Coma lijkt op een diepe slaap. Patiënten reageren niet meer op anderen, geluiden en aanrakingen. Bij een pijnprikkel zie je soms wel een reactie in iemands gezicht, of een kleine beweging in het lichaam. Een prikkel kan iets pijnlijks zijn, maar ook een geluid, aanraking, licht of geur.
Iemand die in een diep coma ligt heeft de ogen gesloten, maakt nauwelijks of geen bewegingen, moet kunstmatig gevoed worden (met sonde en infuus), wordt soms kunstmatig beademd en reageert niet op aanspreken of op pijn. Het lijkt of iemand dag en nacht heel diep slaapt.
Praat tegen degene die in coma ligt. Een comapatiënt heeft nog wel hersenactiviteit. Hoewel het hier niet altijd op lijkt, kan het goed zijn dat een comapatiënt je hoort en/of begrijpt. Het kan fijn en rustgevend zijn voor diegene als je tegen hem praat.
In de acute fase van coma (comateuze toestand) maakt iemand nauwelijks of geen bewegingen, reageert niet op pijnprikkels of op aanspreken. De bewegingen in een latere coma fase zijn eigenlijk reflexmatig, krampachtig, spastisch en niet bewust.
Een coma duurt zelden langer dan 4 tot 6 weken. Daarna komt de persoon meestal te overlijden. Wanneer een coma langer dan 4 weken duurt, spreken we van een langdurig coma of een coma vigil.
Ontwaken uit sedatie
De patiënt kan tijdens het wakker worden verward en onrustig zijn. Dat komt vaak voor. Het wakker worden gaat soms gepaard met een delier. Juist in dit stadium van sedatie kan het brein vage waarnemingen aanvullen tot valse situaties.
Je kan in coma raken door bijvoorbeeld: hersenschade na een ongeluk, door een overdosis medicijnen of door een zuurstofgebrek in je hersenen, bijvoorbeeld na een hartstilstand. De diepte van de bewustzijnsdaling is bij coma alleen nog af te leiden vanuit bepaalde motorische reacties op pijnprikkels.
Hoe langer het coma duurt, hoe groter de kans is op blijvende gevolgen. Hersendood en overlijden: hersenen en hersenstam zijn volledig en permanent uitgevallen. Vegetatieve toestand: Na enkele weken coma kunnen patienten beginnen met het openen van de ogen ook al is de hersenbeschadeging onherstelbaar .
Aruna Shanbaug (67) overleed in Mumbai aan de gevolgen van een longontsteking. Zij was voor zover bekend wereldwijd de persoon die het langste in coma heeft gelegen. Als coma-patiënte verwierf de verpleegster in India bekendheid door de onvoorwaardelijke trouw en liefde die haar collega's voor haar aan de dag legden.
Het is niet bekend op welke wijze de beademing bij patiënten die het grootste deel van de dag beademd worden het beste kan worden gestopt. Ook is niet te voorspellen hoe lang de duur tot overlijden is na het beëindigen van de beademing. Dit kan variëren tussen een aantal minuten en dagen/weken.
Naar schatting raken 1000 tot 3000 Nederlanders per jaar in coma. Zo'n 18 procent van de mensen in coma komt niet meer bij bewustzijn en overlijdt. Ongeveer 65 procent van de mensen die in coma raken, herstelt binnen enkele uren of dagen weer naar een volledig bewustzijn. Laila deed haar ogen na drie weken weer open.
Het kan 6 maanden duren voordat u alledaagse activiteiten weer kunt uitvoeren zoals u gewend was, soms zelfs nog langer.
Als de patiënt niet meer wakker wordt na sedatie noemen we dat een coma. Dat kan gebeuren na hersenletsel of bijvoorbeeld bij ernstige infectieziekten. Mensen die we in slaap houden met sedatie kunnen pas wakker worden als we de sedativa stoppen. Na het stoppen verschilt het per patiënt wanneer hij wakker is.
Elk jaar raken in Nederland tussen de 1.000 en 3.000 mensen in coma. Velen van hen komen daar niet meer uit, onder meer omdat op de intensive care vaak te snel de conclusie wordt getrokken dat de patiënt niet meer bij zal komen.
De hersenen hebben een tijdje geen bloed en zuurstof gehad. De hersenen kunnen dan gaan zwellen, zoals een dikke knie na een val. De eerste 24 uur na een hartstilstand is dit het ergst. Bij schade aan de hersenen kan de patiënt in een coma raken.
De hersenactiviteit. Het grootste verschil is dat je bij een coma nog hersenactiviteit hebt. Je hersenen werken dus nog wel, maar zijn ernstig beschadigd. Je hersenen kunnen zich echter nog herstellen en je kan dus nog wakker worden.
Ook comateuze patiënten en beademde patiënten die gesedeerd zijn, krijgen spontaan ontlasting. Er ligt daarvoor een opvangmatje op het matras bovenop het onderlaken.
Met name de hersenschors en temporaalkwab/slaapkwab (bij de slapen) zijn gevoelig voor zuurstoftekort waardoor cognitie en het geheugen snel beschadigd kan worden. Een zuurstoftekort van drie tot negen minuten leidt tot onomkeerbare hersenschade.
Coma ontstaat doordat de hersenen niet goed functioneren. Grote delen van de hersenen zijn betrokken bij het regelen van het bewustzijn. Belangrijke onderdelen van de hersenen voor het regelen van het bewustzijn zijn: de hersenstam (de zogenaamde reticulaire formatie van de hersenstam), de thalamus en de hersenschors.
'Er is een gedaald bewustzijn en een verminderde aandachtsfunctie. Alleen is een comateuze patiënt niet wekbaar en is er geen interactie met de omgeving. ' In het geval van een natuurlijk coma is die toestand spontaan opgetreden, bijvoorbeeld door hersenbeschadiging.
De behandeling
Daarom wordt uw naaste de eerste 24 uur na opname gekoeld op de IC als zijn of haar lichaamstemperatuur boven de 36 graden komt. Uw naaste is dan 24 uur lang in een koeldeken gewikkeld, ligt aan de beademing en wordt in slaap gehouden. Door de koeling vermindert de zwelling in de hersenen.
Je ademhaling wordt regelmatig, het hartritme daalt en je lijf ontspant. Deze fase duurt ongeveer 5 minuten. De diepe slaap duurt ongeveer 20 minuten en is eigenlijk de belangrijkste fase omdat je er goed van uitrust. De REM-slaap volgt na de diepe slaap en wordt ook de droomslaap genoemd.
Een vegetatieve toestand wil zeggen: mensen die in coma zijn geraakt, maar op een gegeven moment hun ogen weer openen. Ze vertonen echter alleen reflexmatig gedrag, er lijkt geen sprake van bewustzijn. De toestand wordt ook wel niet-responsief waaksyndroom genoemd.
Bij laagbewuste patiënten zijn er minimale tekenen van bewustzijn, zoals het uitvoeren van eenvoudige opdrachten, het tonen van emoties of het volgen met de ogen of het fixeren met de ogen op een persoon of voorwerp.