Het melanoom is een zeer agressieve vorm van huidkanker die betrekkelijk weinig voorkomt. Per jaar wordt deze aandoening vastgesteld bij ongeveer 3500 mensen. Het melanoom ontstaat vaak bij mensen die tussen de 30 en 60 jaar oud zijn. Maar iedereen kan het krijgen.
Nacontroles na de diagnose melanoom
Men dient te blijven opletten op het ontstaan van nieuwe melanomen op andere plaatsen. Ook kan een uitzaaiing naar de lymfeklieren na enige tijd nog optreden. U zult 5 of 10 jaar lang (dit is afhankelijk van dikte van het melanoom) onder controle blijven bij uw huidarts.
Wat is de overleving van melanoom? Gemiddeld zijn 10 jaar na de diagnose nog 90 van de 100 mensen in leven. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers voor alle mensen met deze soort kanker. Jouw vooruitzichten kunnen anders zijn dan het gemiddelde.
Je herkent een melanoom aan een vlekje op je huid of een moedervlek die verandert. Als een melanoom op tijd herkend en behandeld wordt, is de kans op genezing groot. Ga met gekke plekjes op je huid dus altijd naar de huisarts. Bij melanoom zit er een kwaadaardige tumor in de huid.
Je wordt onderzocht op uitzaaiingen: Als het melanoom dikker is dan 0.8 millimeter, of als de tumor dunner is dan 0.8 millimeter, maar zweervorming heeft. Je kunt dan een schildwachtklierprocedure krijgen. Als je vergrote lymfeklieren hebt in de buurt van het melanoom.
Is de kanker uitgezaaid in de huid rondom het melanoom of het litteken van het melanoom (satelliet-uitzaaiingen of in-transit-uitzaaiingen), dan is soms een operatie mogelijk. Als er meerdere in-transit-uitzaaiingen zijn, is een operatie alleen zinvol als daarmee alle uitzaaiingen weggehaald kunnen worden.
Nog niet zo lang geleden waren de vooruitzichten van mensen met een uitgezaaide melanoom slecht: gemiddeld leefde iemand nog 7 maanden. Onderzoekers hebben ontdekt dat ze met immunotherapie patiënten veel beter kunnen behandelen. En de overlevingskansen kunnen verbeteren.
ABCDE-regel voor melanoom
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Vaak verdwijnen ze na een tot drie weken weer vanzelf, volgens het Huidfonds.
Voor de puberteit komt het melanoom uiterst zelden voor. Daarna kan het op elke leeftijd ontstaan, maar meestal bij mensen die tussen de 30 en 60 jaar oud zijn. Het aantal patiënten met een melanoom is de laatste vijftien jaar sterk toegenomen, mogelijk vanwege een toegenomen blootstelling aan ultraviolette straling.
Voor patiënten met uitgezaaide kanker kan leven en dood dicht bij elkaar liggen. Er is soms een kans op genezing en soms een mogelijkheid om met (innovatieve) behandeling nog vele jaren te leven. Maar als een behandeling niet aanslaat kan het ook snel aflopen.
Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek of plotseling uit pigmentcellen in een voorheen 'gave' huid. Een melanoom komt steeds vaker voor, vooral bij mensen met een blanke huid. In Nederland worden per jaar bijna 3000 nieuwe melanomen (ongeveer 10% van alle gevallen van huidkanker) ontdekt.
Stadium 3: er zijn uitzaaiingen naar de lymfeklieren, of. er zijn uitzaaiingen op de huid rondom de oorspronkelijke tumor (satelliet uitzaaiingen), of er zijn uitzaaiingen in of onder de huid tussen de oorspronkelijke tumor en de nabijgelegen lymfeklieren (in-transit uitzaaiingen).
Bij de vroegdiagnostiek van melanomen inspecteert de huisarts de huidafwijking op kenmerken die op maligniteit kunnen wijzen. Hierbij komen veel kenmerken uit de klinische diagnostiek van AN aan bod, die men echter anders moet wegen: Asymmetrie: grilligheid van vorm pleit voor een melanoom.
De arts bespreekt met je de mogelijkheid van een schildwachtklierprocedure vanaf stadium IB. Dan gaat het om een melanoom vanaf 0.8 mm Beslow-dikte of een melanoom dunner dan 0.8 mm met zweervorming. Ook de voor- en nadelen van de procedure worden besproken.
Het voelt ruw aan. De bult wordt langzaam groter en kan een grote bult worden. Soms doet de bult pijn, maar meestal niet. Het kan er ook uitzien als een kleine wond die langzaam groter wordt.
Symptomen melanoom
Een melanoom is in eerste instantie vaak te herkennen aan veranderingen in een moedervlek. U moet alert zijn wanneer een moedervlek jeukt of bloedt, dikker of groter wordt, van kleur of van vorm verandert of wanneer er een zweertje of korstje ontstaat op de moedervlek.
Een uitzaaiing van een melanoom gaat meestal via de lymfebanen in de huid. De lymfebanen komen uit in de lymfeklieren. Wanneer in een lymfeklier een uitzaaiing zit, is deze meestal te voelen als een stevig bolletje onder de huid dat ongeveer 2 tot 3 centimeter groot is.
Het verschil tussen een melanoom en carcinoom
Van alle huidkanker is ongeveer tien procent een melanoom. De overige negentig procent behoort tot de zogeheten carcinomen. De carcinomen treden vooral op waar de zon vrij spel heeft: het gezicht, de handen en onderarmen.
Melanomen kunnen overal op de huid voorkomen, maar zij ontstaan het vaakst op delen van de huid die aan zonlicht worden blootgesteld. Bij vrouwen komen melanomen vaker voor op de benen; bij mannen vooral op de rug.
Melanoom is de agressiefste vorm van huidkanker. Het is vaak te genezen als de tumor in een vroeg stadium wordt ontdekt. Sommige melanomen groeien echter snel en kunnen zich bovendien vrij vroeg uitzaaien. Meestal gebeurt dat eerst naar de lymfeklieren in de buurt van de tumor.
Ook de vormen van de tumoren verschillen. Een goedaardige tumor kenmerkt zich vaak door een ronde vorm. Een kwaadaardige tumor daarentegen groeit meer als een aardappel die begint uit te lopen. Deze 'sprieten' groeien door de wanden van omliggend weefsel en organen heen.
Een melanoom kan via de bloedvaten uitzaaien naar organen. Bijvoorbeeld in de longen, lever, hersenen of een andere plek op uw huid. Dit heet een melanoom stadium 4. Het kan zijn dat u niet meer beter wordt.
In het kort. Een melanoom kan erfelijk zijn. Er is dan een erfelijke afwijking in de familie die meer kans geeft op een melanoom. Dit heet het FAMMM syndroom.