De meeste zigeuners wonen in Hongarije, Roemenië en de Balkanlanden, maar ze wonen ook in de rest van Europa, in Noord en Zuid-Amerika, het Midden-Oosten en India.
Zigeuners, zoals de Roma en Sinti, zijn mensen die al eeuwen rondreizen en geen eigen land hebben. Ze wo(o)n(d)en verspreid over Europa en Azië. Al sinds de late Middeleeuwen wonen er zigeuners in Nederland. Zij hebben de Nederlandse taal tientallen woorden opgeleverd.
Lid van het in Europa en een deel van Azië rondtrekkende volk dat een eigen taal en eigen gebruiken en godsdienstige opvattingen heeft. De meest bekende stammen in Europa zijn de Roma en de Sinti. Roma, meer bekend als zigeuners, is een naam voor een nomadisch volk.
Er zijn wel 40 soorten groepen zigeuners, de belangrijkste zijn de Calderari, dit zijn nomaden en ijzersmeden, de Lautari, dit zijn gevestigde zigeuners en muzikanten en de Hongaarstalige zigeuners, deze worden vaak dubbel gediscrimineerd door de bevolking in het land.
Veldhoven is een van de tien gemeenten in Nederland waar de meeste Roma wonen. De cultuur van de Veldhovense groep is aan verandering onderhevig.
De cultuur van woonwagenbewoners wordt gestempeld door overlevering en levenslooprituelen. Binnen de familieband hebben vooral de grootouders veel gezag. De woonwagenvrouw stelt zich over het algemeen dienstbaar op. Zij is verzorgend bezig en voelt zich verantwoordelijk voor het welzijn van het hele gezin.
“Het verschil tussen zigeuners en woonwagenbewoners zit 'm alleen in de afkomst en de taal. Zigeuners, die oorspronkelijk uit Azië komen, houden doorgaans vast aan hun eigen taal, het Romanesh.
Gypsy of Gipsy kan verwijzen naar: het Engelse woord voor zigeuner (zowel gebruikt voor de Roma en Sinti als in veel ruimere zin) Gipsyjazz, jazz met zigeunerinvloeden.
De meeste zigeuners wonen in Hongarije, Roemenië en de Balkanlanden, maar ze wonen ook in de rest van Europa, in Noord en Zuid-Amerika, het Midden-Oosten en India. Veel Roma beschouwen het woord 'zigeuner' als een scheldwoord en worden liever 'Roma' of 'Sinti' genoemd.
Niet alle zigeuners spreken Romani, maar personen die Romani als moedertaal hebben zijn altijd van Roma origine. Sommige oorspronkelijk Romani sprekende bevolkingsgroepen m.n. Engeland, het Iberisch schiereiland en Scandinavië hebben hun eigen taal opgegeven en de landstaal overgenomen.
Het Sinti-Romanes (sinti čib of sinti tschib), ook wel Sintitikes genoemd, is de taal van de Sinti. De taal is een variatie van het Romani en heeft rond de 200.000 moedertaalsprekers. Deze bevinden zich voornamelijk in Duitsland, maar de taal wordt ook in België, Nederland en andere delen van West-Europa gesproken.
Ze waren voornamelijk keuterboeren, landarbeiders en turfstekers, dagloners. Typische beroepen van woonwagenbewoners waren of zijn: ketellapper, stoelenmatter, bezembinder, kramer, muzikant, en scharenslijper, oudijzerhandelaar of autohandelaar.
Kampers is een zogenaamd stadsdialect dat in de Nederlandse stad Kampen (provincie Overijssel) wordt gesproken. Het Kampers valt onder het Sallands dialect en hoort zodoende bij het Nedersaksisch. Net als veel andere stadsdialecten zoals Deventers, Zutphens en Zwols, heeft het Kampers een huig-r, [ʀ] (het 'brouwen').
Bargoens wordt gesproken door groepen reizende woonwagenbewoners, Joden, Romani, Jenische en sommige Sinti, tevens in woonwijken van Amsterdam en in Zuid-Limburg. Bargoens bevat 38 gezegden, 594 woorden en 9 opmerkingen. Alle woorden zijn toegevoegd door onze bezoekers.
De meeste mensen die op zoek zijn naar een woonwagen financiering komen uit bij een persoonlijke lening. Een persoonlijke lening is snel geregeld, kost je geen eigen geld en je hoeft niet naar de notaris. Sluit een persoonlijke lening altijd af bij een onafhankelijk adviseur die je de laagste rente kan bieden.
In Nederland leven 4 à 5 000 zigeuners. Daarvan behoort ongeveer de helft tot het volk der Sinti, dat 600 jaar geleden uit India is verdreven. Zij zijn grotendeels geïntegreerd in de Nederlandse maatschappij en wonen, meestal in gewone huizen, vooral in Brabant en Limburg.
Over het aantal Sinti en Roma in Nederland zijn er geen precieze cijfers. Het CBS geeft een getal van 3.500 Sinti en Roma in 2000 (Van Keij 2000). Lalla Weiss en Marcia Rooker hebben het over 5.300 Sinti en Roma in Nederland, waarvan het grootste deel Sinti zijn (Weiss en Rooker 1999).
Verdeling standplaatsen
De meeste standplaatsen bevinden zich in Noord-Brabant (1740), Zuid-Holland (1214) en Gelderland (1092). De minste in Flevoland (55), Friesland (84), Zeeland (154) en Groningen (174). In de middenmoot zitten Drenthe (387), Overijssel (459), Utrecht (604), Noord-Holland (832) en Limburg (928).
Sinds 1 januari 2006 betalen gebruikers of huurders van woningen al geen onroerende zaakbelasting meer. Deze uitspraak betekent dat geen enkele woonwagenbewoner op een huurstandplaats onroerende zaakbelasting hoeft te betalen. (Dat is alleen anders als er een zakelijk recht is gevestigd, zoals een recht van opstal. )
De woonwagencultuur is het geheel van tradities, gebruiken en opvattingen van mensen die sinds generaties permanent in een woonwagen (willen) wonen. Woonwagenbewoners koesteren een nomadische levenswijze en het vrijheidsgevoel dat daarmee verband houdt. Het wonen op wielen staat centraal in hun leefwijze.
Woonwagenbewoners, die zichzelf liever Reizigers of Sinti noemen, werden in de vorige eeuw gedwongen om te leven in bescheiden kampen met vaste plekken.
Een woonwagenkamp, in ambtelijke termen ook wel woonwagencentrum genoemd, is een plaats waar woonwagenbewoners leven. Een woonwagenkamp bestaat uit min of meer mobiele woningen. Er bestaan ook kampen waar de wagens een permanente plek hebben en aangesloten zijn op de riolering en andere nutsvoorzieningen.
Over de vroegste geschiedenis van de Sinti en Roma bestaan nauwelijks historische documenten. Hun cultuur kenmerkt zich voornamelijk door mondelinge overlevering. Er is daarom maar weinig met zekerheid te zeggen over de oorsprong van hun volk. Sommige wetenschappers betwijfelen zelfs dat Sinti en Roma één volk vormen.