaat obesitas door een foutje in een gen. Of is obesitas een kenmerk van een erfelijke ziekte, zoals het Prader-Willi syndroom of het Bardet-Biedl syndroom.
Van sommige soorten thee, zoals paardenbloem, paardenstaart, brandnetel en peterselie, is bekend dat ze het lichaam overtollige vloeistoffen verwijderen door te plassen, vergelijkbaar met de werking van diuretica of waterpillen.
Enkele andere symptomen voor ascites kunnen zijn: verminderde eetlust, druk op maag, buikpijn of vermoeidheid. De behandeling van ascites is afhankelijk van de oorzaak. Een algemene behandeling bestaat uit een combinatie van een zoutarm dieet en vochtafdrijvende middelen.
Bepaalde voedingsmiddelen hebben van nature een vochtafdrijvend effect. Ideaal dus als je vocht vasthoudt. Zet kruiden op het menu zoals bleekselderij, mierikswortel en peterselie. En maak thee op basis van guldenroede, rozenbottels, berkenblad of jeneverbes.
Deze vochtophoping in de buik wordt ook wel ascites genoemd. Het vocht zakt vervolgens meestal naar beneden waardoor je ook last krijgt van dikke voeten en benen. Het vocht in de buikholte kan op de verschillende organen gaan drukken. Hierdoor kunnen klachten ontstaan.
Onderzoek heeft aangetoond dat koffie en water dezelfde hoeveelheid urine geven. Dat koffie vochtvasthoudend is, lijkt daarom niet te kloppen. Het Voedingscentrum geeft eveneens aan dat zowel de vochtafdrijvende als de vochtvosthoudende werking niet bewezen is.
Mythe: thee werkt vochtafdrijvend
Er zijn namelijk meer manieren om voldoende vocht binnen te krijgen: water, thee, koffie… Noem maar op. Groene thee heeft wel eens het labeltje gehad dat het juist vocht afdrijvend zou werken, maar daar is geen enkel concreet wetenschappelijk bewijs voor.
Het ziektebeloop bij hartfalen is grillig en gaat gepaard met exacerbaties. Plotse hartdood en progressief hartfalen zijn belangrijke doodsoorzaken. In tegenstelling tot kanker ontbreekt bij hartfalen veelal een laatste fase met bedlegerigheid. Tot het laatst is tegen hartfalen gerichte medicatie nodig.
Bij pericarditis zit er vaak meer vocht in het hartzakje dan normaal. Als het te veel wordt is dit gevaarlijk. Het hart kan zich dan minder goed vullen met bloed en pompt niet meer goed. Dit heet tamponade.
Bij hartfalen pompt uw hart minder bloed rond dan normaal. U wordt snel moe als u zich inspant. U voelt zich snel buiten adem en benauwd. Uw voeten en enkels worden dikker.
Een nadeel van plaspillen is dat u te veel kalium kunt verliezen. Spiercellen hebben juist kalium nodig voor de geleiding van elektrische prikkels. Er zijn speciale plaspillen die ervoor zorgen dat u niet te veel kalium verliest. Vaak krijgt u plaspillen in combinatie met andere medicijnen, zoals bloeddrukverlagers.
Bij ontstekingsprocessen zullen weefselontstekingsmediatoren (histamine) de capillairen meer doorlaatbaar maken, waardoor vocht zal uittreden uit de bloedbaan. Bij een verhoogde veneuze druk zal de capillaire druk toenemen, waardoor de capillaire doorlaatbaarheid toeneemt en oedeem in de benen ontstaat.
Vocht in de benen wordt veroorzaakt door slechte aderen. Het is de taak van de aderen om bloed van en naar uw lichaamsdelen te brengen. Als de aderen verslecht zijn, kan het zijn dat ze het bloed niet meer goed kunnen afvoeren. Het vocht blijft dan zitten, met als resultaat dikke enkels en uiteindelijk ook dikke benen.
Bleekselderij, komkommer, venkel, artisjok, andijvie, gedroogde abrikozen zijn allemaal groente die een licht vochtafdrijvende werking hebben. Ze zijn allemaal rijk aan kalium en dat is een belangrijk mineraal onder meer voor een goede bloeddruk en vochthuishouding.