Op een diepte van dertig meter ondervindt een duiker een totale druk van 400 kPa. Bij het inademen trekken spieren de ribben omhoog en naar buiten zodat de borstkas uitzet.In de longen ontstaat een onderdruk waardoor lucht via de luchtwegen wordt aangezogen.
Tijdens het duiken ademen we langzaam en diep. Op deze manier ademhalen is beter voor het luchtverbruik omdat de uitwisseling van luchtmengsels doelmatiger is als de lucht in de longen wordt getrokken en langzaam weer wordt losgelaten.
Omdat diffusie van gassen een relatief langzaam proces is, moet de vis constant ademen. Alle onderwaterdieren ademen op deze manier: door diffusie. De zoogdieren hebben longen en moeten om de zoveel tijd naar boven om lucht te halen. Ook bij zoogdieren werkt de zuurstofopname door middel van diffusie.
Hoe kan een duiker zonder persluchtflessen zijn adem zo lang onder water inhouden, en hoe lang kan hij zonder zuurstof? Normaal haal je ongeveer eens in de vier seconden adem, maar getrainde vrijduikers kunnen hun adem meer dan tien minuten inhouden en slaan daarmee zo'n 150 ademhalingen over.
Bij recreatief duiken kun je maximaal tot 40 meter diep duiken. Als basisduiker in open water is de limiet voor hoe diep je kunt duiken 18 meter. Als je dieper wilt duiken, adviseren we je om eerst een duikcursus voor gevorderden te volgen.
1. Gezondheid en conditie. Ongeacht de leeftijd moet iedereen die wil gaan duiken over een goede gezondheid beschikken en een zekere mate van conditie hebben. In sommige landen is voor elke leeftijd een medische verklaring van een arts vereist om te bevestigen dat je medisch goedgekeurd bent om te gaan duiken.
Voor recreatieve duikers geldt dat een diepe duik een duik is die gemaakt wordt op een diepte tussen de 18 meter en maximaal 40 meter diep. Overigens wordt door veel duikbonden zoals PADI geadviseerd niet dieper te duiken dan 30 meter en wordt 40 meter diep als de uiterste limiet beschouwd.
Het probleem is dat het inademen van pure zuurstof schadelijk is voor de longen. In de buitenlucht zit 21 procent, precies goed, het leven zoals wij dat kennen heeft zich hierop ingesteld, meer is niet wenselijk.
Je gaat eerst rillen, krijgt kippenvel en krijgt een snellere hartslag. Daarna wordt je juist suffer, je hartslag daalt en je ademhaling gaat langzamer. Raak je onderkoeld, breek dan altijd je duik (of snorkelavontuur) voortijdig af! Het duiken met een droogpak vergt overigens ook bepaalde vaardigheden.
Op tien meter diepte oefent het water een bijkomende druk uit van 100 kPa. Dat is ongeveer gelijk aan de normale luchtdruk. Bij iedere tien meter die je verder afdaalt, komt er 100 kPa bij.
Normaal gesproken zal een mens met zijn longen geen (voldoende?) zuurstof uit water kunnen halen, en zal onder water dus verdrinken. Maar wordt er echt helemaal geen zuurstof opgenomen in het bloed en waardoor kan dat dan niet in water maar wel uit de lucht.
Seversinsen raad je aan om voor elke keer inademen, je twee keer zo lang uitademt. Bijvoorbeeld: adem 10 seconden lang uit, adem vervolgens 5 seconden in. Je kunt ook 20sec uitademen en 10sec in. Herhaal zo vaak je wilt en probeer telkens iets langer in- en uit te ademen.
Water stroomt in de bek van de vis, langs de kieuwen. Daar wordt de zuurstof uit het water gefilterd en komt het in het bloed van de vis. Door de kieuwopeningen stroomt het zuurstofarme water weer uit de vis. Dat gaat eigenlijk de hele tijd zo door.
Wat kan hier een verklaring voor zijn? Er zijn natuurlijk vele factoren die een rol kunnen spelen, zoals temperatuur van het water en daarboven, de lengte van je duik, de mate van inspanning onder water, maar ook hoe je bij de duikstek komt. Maar ook slaapgebrek, alcohol en jetlag kunnen van belang zijn.
Zo kun je met je benen naar beneden duiken of zelfs met je voeten omhoog en je hoofd omlaag. De meest ideale positie is horizontaal, waarbij je knieën gebogen zijn, je voeten omhoog, maar je vinnen vlak in het water. In deze positie heb je de meeste controle over je drijfvermogen, je materiaal, je team en de omgeving.
Stuur je armen omlaag en de benen omhoog. Zodra je handen het water raken, stuur je recht naar voren en buig je vanuit de onderrug en hamstrings je benen in een mooie lijn schuin omhoog. Je duikt met je lichaam door een denkbeeldig gat (wedstrijdzwemmers oefenen dit vaak met een hoepel in het water).
Het ademen onder water kost meer energie dan op de kant en tijdens de inspanning en stress van het duiken kan aderverkalking losschieten en een hartinfarct veroorzaken. Hart en longen krijgen het voor hun kiezen tijdens het duiken. Bij duikers met een verminderde reserve kan het dan misgaan.
Symptomen van decompressieziekte
In milde gevallen krijg je hoofdpijn, voel je je wat duizelig of krijg je huiduitslag. In ernstigere gevallen krijg je gewrichtspijn, kun je spasmes krijgen en flauwvallen of zelfs overlijden aan de ziekte. De symptomen treden soms al op tijdens de duik of enkele uren later.
Het advies is na drie tot vier duikdagen een dag niet te duiken om het lichaam weer even te laten bijkomen. In de regel doen heel weinig mensen dat. Mijn advies is om het aantal duiken te beperken tot drie, hooguit vier per dag. Dat is al een serieuze belasting voor het lichaam.
Het gemiddelde gebruik is één á twee liter per minuut. Niet alleen te weinig, maar ook te veel zuurstof kan schadelijk zijn. Houd u zich dus altijd aan het voorschrift van de arts. Zuurstof heeft geen ernstige bijwerkingen.
Pas op met olie, vet en alcohol Door contact met zuivere zuurstof kunnen olie en vet spontaan ontbranden. Daarom is het belangrijk dat er geen boter, olie, vet of alcohol (ook de alcohol in crèmes), in aanraking komt met de apparatuur.
Lucht kun je door sterke afkoeling vloeibaar maken. Uit het vloeibare mengsel kun je de zuivere stoffen stikstof en zuurstof halen. Zuiver zuurstof heeft een kookpunt van -184 °C. Ongeveer één-vijfde deel van lucht is zuurstof.
Wanneer je dit te snel doet kan de verhouding tussen stikstof en zuurstof veranderen in je lichaam. Hoe dieper je gaat, hoe hoger de druk op je lichaam. Door deze druk ontstaan er meer opgeloste gasbellen dan gewoonlijk. Wanneer je te snel weer omhoog komen deze gasbellen vrij in je bloed en weefsel.
Het lichaam moet de opgenomen stikstof zelf uitwassen via de longen en dat kost tijd. Om decompressieziekte te voorkomen mag je dus min. 18 uur na de laatste duik niet vliegen. Nog beter is het om na een intensieve duikvakantie de eerst 24 uur niet te vliegen.
Daarom mag je niet te snel omhoog. Net als het afdalen moet je dit dus goed sturen met je trimvest! Je mag per minuut 10 meter stijgen. Dus als je op 20 meter diepte bent, doe je er twee minuten over om boven te komen.