Je steekt de kettingslijtagemeter aan de ene kant tussen een schakel, en aan de andere kant valt de punt dan automatisch tussen twee andere kettingschakels. Hoe verder de ketting versleten is hoe verder de schakels uit elkaar staan. Er ontstaat dus meer ruimte tussen de schakels.
Meten doe je door een schuifmaat te gebruiken. Zet de binnenpootjes op 118 mm. Dan zet je hem tussen de schakels en duw je hem uit, tegen de rollertjes aan. Komt ie dan boven de 120,5 mm dan is je ketting versleten.
Je kunt ook regelmatig checken of je kettingbladen aan vervanging toe zijn. Dit zie je bijvoorbeeld als je fietsketting erg losjes op je kettingblad ligt, als de tandjes van je kettingblad versleten zijn of als het schakelen niet meer soepel gaat.
De 3000-kilometer-regel
Om deze versnelde slijtage van cassette en kettingbladen te voorkomen, is een algemene vuistregel om de ketting van je fiets elke 3000 km te vervangen.
Gemiddeld kan je zo'n 5000 tot 6000 kilometer met één ketting en één cassette doen. Een snelle kostenberekening voor een Ultegra 11 speed-R8000-cassette (82 euro) en een Shimano 11-speed HG701-ketting (38 euro) geeft een prijskaartje van zo'n 120 euro na 5000 à 6000 kilometer.
Een Campa of TA Specialites groot voorblad gaat ca. 12.000 km mee.
Als de ketting beweegt/ omhoog komt op de tanden als je hem onder spanning zet is er sprake van slijtage. Voorbladen gelijk met het spul achter vervangen is wel snel, als dat nodig is heb je wel erg ver doorgerende met vesleten meuk. Normaal gaan de grotere tandwielen wel een paar beurten extra mee.
De fietsketting moet een speling hebben van ongeveer 1 centimeter. Dit is met de vinger te meten door de ketting een stukje omhoog of omlaag te bewegen. Is de speling (veel) meer of minder? Dan is het spannen van de fietsketting nodig.
Dan geldt de vuistregel: groot-groot + 2 schakels. Breng beide uiteinden van de ketting naar elkaar toe. Trek de ketting strak zodat de derailleur bijna gestrekt naar voren wijst. Je kunt ook tellen hoeveel schakels je oude fietsketting heeft om erachter te komen hoelang je nieuwe ketting moet zijn.
Als je een fietsketting wilt kopen dan is de Shimano Ultegra een van de beste keuzes. De fietskettingen van Shimano staan erom bekend dat ze soepel schakelen en in zijn algemeenheid goede prestaties leveren. Daarna volgt KMC en SRAM.
Dit ongeacht het wielformaat en ongeacht de invloed van het gewicht van de berijd(st)er van de fiets en hoogte van de bandenspanning. Maar MTB-fietsen hebben vaak voorbladen van 22, 24 en 26 tanden, terwijl tijdritfietsen voorbladen kennen van 54 en 56 tanden.
Het kettingblad bij gewone fietsen heeft in de meeste gevallen 46 tanden.
Daar is geen algemeen geldende maatgevende hoeveelheid tijd of kilometers voor. De een zegt een jaar, de ander zegt 10.000km. Beide kan waar zijn, maar veel is afhankelijk van o.a. de kwaliteit van je materiaal. Staal slijt langzamer dan aluminium en is ook nog goedkoper (en zwaarder).
Een kettingsetje gaat ongeveer tussen de 20.000- en 35.000 km mee. Soms langer en soms korter afhankelijk van de berijder. Een ketting smeer je aan de binnenkant en ongeveer om de 300km bij droog weer. Rij je in de regen dan mag je iets vaker smeren.
Een ketting vervangen is voor de gemiddelde fietsenmaker maximaal 10 minuten werk. Ze spannen direct de ketting ook op en smeren hem met een goed smeermiddel. Aangezien een ketting tussen de 3 en de 10 euro kost zouden de kosten absoluut niet boven de 30 euro uit mogen komen.
Let op kettinglengte, je moet zorgen dat je sowieso 'groot-groot' kunt schakelen. De achterderailleur moet dan nog niet helemaal gespannen staan. Anders kan het bij verkeerd schakelen leiden tot een gebroken ketting, of erger, een verbogen achterderailleur.
Wanneer de ketting te kort is, zal de ketting te strak komen te staan als de ketting zowel voor als achter op het grootste kettingwiel ligt. Als de ketting te lang is, zal de derailleurarm helemaal naar achteren staan als de ketting voor en achter op het kleinste kettingwiel ligt.
Áls je een nieuwe ketting wilt ontvetten, leg je 'm in een bakje wasbenzine. Even schudden, en laten uitlekken. Verder zullen de voors en tegens wel weer vrolijk over elkaar heen buitelen.
Met behulp van de kettingspanners spant u de ketting aan naar de gewenste spanning van 1 centimeter speling. Dit doet u met steeksleutel 10. Draai de moer van de linker kettingspanner rechtsom en vice versa om de ketting aan te spannen.
"Het feit dat de ketting rechts op de fiets zit heeft een puur technische oorzaak: Het gaat om de richting van de schroefdraad", zo stelt Kees van Wijk van Nationaal Fietsmuseum Velorama in Nijmegen. Stel je een fiets voor, zonder kettingkast. De ketting loopt over twee tandwielen: eentje voor en eentje achter.
De kettingspanners hebben de volgende functies: De ketting instellen op de juiste spanning, niet te strak en niet te los. Door aan de moer te draaien schuift de achteras naar achter en wordt de ketting strakker. De achteras in de ingestelde positie vasthouden, ook als de fietser krachtig trapt.
Zodra je tandwiel versleten is beginnen de tandjes te lijken op een soort haaienvin. Er zit een kleine uitholling bij elke schakel zoals op de foto hieronder. Als hij er zo uit ziet is de kans zeer groot dat deze aan vervanging toe is.
Schoonmaken met een borstel
Spuit de cassette in met een kettingontvetter en laat deze een paar minuten intrekken. Let er goed op dat je dit spul niet tussen je (achter)lagers loopt. Vervolgens rag je met de borstel flink tussen de verschillende kransjes. Doe dit tegen de rijrichting in.