Een satelliet kan lang achtereen in dezelfde baan blijven dankzij het evenwicht tussen de aantrekkingskracht van de aarde en de centrifugale kracht. Omdat de omloopbaan buiten de atmosfeer ligt, is er geen luchtweerstand.
Op een satelliet, die in een baan rond de aarde draait, werkt een aantrekkingskracht (of gravitatiekracht) van de aarde, die precies de nodige middelpuntzoekende kracht vertegenwoordigt die nodig is om de satelliet bij deze snelheid in zijn baan te houden.
De meest gekende manier om een satelliet in de ruimte te brengen, is door deze te lanceren met een draagraket. De kunstmaan bevindt zich dan in het bovenste gedeelte van de raket (het vrachtruim) en wordt losgekoppeld van de laatste rakettrap eenmaal deze zich in de juiste baan om de Aarde bevindt.
Satelliet valt continu naar beneden
Eigenlijk valt een satelliet continu naar beneden. De aarde trekt de satelliet naar zich toe, maar stort niet op de aarde omdat de satelliet gewoon een grote snelheid heeft. Hoe hoger de snelheid, hoe groter de baan van de satelliet overeenkomt met het oppervlak van de aarde.
Hiervoor moet men de baan van de satelliet elke dag ongeveer 1° (= 360°/365,25 ) naar het oosten opschuiven. Op deze wijze bevindt de satelliet zich na een jaar opnieuw boven hetzelfde punt. Zo compenseert men het effect van de omwenteling van de aarde rond de zon.
Normaal gesproken is voor een cirkelvormige baan op een hoogte van 300 km boven het aardoppervlak een snelheid nodig van 7,8 km/s (28.000 km/h). Bij deze snelheid zal een satelliet een rondje om de aarde in 90 minuten afleggen.
In een rapport van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA uit oktober 2022 is te lezen dat sinds het begin van het ruimtevaarttijdperk er ongeveer 6.340 geslaagde raketlanceringen zijn uitgevoerd. Daarmee zijn 14.710 satellieten in een baan om de aarde gebracht, waarvan er 9.780 nog steeds rond de aarde draaien.
Je kunt inderdaad heel vaak satellieten zien aan de sterrenhemel. Vrijwel continu is er een satelliet te vinden, een beetje afhankelijk van hoe donker de plaats op Aarde is waar je staat. Het is dus zeker geen zeldzaamheid. De satellieten zijn te zien doordat ze het zonlicht weerkaatsen.
Er zijn in 2023 meer dan 2.000 Starlink-satellieten in de lage baan rond de aarde geplaatst door SpaceX. Het totaal komt daarmee op 5.500 Starlink-satellieten in de ruimte.
Satellieten die om de aarde draaien kunnen 's nachts helder oplichten. Dat komt doordat ze op hun hoogte van enkele honderden kilometers zonlicht opvangen, en dat onder andere naar het donkere aardoppervlak reflecteren. Daardoor zie je ze als een felle stip die langs de hemel beweegt.
In de astronomie is een satelliet een object dat in een baan om een planeet draait. Er zijn honderden natuurlijke satellieten, of manen, in ons zonnestelsel. Sinds 1957 zijn ook duizenden kunstmatige (door de mens gemaakte) satellieten gelanceerd.
Om in de juiste baan te blijven, moet een satelliet met een zeer hoge snelheid draaien. Bij een cirkelvormige baan op 300 kilometer boven de aarde, draaien ze 7,8 km/s (oftewel 28.000 km/h). Om het wat kracht bij te zetten: in anderhalf uur is de satelliet de hele wereld rond.
De Metop satellieten draaien in een baan over de polen op ongeveer 800 kilometer hoogte, en kunnen op die manier elke plek op aarde in één dag zien. Aan boord zitten verschillende instrumenten die onder andere informatie geven over temperatuur, luchtvochtigheid, wind, ozon, stofdeeltjes en luchtvervuilingsgassen.
Het zonlicht verlicht zo'n satelliet waardoor ze als kleine bewegende sterretjes door de hemel bewegen. Ze zijn lichtzwak waardoor ze niet echt goed opvallen tot je ze in het oog krijgt, er zijn geen knipperlichtjes bij te zien en ze bewegen redelijk snel met constante snelheid.
Kortom: De kans is vrij klein dat satellieten met elkaar botsen. Ruimtepuin vormt een grotere bedreiging, maar dit wordt goed gemonitord en ruimtevaart-bedrijven doen hun best om zo min mogelijk afval te creëren.
De meeste satellieten worden in een baan om de aarde gebracht met behulp van een lanceerraket, zoals de Europese Ariane-raket. Een andere manier om satellieten in de ruimte te brengen, is ze aan boord van een Space Shuttle mee te nemen en in de ruimte uit te zetten. Dat is bijvoorbeeld met de Hubble telescoop gebeurd.
Omdat Nederland geen eigen satellieten heeft, is het onmogelijk gebruik te maken van satellieten van andere landen. Die landen willen namelijk graag iets terug voor hun geleverde diensten, en zonder eigen satellieten kan Nederland niets teruggeven.
Starlink 6-26 missie (3 november 2023)
Deze missie bracht het totale aantal gelanceerde Starlink-satellieten op 5.398 stuks.
De binnenplaneten Mercurius en Venus hebben geen manen; de rode planeet Mars heeft twee kleine maantjes, Phobos en Deimos. De vier reuzenplaneten in het zonnestelsel - Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus - hebben het grootste aantal manen.
Van de 104 satellieten die in één keer de lucht ingingen, waren er bijvoorbeeld meer dan 90 gemaakt door enkele bedrijven uit de Verenigde Staten en drie door het Nederlandse bedrijf ISIS.
Satellieten die laag rond de aarde cirkelen, zijn maar kort te zien: tot ongeveer 45 minuten na zonsondergang en 45 minuten voor zonsopkomst. Waarom zijn satellieten in het donker zo goed zichtbaar vanaf de aarde? Om dezelfde reden dat we de maan kunnen zien: satellieten reflecteren zonlicht.
Satellieten zijn op een heldere nacht vaak te zien als een bewegend “sterretje”, een puntje met de helderheid van een ster.
Volgens het NASA Orbital Debris Program Office was dat aantal in 2012 gestegen naar meer dan 21.000. Zij schatten dat er zich ongeveer 500.000 stukjes van 1 tot 10 cm grootte in een baan om de aarde bevinden en meer dan 100 miljoen stukjes kleiner dan 1 cm.
Die maken beelden van de aarde en die beelden gebruiken we om landkaarten te maken of om onderzoek te doen naar bosbranden. Deze satelliet bijvoorbeeld, de Cryosat2 meet de dikte van het ijs op de poolkappen. Zo weten we hoeveel vers water er geproduceerd wordt door de snel smeltende ijskappen.
Eigenlijk zijn alle satellieten verschillend van elkaar, maar er zijn ook overeenkomsten: Satellieten zijn ongeveer net zo groot als een stadsbus. Satellieten hebben grote zonnepanelen. Die gebruiken ze om stroom op te wekken.