Een depressie is een stemmingsstoornis, gekenmerkt door een verlaagde, sombere stemming en plezierverlies. Als de depressie ernstig is, kunnen psychoses voorkomen, vaak met wanen over armoede, schuld of dood. We spreken dan van een psychotische depressie.
Symptomen. Een psychose begint vaak met niet-specifieke klachten. Iemand verandert bijvoorbeeld in zijn gedrag, lijkt niet langer geïnteresseerd in sociale contacten en wordt minder actief. Vervolgens wordt hij bijvoorbeeld achterdochtig, hoort stemmen, hallucineert en kan niet meer helder denken.
Hoelang duurt een psychose? Een psychotische periode duurt meestal weken tot maanden. Sommige mensen krijgen één keer een psychose terwijl anderen vaker een psychotische periode doormaken.
Het kan gaan om traumatische ervaringen uit de kindertijd, zoals seksueel misbruik of geweld, maar ook om acute stressvolle gebeurtenissen. Verder is bekend dat ook drugsgebruik een psychose kan uitlokken.
Een psychose begint vaak met lichte verschijnselen en ontstaat langzaamaan. Daarom is het niet altijd makkelijk om een psychose bij jezelf of bij iemand anders te herkennen. Er zijn een aantal voortekenen die kunnen wijzen op een psychose: verwardheid, ander gedrag, hallucinaties en waanbeelden.
Tijdens een psychose ervaart u de wereld anders dan andere mensen: U hoort bijvoorbeeld stemmen of ziet mensen die er niet zijn (hallucinaties). Uw gedachten veranderen. U legt de dingen om u heen op een andere manier uit, en geeft ze een speciale betekenis (wanen).
Je ziet dingen en/of personen die er in werkelijkheid niet zijn. Kleuren kunnen veranderen, vormen en voorwerpen nemen een andere vorm aan. In extreme gevallen ziet iemand beelden of schimmen die er helemaal niet zijn. Geuren ruiken.
In principe kan iedereen psychotisch worden. Een enkele keer is er een duidelijke aanleiding, bijvoorbeeld een zware operatie of tumor. Meestal is het niet mogelijk om één bepaalde oorzaak aan te wijzen, maar gaat het om een samenspel van factoren.
Het is aangetoond dat amisulpride, clozapine, olanzapine en sulpiride een gunstig effect hebben op de depressieve symptomen, in vergelijking met de andere antipsychotica.
Een eerste psychose gaat altijd over.
Hoe eerder de psychose overgaat, hoe groter de kans dat er geen nieuwe psychose komt. Behandeling bestaat meestal uit medicatie en psycho-educatie (om meer te leren over psychoses) en psychotherapie (om ermee te leren omgaan).
Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
Als je een psychose hebt, verwerken je hersenen de prikkels anders, het netwerk in je hersenen is verstoord en uit zijn evenwicht. Ook neurotransmitters (zoals dopamine, glutamaat en GABA) zijn uit hun evenwicht, het dopaminesysteem is bijvoorbeeld heel actief.
De volgende klachten kunnen voorkomen bij een psychose: wanen, bijvoorbeeld overtuigd zijn dat anderen jou expres kwaad willen doen. hallucinaties, stemmen horen, schimmen zien, mensen zien die er niet zijn. angstig of in de war zijn.
Juist: Een persoon die een psychose doormaakt, kan nog moeilijk een onderscheid maken tussen wat van buitenaf komt en wat zich in zijn innerlijke beleving afspeelt. Dat leidt tot verwarrend denken en handelen. 2. Mensen die een psychose doormaken zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk.
Wat is psychose (gevoeligheid)?
Iemand die psychosegevoelig is, heeft problemen met de waarneming (hallucinaties) en/of het denken (wanen of verward denken). In de ogen van anderen is hij of zij het contact met de werkelijkheid kwijt. Psychotische ervaringen maken iemand angstig, achterdochtig of somber.
We weten nog altijd niet precies wat de oorzaak van een psychose is. Het risico op een psychose is wel veel groter als iemand in de familie: vader, moeder, opa of oma, ook last heeft gehad van een psychose. Maar van een aangeboren kwetsbaarheid alleen, krijg je meestal geen psychose.
Dopamine wordt niet constant geproduceerd maar komt vrij bij bepaalde handelingen of situaties zoals eten, sporten, seks of drugs. Een teveel aan dopamine kan er voor zorgen dat belangrijke cognitieve functies worden verstoord, waardoor de gevoeligheid voor psychoses toeneemt.
Bij een lichte psychose kun je je daardoor onrustig of verward voelen en je hebt een angstig gevoel, omdat je dingen hoort die heel raar of naar zijn. Soms kan het zo zijn dat de stem je een opdracht geeft om iets te doen.
Iemand met een psychose ervaart vaak veel verwarring en innerlijke onrust, communiceer daarom duidelijk en ondubbelzinnig. Laat diegene in een psychose zijn of haar verhaal doen; stel niet te veel vragen maar luister vooral. Ga wandelen als dat prettig wordt gevonden, liefst in een natuurlijke omgeving.
Herstellen van een psychose is een ingewikkeld proces
Herstel bestaat uit het leren kennen van je eigen gevoeligheid én weerbaarheid, ermee leren omgaan, je leven weer oppakken en het weer ervaren van een zinvol bestaan. Naasten en je omgeving spelen hierin een belangrijke rol.
Grote hormonale schommelingen kunnen leiden tot een psychose. Denk bijvoorbeeld aan zwangerschapspsychose of een kraambedpsychose. Een psychose kan ook een reactie zijn op een ernstige depressie of burn-out. Een traumatische ervaring kan (in de toekomst) later ook een veroorzaker zijn van een psychose.
Mensen krijgen een diagnose langdurige psychose als ze langere tijd last hebben van psychoses. Psychoses houden in dat je wanen en/of hallucinaties ervaart en verward denkt. Waar men vroeger heel pessimistisch was over het verloop van de aandoening, wordt nu meer en meer de klemtoon gelegd op het herstel.