Bij een wettelijke verdeling zijn de echtgenoot van de overledene en de kinderen voor gelijke delen erfgenaam. Maar de hele erfenis (bezittingen en schulden) gaat direct naar de echtgenoot van de overledene. De kinderen hebben wel recht op een deel van de erfenis - hun wettelijk erfdeel - maar zij krijgen dit nog niet.
Zorg dat iedere erfgenaam een bedrag hecht aan een elk kostbaar object. Tel per erfgenaam het totaalbedrag op. Dit bedrag denkt de erfgenaam te moeten verdelen. Deel dat vervolgens door het aantal erfgenamen en je je krijgt voor iedere erfgenaam een bedrag waarvan hij of zij denkt dat hij daar recht op heeft.
In principe geen notaris nodig
In beginsel zijn het de erfgenamen zelf die gezamenlijk verdelen, tenzij er een executeur-afwikkelingsbewindvoerder (ook wel drie sterren executeur genoemd) is die op grond van het testament bevoegd is om zelfstandig te verdelen.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
De waarde van de nalatenschap is kortgezegd de bezittingen minus de schulden. Ook ondernemingsvermogen telt mee. Als waarde telt de waarde direct na het overlijden. De wet bepaalt wat schulden van de nalatenschap zijn.
Beleggen geld uit de erfenis
Je kunt zelf gaan beleggen, maar je kunt ook samen met de beleggingsexperts van je bank gaan beleggen. Of je kunt je beleggingen laten beheren door je bank. Beleggen is niet zonder risico's. De waarde van het vermogen dat je inlegt kan dalen.
Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.
De uiteindelijke rekening voor het afwikkelen van de erfenis kan een paar honderd euro zijn als er een duidelijk testament is of wanneer alle erfgenamen het snel eens worden. Maar het kan ook duizenden euro's of zelfs nog meer kosten. Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle goederen van de nalatenschap. Pas als de langstlevende echtgenoot of partner overlijdt, erven de kinderen. Soms zijn dit kinderen uit een eerder huwelijk.
Degene die de opdracht geeft voor de uitvaart is verantwoordelijk voor de betaling. Als er genoeg geld in de nalatenschap is, kan de rekening daarvan worden betaald.
Bij overlijden gaan het vermogen en de schulden over naar de erfgenamen. Een eigen woning met de daarop rustende hypotheek behoort samen met alle overige bezittingen tot de nalatenschap.
In algemene zin is een executeur verantwoordelijk voor het afhandelen van uw nalatenschap. Denkt aan opzeggen van de huur, betalen van schulden, maar ook het regelen van uw begrafenis of crematie kunt u overlaten aan een executeur. Alles over nalatenschap leest u in deze brochure.
Indien de overledene alleenstaand was en er niemand in de woning blijft wonen zal de woning ontruimd moeten worden. Vaak zullen de erfgenamen bepaalde zaken die tot de inboedel behoren willen erven. Het kastje van oma, de antieke klok, maar ook sieraden en tafelzilver behoren tot de inboedel.
De wet schrijft voor dat 'in beginsel de werkelijke waarde van de inboedel door de erfgenamen bij hun verkrijging worden opgeteld'. Bij de erfbelasting is dus het uitgangspunt dat de economische waarde van de inboedel van toepassing is. Met andere woorden, het bedrag dat de hoogste bieder ervoor geeft.
Een bankrekening op 1 naam wordt na het overlijden van de rekeninghouder meestal geblokkeerd. Vaak kunnen er dan geen betalingen meer gedaan worden. Zoals automatische incasso's en periodieke overboekingen. Houd hier dus rekening mee als je zaken regelt voor de overledene.
De kinderen kunnen de ouder dan verzoeken om het kindsdeel uit te keren. Dit is dan niet een uitkering in geld, maar goederen. Deze goederen moeten dezelfde waarde hebben als de hoogte van het kindsdeel. De langstlevende ouder houdt wel het vruchtgebruik over de goederen.
Ofwel bij een notaris, wat gemiddeld tussen de 300 en 500 euro kost. Ofwel gratis bij het Kantoor Rechtszekerheid bevoegd voor de woonplaats van de overledene, op voorwaarde dat de nalatenschap aan bepaalde wettelijke voorwaarden voldoet.
Wanneer je naar een notaris gaat na overlijden bepaal je zelf. Er is hiervoor geen regel die bepaalt hoe snel je die moet inschakelen. Het is verstandig om dit zo snel mogelijk te doen. Zeker in het begin, tijdens de rouwperiode, kan de notaris je veel financiële en juridische zaken uit handen nemen.
Als nadelen worden wel genoemd: het is een formele procedure, u moet uw persoonlijke problemen aan derden kenbaar maken, de rechter bepaalt uiteindelijk wat hij verstandig vindt. Voordelen zijn: er gelden duidelijke spelregels en de rechter houdt toezicht op de vertegenwoordiger.
Dit duurt in veel gevallen gemakkelijk een jaar. In ingewikkeldere situaties kan dat oplopen tot een meerdere jaren. Een legaat wordt meestal eerder uitgekeerd of uitbetaald. Als het gaat om een legaat van een specifiek goed, dan kan dat in de eerste maanden na het overlijden al het geval zijn.
Denkt u nog recht te hebben op een erfenis? Mogelijke erfgenamen kunnen via het ministerie van Financiën via de website van de Rijksoverheid zoeken naar vergeten erfenis. Als u denkt dat u aanspraak heeft, dien dan schriftelijk een claim in bij het ministerie van Financiën.
Als u een erfenis krijgt, hoort dit bij uw vermogen - ook al is deze nog niet onder de erfgenamen verdeeld. Over uw vermogen betaalt u misschien inkomstenbelasting. Lees hoe dat zit. Geef in uw aangifte inkomstenbelasting uw aandeel van de erfenis aan bij uw bezittingen en (eventueel) schulden.