Vanaf welke afstand woon je dichtbij een snelweg? Volgens het Astma Fonds moet tussen een school en een snelweg minstens 300 meter zitten. Voor woonplaatsen geldt dezelfde afstand. Mensen die minder dan 300 meter van een snelweg wonen zijn dus onbeschermd tegen fijnstof naast de snelweg.
Het zijn geen scherpe grenzen. De lucht is niet op 290 meter van de weg heel vies, en op 310 meter van de weg helemaal schoon. Over het algemeen geldt: hoe verder van de drukke weg of een veebedrijf, hoe schoner de lucht en hoe kleiner de kans op luchtwegklachten en andere gezondheidseffecten.
Je kunt daarvoor kijken op www.luchtmeetnet.nl , waar de resultaten van onder andere RIVM, GGD Amsterdam en DCMR op staan. Op luchtmeetnet.nl kun je per stof de concentratie zien bij jou in de buurt op dit moment. Als er geen meetpunt bij jou in de buurt is, kun je kijken op de kaarten van Atlas Leefomgeving.
Beleid en grenswaarden voor fijnstof
Voor PM10 is de grenswaarde 40 µg/m³ per jaar. Ook mag de hoeveelheid PM10 niet hoger zijn dan 50 µg/m³ per dag en mag die hoge waarde niet meer dan 35 keer per jaar voorkomen. Voor PM2,5 is de grenswaarde 25 µg/m³ per jaar. Voor ultrafijn stof is nog geen grenswaarde vastgesteld.
Fijnstof vergroot het risico op longontsteking, longkanker, ernstige longziekten, hersenbloedingen en hart- en vaatziekten.
In Nijmegen en Amsterdam is de luchtkwaliteit het slechtste. Ook Europees gezien scoort Groningen goed, maar de schoonste lucht wordt ingeademd door de inwoners van het Zweedse Umeå. In de Poolse stad Nowy Sacz is de slechtste luchtkwaliteit van Europa gemeten.
Opmerkelijk: Hoogeveen staat wel in de top 3 van meest zwerfafvalboetes van het land. Van alle boetes in Nederland voor het dumpen van afval is tussen 2014 en 2020 1,7 procent uitgedeeld in de provincie Drenthe.
In 2019 en 2020 waren Umeå in Zweden, Tampere in Finland en Funchal in Portugal de drie schoonste steden in Europa wat betreft luchtkwaliteit.
De schoonste lucht werd gevonden in Nieuw-Caledonië, een eilandengroep in de Grote Oceaan. Onder de ontwikkelde landen had Finland de beste luchtkwaliteit. Er waren wereldwijd wel 222 steden die het doel haalden. Het probleem zit in fijnstof dat kleiner is dan 2,5 micrometer per deeltje.
In Nederland is de lucht bijna overal ongezond. Alleen op Vlieland en Schiermonnikoog kan je nog gezonde lucht inademen.
Pakistan staat bovenaan de lijst als het meest vervuilde land ter wereld met een gemiddelde fijnstofconcentratie (PM 2,5) van 115,7.
Het verkeer (weg en water) is de grootste bron van fijnstof, vooral door het gebruik van diesel. Het verkeer stoot zo'n 40% van het fijnstof uit. Daarin wordt ze op de voet gevolgd door de industrie die ongeveer evenveel uitstoot. Daarna volgt de landbouw die zo'n 23% van het fijnstof uitstoot.
In uw huis komt zonder twijfel fijnstof voor. Een deel komt van buiten naar binnen, vooral veroorzaakt door uitlaatgassen en uitstoot van de industrie. Maar ook binnenshuis kan het ontstaan. Froukje van Dijken: 'Fijnstof in huis komt vooral vrij bij verbranding.
Check de lucht in jouw buurt
Het RIVM meet dagelijks onze luchtkwaliteit. De lucht is niet overal even gezond in Nederland. Met de Gezonde Lucht Check van Longfonds zie je hoe gezond de lucht bij jou in de buurt is. De data voor deze check komen van het RIVM.
De lucht is schoner dan vroeger.
Stoffen als zwaveldioxide, grof stof en benzeen waren vroeger een probleem. Door allerlei maatregelen zijn de gemiddelde concentraties de laatste jaren sterk gedaald. Natuurgebieden verzuren als er veel zwaveldioxide in de lucht zit. Tegenwoordig is dat veel minder het geval.
De Indiase stad Gurugram, een voorstad van New Delhi, is volgens het rapport de meest vervuilde stad ter wereld. New Delhi zelf staat op plek elf en is daarmee de hoofdstad met de meeste luchtverontreiniging wereldwijd.
Amsterdam telt het hoogste aantal plekken waar de luchtverontreiniging de Europese normen overschrijdt. In vier van de onderzochte tien straten laten metingen te hoge waarden zien voor stikstofdioxide.
De luchtkwaliteit in Nederland behoort tot de slechtste van Europa. Met België en Luxemburg heeft Nederland de hoogste gemiddelde uitstoot van stikstofdioxide (NOx) per km2. De concentratie fijnstof ligt in Nederland 25% hoger dan het Europese gemiddelde.
Rotterdam, Schiedam en Rijswijk zijn de meest vervuilde steden als het gaat om uitstoot door verkeer en industrie. De gemeenten Nederweert, Ede en Barneveld, Velsen en Beverwijk hebben de hoogste concentraties fijnstof.
Verkeer, industrie, landbouw en huishoudens (o.a. houtstook) zijn belangrijke bronnen van fijnstof. Een slechte luchtkwaliteit (dus veel verontreinigende stoffen in de lucht) heeft effect op de gezondheid. Zie verder paragraaf gezondheidseffecten.
De Air Quality Index (AQI) is een goede maat voor de luchtkwaliteit en wordt berekend op basis van verschillende belangrijke vervuilende stoffen: Een AQI van 0 - 50 is goed. Een AQI van 100 – 150 kan gezondheidsproblemen veroorzaken bij gevoelige personen.
De schoonste lucht, het zuiverste water en het meeste groen? The winner is … Zwitserland!
Dan is te zien dat de Oost-Europese landen de meeste luchtvervuiling kennen. Bosnië en Bulgarije zijn er het slechtst aan toe, gevolgd door Tsjechië, Slowakije en Rusland. Frankrijk, Spanje, Portugal en Zweden zijn het schoonst.
Zuid- en Oost-Nederland hebben meer last van smog dan West- en Noord-Nederland. Dat komt doordat veel luchtvervuiling en ozon uit Duitsland (Ruhrgebied) en België ons land komt binnenwaaien. Bij een zwakke oosten- of zuidenwind is de kans op smog het grootst.