Dr.Frances Oldham Kelsey, wereldwijd geëerd om haar leidende rol in het thalidomide-drama (in Nederland bekend onder de merknaam Softenon) is op 101-jarige leeftijd overleden.
Het geneesmiddel Softenon werd door het Duitse Chemieconcern Grünenthal uit Stolberg op 1 oktober 1957 als slaapmiddel, sedativum, pijnstiller en voor zwangere vrouwen als middel tegen zwangerschapsbraken op de markt gebracht.
Thalidomide, beter bekend als softenon, zorgde voor duizenden misvormde baby's. Nietsvermoedend slikten zwangere vrouwen het nieuwe middel tegen ochtendmisselijkheid, waardoor ongeveer 10.000 baby's ter wereld kwamen met zwaar misvormde of verkorte ledematen. Ongeveer de helft van de getroffen kinderen stierf.
In de jaren zestig is de Softenon-tragedie de Amerikanen bespaard gebleven doordat de FDA het middel niet had goedgekeurd. De reputatie van de FDA als een van de betrouwbaarste geneesmiddeleninspecties van de wereld kreeg extra glans toen later in andere landen duizenden misvormde baby's werden geboren.
Softenon is een geneesmiddel dat in de jaren 60 werd verkocht als remedie tegen ochtendmisselijkheid bij zwangere vrouwen, maar het bleek een zeer schadelijke impact te hebben op het groeiproces van de ongeboren baby's. Daardoor werden veel kinderen geboren met onvolgroeide ledematen.
DES staat voor diëthylstilbestrol, een kunstmatig vrouwelijk hormoon dat in Nederland tussen 1947 en 1976 werd voorgeschreven aan zwangere vrouwen. DES zou miskramen voorkomen, maar dat doel werd niet bereikt.
In Nederland kwam thalidomide onder de naam 'softenon' op de markt. Gelukkig bleef het aantal slachtoffers beperkt tot ongeveer 25 personen, voornamelijk doordat het alleen op recept verkrijgbaar was en Nederlandse artsen terughoudend waren met voorschrijven.
Begin jaren zestig bleek dat het slaap- en kalmeringsmiddel Softenon de geboorte van mismaakte kinderen veroorzaakte. Anno 2001 staat het middel weer volop in de belangstelling; niet omdat het kalmeert, maar omdat het bij kanker en andere ziekten een gunstig effect kan hebben.
Wat is DES? DES staat voor 'diëthylstilbestrol'. Het is een chemische stof die dezelfde werking heeft als het vrouwelijk hormoon oestrogeen. Dit kunstmatige hormoon is jarenlang in pilvorm gegeven aan zwangere vrouwen over de hele wereld, omdat men dacht dat het miskramen kon voorkomen.
Thalidomide verandert afweerreacties, remt de groei van gezwellen en remt ontstekingen. Bij de ziekte van Kahler die niet meer reageert op chemotherapie, kan thalidomide bij ongeveer een derde van de patiënten een belangrijke verbetering van de ziekte geven.
Wrange gevolgen
Tot nu toe waren het vooral de DES-dochters die met gezondheidsproblemen kampten: misvormde baarmoeders, problemen met vruchtbaarheid en vaginakanker.
Alle stoffen die aangeboren afwijkingen (afwijkingen die aanwezig zijn bij de geboorte) kunnen veroorzaken, met inbegrip van bepaalde chemische producten, geneesmiddelen, stralingen en ook infecties.
Focomelie is een aangeboren afwijking waarbij de ledematen van de baby onderontwikkeld of afwezig zijn. Het woord komt van het Oudgrieks en betekent zeehondenledematen.
Desdochters zijn vrouwen van wie de moeder tijdens de zwangerschap di-ethylstilbestrol (DES) heeft gebruikt. DES werd voorgeschreven aan zwangeren die eerder een of meer miskramen hadden gehad, in de hoop dat dit de kans op herhaling zou verminderen.
Kinderen met microlissencefalie hebben een te klein hoofd vanaf de geboorte (microcefalie) met afwijkingen van de hersenschors (lissencefalie) op de MRI scan. Zij vertonen in de tijd vertraagde ontwikkeling zo wel op cognitief als op motorisch vlak, met hoge of lage spierspanning en epilepsie.
Vanaf 1953 werd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voor kinderen een gratis vaccin ter beschikking gesteld tegen difterie, kinkhoest, roodvonk en tuberculose. Charlotte Hannik organiseerde in 1957 de Nederlandse vaccinatiecampagne tegen poliomyelitis.
Als de zwangerschap voor de 16e week misgaat, dan noemen wij dit een miskraam. Dat wil zeggen dat het vruchtje niet meer verder groeit, het hartje niet meer klopt, het kindje niet meer leeft en daardoor de zwangerschap soms vanzelf wordt afgestoten. Een miskraam komt bij 1 op de 6 zwangerschappen voor.
De vaccinaties tegen bof, mazelen en rodehond bestaan uit levende virussen. Virussen kunnen zich alleen binnen in levende cellen vermenigvuldigen. Door een speciale behandeling tijdens het kweken ontstaan cellen met daarin verzwakte virussen. Deze verzwakte virussen worden gebruikt voor de productie van vaccins.
Corona gehad voor vaccinatie
8 weken na uw coronabesmetting kunt u de coronaprik halen. 1 prik is voldoende om uw basisserie af te ronden. U kunt ook 2 prikken halen als u dat wilt. 3 maanden na uw laatste prik uit de basisserie kunt u een boostervaccinatie halen.
De vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna zijn mRNA-vaccins. Hierin zit een vetbolletje met daarin een instructie die ervoor zorgt dat u spike-eiwitten aanmaakt. Deze eiwitten zijn de uitsteeksels die aan de buitenkant van het coronavirus zitten.
De vaccins van Pfizer, Moderna en AstraZeneca beschermen vanaf 2 weken na de 2de vaccinatie tegen COVID-19. Met één vaccinatie met Janssen ben je na 4 weken beschermd tegen COVID-19. Als je COVID-19 hebt gehad en daarna een vaccinatie, dan ben je 2 weken na de vaccinatie beschermd tegen COVID-19.
Door iedereen te vaccineren tegen een ziekte kan een ziekte dus worden uitgeroeid. Dat is al gebeurd met pokken en is hopelijk binnen een paar jaar ook het geval voor polio. Met mazelen en rodehond is dit in theorie ook mogelijk.
Het percentage van de bevolking van 18 jaar en ouder (geboren in 2004 en eerder en eerder) dat ten minste 1 coronaprik heeft gehad is 83,5%. De cijfers zijn niet compleet. De vaccinatiegraad is in werkelijkheid hoger.
Veel meer mensen waren wel besmet maar niet ziek, omdat de infectie meestal zonder ziekteverschijnselen verloopt. Voordat de vaccinatie in 1957 werd ingevoerd, kwam polio vaak voor en overleden er ook regelmatig mensen aan polio. Na invoering van de vaccinatie is het aantal gevallen van polio sterk gedaald.
Door de schedelomtrek te meten, kan men nagaan of de hersenen van de baby zich normaal ontwikkelen en, als dat niet het geval is, eventuele afwijkingen in een vroeg stadium opsporen en behandelen.