Een spelsysteem of letterkaart kan een hulpmiddel zijn voor communicatie met patiënten die volledig verlamd zijn en niet meer kunnen spreken. Door elke letter van een woord af te gaan kan met alleen 'ja' en 'nee' toch gecommuniceerd worden. Bekijk ook de communicatiewijzer (ezelsbruggetje) voor invasieve beademing.
Mensen met afasie ervaren problemen met taal in alle modaliteiten: spreken, begrijpen, lezen en schrijven.
Dementie en moeite met praten en begrijpen van taal
Dementerende mensen maken kortere zinnen en vreemde zinsconstructies. Het is steeds moeilijker dingen onder woorden te brengen of te begrijpen wat anderen zeggen. Dan is er sprake van een taalstoornis, ook wel afasie genoemd.
Geef de hoofdlijnen van het gesprek aan (help mee om hoofd- en bijzaken te onderscheiden). Praat rustig, las pauzes in zodat de persoon de informatie kan verwerken. Ondersteun gesproken taal met gebaren, mimiek en intonatie. Doseer de informatie (maak desnoods een vervolgafspraak).
Maak oogcontact en let goed op non-verbale signalen (mimiek, intonatie, gebaren). Maak duidelijk waar het gesprek over gaat. Gebruik eventueel een tekening, afbeeldingen of foto's om het onderwerp te verduidelijken. Spreek rustig en in korte zinnen, benadruk de belangrijkste woorden uit een zin.
Bijna altijd is er in de eerste 3 maanden na het ontstaan van afasie enig spontaan herstel van de taal. Zelden of nooit is dat herstel volledig. Toch is er met veel oefenen, telkens weer proberen en volhouden vaak verbetering te verkrijgen. Degene die kan helpen met het oefenen van de taal is de logopedist.
Terugkeren naar het werk lukt vaak niet. Ongeveer 75% van de mensen met afasie is arbeidsongeschikt door de afasie. Ongeveer 70% van de mensen met afasie denkt dat anderen contact met hen vermijden vanwege communicatieproblemen. 90% van de mensen met afasie heeft het gevoel in een sociaal isolement te verkeren.
Complimenteer hem voor de dingen die hij kan en doet
Het klinkt misschien raar, maar ik realiseerde me dat ik geen idee heb hoe dat zou moeten, en ik vind het echt knap dat je dat kan. ' Er is altijd iets te vinden waarvoor je hem bewondert, of dat nou thuis is, in jullie relatie, of in zijn werk.
Afasie wordt veroorzaakt door een hersenbeschadiging. Het hersenletsel ontstaat plotseling, bijvoorbeeld door een beroerte of een trauma. Vaak is verbetering mogelijk. PPA ontstaat geleidelijk, en wordt steeds erger.
Spreek liever niet voor uw naaste. Gun hem of haar de tijd om op het volgende woord te komen. Maak geen zinnen af en gebruik geen stemverheffing. Uw naaste begrijpt misschien niet altijd meteen wat u zegt, maar hoort u meestal wel.
Afasie kan blijvend zijn, maar ook tijdelijk. De hersenen zijn gedeeltelijk in staat zich aan te passen aan veranderingen na een beroerte, maar de mate waarin een taalfunctie herstelt is verschillend. Als er geen verder herstel meer mogelijk is richt de therapie zich op het leren omgaan met de veranderingen.
De oorzaken en risicofactoren van primair progressieve afasie zijn niet bekend. Het kan zijn dat er sprake is van een erfelijke vorm. De erfelijkheid van deze ziekte kan getest worden. Via het Alzheimercentrum kunt u in contact gebracht worden met de klinische genetica die u begeleidt in dit traject.
Afasie ontstaat door hersenletsel. De oorzaak van zulk hersenletsel is meestal een bloedvataandoening. Soms is een verwonding van de hersenen (hersentrauma) of een gezwel in de hersenen (hersentumor) de oorzaak. Een bloedvataandoening in de hersenen betekent meestal dat een bloedvat verstopt raakt (herseninfarct).
Vaak is dit het gevolg van een neurologische aandoening, bijvoorbeeld een beroerte, Multiple Sclerose of de ziekte van Parkinson. Ook overmatige spanning, zoals in een drukke periode met veel zorgen of stress, kan voor problemen zorgen.
Depressie, vermoeidheid en chronische pijn komen vaak voor na hersenletsel en kunnen lijken op apathie of komen tegelijkertijd voor. Bijwerkingen van sommige geneesmiddelen kunnen ook lijken op apathie. Probeer de oorzaak van het probleem te ontdekken, zodat u kunt helpen.
Bied structuur en regelmaat zodat de cliënt houvast krijgt. Wees voorspelbaar: benader iemand met NAH consequent op dezelfde manier, ook dat geeft houvast. Houd rekening met wat de persoon met NAH aankan. Mensen met hersenletsel zijn vaak extreem moe, alles kost veel inspanning en energie.
Meestal blijft het tot in een gevorderd stadium van de aandoening goed mogelijk om zelfstandig te functioneren. Uiteindelijk zal er vaak wel hulp nodig zijn bij de zelfverzorging.