De kans dat een tsunami in Nederland voorkomt, is gelukkig heel erg klein. Voor een tsunami heb je naast een ondergrondse zeebeving namelijk ook veel zeewater nodig. De Noordzee is voor een zee erg ondiep.
Tsunami's zijn vloedgolven, die in de meeste gevallen worden veroorzaakt door onderzeese aardbevingen. [1]. Ze komen vooral voor in de Grote Oceaan, waar er de vorige eeuw bijna 800 optraden. Men maakt in dat deel van de wereld onderscheid tussen lokale, regionale en de hele oceaan bestrijkende tsunami's.
De eerste tekenen van een tsunami herkennen
Kustbewoners moeten leren dat als de kustlijn zich plotseling heel sterk terugtrekt, er een grote golf aankomt. Dieren die plotseling na een aardbeving, zeebeving of vulkaanuitbarsting naar hoger gelegen gebieden vluchten is meestal een teken dat er iets vreselijks aan komt.
Berekeningen door het Waterbouwkundig Laboratorium (Borgerhout) tonen aan dat een tsunami die met een golfhoogte van 10 meter via het Kanaal de Noordzee bereikt, een maximale verhoging van de waterstand van 2 m kan veroorzaken aan onze kust.
De gigant die hij 'bereed' was 24,38 meter hoog. Volgens Smithsonian Magazine werd in 1958 in Lituya Bay (Alaska) de hoogste golf ooit gemeten: 30,5 meter. Dat was een tsunami als gevolg van een aardbeving.
Als uw huis dicht bij de kust ligt, is het belangrijk om een evacuatieplan te hebben waarmee u zo ver mogelijk van de kust of zo hoog mogelijk komt. Het is belangrijk om afspraken te maken met familieleden over communicatie na een tsunami in het geval dat familieleden gescheiden zijn, zoals ontmoetingsplaatsen etc.
Twee zware aardbevingen in Papua Nieuw-Guinea (Indonesië) hebben vier mensen het leven gekost. Er ontstond een kleine tsunami voor de kust van Japan, maar die stichtte geen gevaar.
Wanneer de golf in ondieper water komt en de kustgebieden bereikt, neemt de golfhoogte zeer sterk toe. Dit kan leiden tot grote overstromingen met alle gevolgen van dien. Door het bijdraaien van de golf naar de ondiepten toe, kunnen ook gebieden aan de lijzijde zwaar getroffen worden. Tsunami's zijn niet te voorkomen.
De golven die daarbij ontstaan -tsunami's of havengolven- kunnen een lengte van meer dan 100 kilometer bereiken. Het kan dan een uur duren voor de volgende golf arriveert. Ter vergelijking: de wind maakt golven van amper 150 meter, die elkaar binnen tientallen seconden opvolgen.
Wat is een tsunami? Tsunami's zijn eigenlijk hele hoge golven die gehele kustgebieden volledig kunnen verwoesten. De bekendste en een van de schadelijkste tsunami's was die van Indonesië in 2004, waar 230.000 mensen overleden zijn door de golf en nog eens 2,5 miljoen mensen hun huis voor goed moesten verlaten.
Nederlanders collecteerden ruim 208 miljoen euro voor hulp aan slachtoffers. Dankzij uw bijdragen aan Giro555 kregen 3 miljoen mensen hulp.
Op de oceaan zelf is niets te merken, maar aan de kust trekt het water zich plots terug, even later een enorme vloedgolf van maximaal 30 meter hoog vormend. Deze tsunami ( havengolf in het Japans) overspoelt het land, zaait dood en verderf voor mens en dier.
Tsunami's kwamen in de loop van de geschiedenis veelvuldig voor. De meest bekende en meest verwoestende tsunami in de recente tijd is ongetwijfeld deze van 26 december 2004, die de kustlijn van de landen rond de Golf van Bengalen overspoelde. Nog recenter is de tsunami van 11 maart 2011.
Doordat langs de randen van de Grote Oceaan en de Indische Oceaan veelvuldig aard- en zeebevingen voorkomen zien we hier de meeste tsunami's. In de Atlantische Oceaan komen dit soort zeer zware zeebevingen niet voor en ook aan de zuidelijke Noordzeekust is de kans op tsunami's heel gering.
Die rimpelingen groeien aan tot golven, die zich sneller verplaatsen als de golven groeien. Pas als het water bijna aan land is, zie je de vloedgolf. Vlak voordat de tsunami aan land komt, trekt de zee zich plotseling terug. Daarna komt de vloedgolf, die soms wel dertig meter hoog kan zijn!
Door een zeebeving ontstond op 26 december 2004 voor het Indonesische eiland Sumatra een enorme vloedgolf, een tsunami. Die trof grote delen van de kusten van Azië en Oost-Afrika. Naar schatting stierven hierdoor 280.000 mensen. Het merendeel van de dodelijke slachtoffers viel op Sumatra.
In andere oceanen zijn aardbevingen ook oorzaak nummer één. Slechts 1-2% van de bevingen zorgt voor een tsunami volgens waarnemingen over de laatste 150 jaar. Echter, sommige zijn zo zwak of slaan zich te pletter op onbewoonde gebieden. En dus worden ze niet waargenomen.
- De vermoedelijke eerste: 6000 à 6200 v. Chr. De eerste tsunami waarvan sporen zijn teruggevonden, sloeg toe aan de oostkust van Schotland, zuidwest-Noorwegen en op de Shetland-eilanden. Oorzaak was een onderzeese aardverschuiving in het Storegga-gebied, 100 kilometer uit de kust van zuidwest-Noorwegen.
Deze sensoren liggen op de bodem en kunnen een tsunami midden op de oceaan opmerken. Het zijn een soort weegschalen die de druk van het water op de zeebodem meten. Als er een tsunami-golf voorbij komt, neemt de hoeveelheid water boven op de sensor toe en wordt er een toename in de druk gemeten.
Japan is opnieuw getroffen door natuurgeweld. Na onder meer een orkaan, extreme hitte, aardverschuivingen en overstromingen zijn nu meerdere mensen om het leven gekomen als gevolg van een aardbeving op het eiland Hokkaido. Zeker 120 mensen raakten gewond. Het is de zwaarste aardbeving die ooit gemeten is op Hokkaido.
De meeste aardbevingen komen voor rond de grote oceaan, waar landen als Japan, Australië en China aan grenzen. Ook landen rondom de middellandse zee worden regelmatig getroffen. Veel aardbevingen vinden plaats in de oceanen.
De tsunami is ontstaan door een aardbeving in zee, een zeebeving dus. De aarde bestaat uit verschillende platen. Deze zijn altijd een klein beetje in beweging, maar daar merk je eigenlijk nooit iets van. Het gebeurt wel eens dat twee platen te hard tegen elkaar schuiven.