Zo vaardigt de wetgever wetten uit, neemt de uitvoerende macht koninklijke en ministeriële besluiten en vaardigen de gemeenteraden en provinciebesturen op lokaal niveau ook reglementen uit.
Regering controleren en wetten maken
Het parlement (ook wel Staten-Generaal) controleert het beleid van de regering (de Koning en de ministers). Ook heeft het parlement een wetgevende functie. Een wet gaat pas in als de Eerste en de Tweede Kamer het wetsvoorstel hebben aangenomen.
De regering maakt wetten in samenwerking met de Eerste en Tweede Kamer (wetgevende macht). Een wet begint met een wetsvoorstel en is klaar na publicatie in het Staatsblad. Daartussen ligt een vast aantal stappen, die alle wetsvoorstellen moeten doorlopen.
Volgens de Grondwet moeten alle wetsontwerpen na goedkeuring van het parlement ondertekend worden door de Koning en de verantwoordelijke minister om in werking te kunnen treden.
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
De uitvoerende macht ligt bij de regering, die bestaat uit ministers en staatssecretarissen en geleid wordt door een eerste minister. De regering verzorgt het dagelijkse beleid en staat in voor de uitvoering van de wetten. Zij moet hierover steeds verantwoording afleggen aan het Parlement.
Sinds 1945 zijn er 31 kabinetten aangetreden onder voorzitterschap van 16 ministers-presidenten. Drees, Balkenende en Rutte hebben de meeste kabinetten achter hun naam staan. Rutte was de langstzittende minister-president.
De Nederlandse koning heeft volgens de Grondwet grote politieke macht. Hij kan wetten of benoemingen tegenhouden en zelfs het kabinet naar huis sturen. In de praktijk oefent de koning zijn macht op subtielere wijze uit.
De Koning en de minister ondertekenen de wet, die daarmee van kracht wordt. De (mede)ondertekening door een minister noemen we contraseign . De minister van Justitie zorgt vervolgens voor bekendmaking van de wet.
In Nederland is de uitvoerende macht alleen in handen van de regering. De regering bestaat uit ministers, de minister-president (de regeringsleider) en de koning (het staatshoofd).
Verboden te stoepkrijten en te blaffen: dit zijn de raarste verboden van Nederland. Niet stelen, rechts rijden, belasting betalen: de meeste voorschriften zijn goed op te volgen.
Volgens de Grondwet moet een wetsvoorstel, voordat het in werking kan treden, door het parlement worden aangenomen en vervolgens door de monarch worden ondertekend en door de verantwoordelijke minister of staatssecretaris worden medeondertekend. Wetten van het parlement moeten door zowel de koning als de verantwoordelijke minister of staatssecretaris worden ondertekend voordat ze in werking kunnen treden.
In de Grondwet staat ook dat de Koning onschendbaar is en dat de ministers verantwoordelijk zijn. Dat betekent dat de ministers verantwoording afleggen aan het parlement over het beleid van de regering. Zij zijn ook politiek verantwoordelijk voor hetgeen de Koning zegt en doet.
Het parlement is de volksvertegenwoordiging en controleert het kabinet en de regering.In het kabinet zitten de staatssecretarissen, in de regering niet. In de regering zit de Koning, in het kabinet niet. Het kabinet gaat vooral over het maken van wetgeving, de regering over het uitvoeren van wetgeving.
Ook de regering mag voorstellen voor een wet doen, waardoor de regering in die rol ook de wetgevende macht heeft. De Staten-Generaal controleren als wetgevende macht of de uitvoerende macht (de regering) wel echt de wetten uitvoert. De Tweede Kamer bepaalt wat de weten en regels in Nederland zijn.
In theorie kan de Koning zijn handtekening weigeren te zetten onder een besluit of wetsvoorstel.In de praktijk is een dergelijke actie nauwelijks voorstelbaar3. Hirsch Ballin, De Koning.
De regering bestuurt het land. Zo bepaalt de regering bijvoorbeeld waar de overheid geld aan uitgeeft, en maakt de regering nieuwe wetten. De Tweede Kamer controleert dit.
De benoeming van een minister speciaal voor een bepaald beleidsterrein is een teken dat men dit onderwerp belangrijk vindt. Daar waar ministers met leiding over een ministerie worden aangeduid met "minister van ...", wordt een minister zonder portefeuille aangeduid met "minister voor ...".
Sinds 30 april 2013 is Koning Willem-Alexander het staatshoofd van Nederland. Landen die geen koninkrijk zijn, noem je meestal een republiek en die hebben dan vaak een president als staatshoofd. is niet de baas in Nederland.
Het Europese Parlement onderzoekt het standpunt (amendering) van de Raad en kan vervolgens het voorstel ofwel: goedkeuren: de wet is aangenomen; verwerpen: de wet wordt niet van kracht en de procedure eindigt; amendementen indienen en het voorstel terugsturen naar de Raad voor een 2de lezing.
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben drie dochters: Amalia, Alexia en Ariane. Prinses Amalia is de eerste in de lijn voor de troonopvolging. Net als andere Nederlandse kinderen gaan ze gewoon naar school.
Het kabinet waarin Rutte wederom premier werd, werd op 10 januari 2022 beëdigd. Mark Rutte met Joe Biden, de 46e president van Amerika op 17 januari 2023.