Batterijen en accu's leveren een gelijkspanning. Gelijkspanning kan bijvoorbeeld worden opgewekt met zonnecellen. In Nederland en België rijden de trams, trolleybussen en de meeste treinen op gelijkspanning. Wisselspanning kan worden opgewekt door een generator, zoals een (fiets)dynamo.
3.2.1.
Een streep met een stippellijn is het internationale symbool voor gelijkstroom: DC ofwel Direct Current. Waarschijnlijk is gelijkstroom het soort elektriciteit dat je voor ogen hebt wanneer je aan stroom denkt. Bij gelijkstroom loopt de stroom (de bewegende elektronen) altijd dezelfde kant op.
Gelijkspanning in huis
Apparaten in huis krijgen via de stekker wisselstroom uit het stopcontact. De meeste onderdelen in die apparaten, zoals ledlampen, motortjes, beeldschermen en computerelektronica, werken op gelijkstroom.
In Europa wisselt de stroom 50 keer per seconde van richting en is de frequentie dus 50 Hertz. Het Nederlandse energienet is gebaseerd op wisselspanning en een stopcontact werkt dan ook op basis van wisselspanning.
220 volt). Netspanning (oude benaming = lichtnet) betreft wisselspanning met een netfrequentie van 50 Hz.
Om een zo nauwkeurig mogelijke DC-spanningsmeting te doen, meet en registreert u eerst de AC-spanning. Vervolgens meet u de DC-spanning door (met de toets RANGE) een DC-spanningsbereik te selecteren dat gelijk is aan of hoger is dan het AC-spanningsbereik.
Wisselspanning komt thuis uit het stopcontact en op deze spanning werken de meeste elektrische apparaten die wij kennen. In Europa is dit 230 V/50 Hz, in Amerika 120 V of 240 V/60 Hz.
Netspanning is wisselspanning van minder dan 1000 volt die via het elektriciteitsnet aan de kleinverbruikers wordt geleverd. Gewoonlijk wordt met netspanning de elektriciteit die thuis uit het stopcontact komt bedoeld, met een spanning van circa 220 tot 240 volt.
- Veel elektrische apparaten werken op gelijkstroom; denk aan keukenapparatuur, led-verlichting, computers, tv's, audio/video-apparatuur; vrijwel alle elektrische apparaten gebruiken intern gelijkstroom.
Typische voorbeelden van aparaten op een fase wisselspanning zijn een stofzuiger, een haardroger en de pomp van een koelkast. Een andere soort van wisselspanning is krachtstroom (400 V). Krachtstroom is een driefasenspanning (3x een fasedraad in plaats van 1).
Tegenwoordig gebruikt men hier vermogenselektronica voor, maar die bestond toen nog niet. Bij gelijkstroom moest de spanning in huishoudens hetzelfde zijn als in het distributienet. Dat leidt tot veel verlies in de kabels.
De meeste gewone trafo's voor halogeenspotjes 12 Volt geven wisselspanning (AC). Een LED-trafo daarentegen geeft gelijkspanning (DC), zodat de LED-lamp een stabiele voeding heeft.
Bij een even hoge spanning is gelijkstroom minder gevaarlijk dan wisselstroom. Een wisselspanning van 50 Volt of een gelijkspanning van 120 Volt worden beschouwd als een veilige spanning.
230 volt in Nederland
In Nederland staat er 230 Volt op het stopcontact. Daar de stroomsterkte hier 16 Ampère is, betekent dit dat er een vermogen van 3680 Watt geleverd kan worden. Het vermogen wordt immers berekend door de spanning te vermenigvuldigen met de geleverde stroomsterkte.
Zonnepanelen produceren gelijkspanning. Op de datasheet staat precies hoeveel, maar uit een gemiddeld 60 cellen paneel van 165 cm x 100 cm komt ongeveer 40 Volt.
Voor wisselspanning (en wisselstroom) wordt vaak de afkorting AC gebruikt. AC staat voor: Alternating Current (Engels). Tip: vaak worden de tekens = en ~ gebruikt om aan te geven wat voor soort spanning het is.
Gelijkstroom en de elektrische auto
De batterij van je auto werkt op gelijkstroom. Het elektriciteitsnet, daarentegen, werkt dus op wisselstroom. Dit betekent dat de stroom uit je stopcontact niet hetzelfde is als de stroom die je nodig hebt voor je auto.
Gelijkstroom wordt geleverd door een gelijkspanningsbron. Het kenmerk van deze bron is dat de twee polen waartussen de gelijkstroom vloeit een vaste polariteit hebben. Gelijkstroom vloeit per definitie van de positieve (+) naar de negatieve pool (−). De elektronen vloeien overigens in de tegengestelde richting.
Gelijkstroom of wel DC (Direct Current) meten doe je best met een multimeter. Gelijkstroom is essentieel voor de werking van bijna alle elektronische apparatuur. Zo een stroom heeft een elektrische spanning die niet wisselt van richting dus een constante stroomrichting.
Werkt uw apparatuur op zowel 120 (110) als 230 (220) volt, dan kunt u deze zonder omvormer gebruiken. Wel zult u een andere stekker nodig hebben. Hiervoor zijn reisadapters in de handel.
Maar omdat er een lange tijd tussen heeft gezeten voordat de netspanning veranderde van een voltage van 220 naar 230, zal dit weinig problemen leveren. Inmiddels zijn bijna alle apparaten vervangen door varianten die met een voltage van 230 om kunnen gaan.
In je straat ligt er één soort driefasige net. Neem contact op met je netbeheerder (Fluvius) om te weten te komen welke netaansluiting in de straat aanwezig is (3X230V of 3X400V+Neuter). Hoeveel vermogen (Watt) je ter beschikking hebt met de verschillende types aansluitingen vind je in de tabel hieronder.
Er zijn enorm veel fabrikanten voor rails. Roco, Fleischmann, Tillig, Peco, het is allemaal twee-rail (gelijkstroom dus).
De lengte van de draad de dikte van de draad en de soortelijke weerstand van de draad bepaalden samen met de stroomsterkte en de spanning het uiteindelijke vermogen dat bij eenzelfde lengte van de koperdraad aan het einde van die draad nog over was Op de korte afstand bleek dat 220 V er beter vanaf kwam dan 110 V.
DC laden voor elektrische voertuigen (Snelladen)
De stroom die van het elektriciteitsnet komt is altijd AC. Het verschil tussen AC en DC laden is de locatie waarmee het AC-vermogen wordt omgezet binnen of buiten de elektrische auto. In tegenstelling tot AC laders, zit bij een DC lader de converter er al zelf in.