In de Grondwet staat dat de Koning samen met de ministers de regering vormt. De Koning is het staatshoofd van het Koninkrijk der Nederlanden. Sinds 30 april 2013 is dit koning Willem-Alexander.
De Koning is staatshoofd en vormt samen met de ministers de regering. De Grondwet bepaalt ook dat de Koning onschendbaar is en dat de ministers verantwoordelijk zijn. Dat betekent dat de ministers verantwoording afleggen aan het parlement over het beleid van de regering.
In Nederland is de Koning de jure de regeringsleider. De facto wordt deze functie uitgeoefend door de minister-president, vaak (officieus) aangeduid als "premier".
De huidige koning is Willem-Alexander der Nederlanden. Zijn beoogde opvolger is Catharina-Amalia, Prinses van Oranje. Koningin Beatrix, nu prinses Beatrix, trad op 30 april 2013 af, waarmee het koningschap van rechtswege overging op prins Willem-Alexander. Hij regeert onder de naam koning Willem-Alexander.
Staatsvorm, partijen en kiesstelsel
Feitelijk heeft de president geen politieke macht, maar hij/zij tekent wel de wetten en kan aan een constitutionele commissie het oordeel vragen over wetsvoorstellen. Finland kent ministeriële verantwoordelijkheid en een kabinet.
De Koning ondertekent alle wetten en Koninklijke besluiten en bekrachtigt internationale verdragen. Op Prinsjesdag spreekt hij de Troonrede uit. De Grondwet bepaalt dat de Koning ministers en staatssecretarissen benoemt en ontslaat en dat zij ten overstaan van het staatshoofd worden beëdigd.
Het kabinet-Rutte IV is sinds 10 januari 2022 het Nederlandse kabinet, als opvolger van het kabinet-Rutte III. Het wordt gevormd door de partijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie na de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 en de daaropvolgende kabinetsformatie. Mark Rutte is de minister-president.
Het Torentje is een gebouw bij het Binnenhof in Den Haag. Het staat in de Hofvijver, naast het Mauritshuis. In het Torentje bevindt zich de werkkamer van de minister-president van Nederland. Het wordt daarom vaak naar de huidige premier genoemd: Torentje van Rutte, Torentje van Balkenende enz.
De Staat der Nederlanden, de juridische term voor de overheid van het Koninkrijk der Nederlanden en Nederland als rechtspersoon.
De minister-president en de overige ministers worden bij koninklijk besluit benoemd en ontslagen.
Sinds 1848 staat in de Grondwet dat de koning onschendbaar is, en dat de ministers verantwoordelijk zijn. De koning kan dan ook niet gedwongen worden af te treden naar aanleiding van een politieke handeling; een minister wel. De onschendbaarheid van de koning komt ook tot uiting in het zogenaamde contraseign.
Je kan het je tegenwoordig misschien niet meer voorstellen, maar wist je dat het beroep van koning (in) historisch gezien het gevaarlijkste beroep ter wereld is? Tussen 600 en 1800 liepen koningen in Europa zelfs meer risico te sneuvelen dan soldaten in het leger!
Koning Willem Alexander, koningin Maxima, prinses Amalia en prinses Beatrix krijgen jaarlijks een onbelaste uitkering. Zo ontvangt koning Willem-Alexander in 2022 ongeveer € 6,1 miljoen, waarvan ongeveer € 5,1 miljoen als tegemoetkoming voor personeels- en materiële kosten.
Koning Willem-Alexander krijgt volgend jaar 6.132.000 euro.
Het eerste deel (de 'A-component') is zijn inkomen. Daarvan kan hij boodschappen en andere noodzakelijke dingen kopen. Van het tweede deel (de 'B-component') kan hij zijn directe personeel betalen, maar ook zijn kosten om er goed uit te zien als koning.
De Koning heeft stemrecht, maar maakt er geen gebruik van omdat hij onpartijdig is. Aangezien stemmen in Nederland geheim is, zou dit kunnen leiden tot speculaties op welke partij de Koning stemt.
Binnenhof 17: Het Torentje
Binnenhof 17 is het adres van het Torentje. In het Torentje is sinds 1982 de werkkamer van de minister-president, de minister van Algemene Zaken, gehuisvest.
Sinds 1977 is het de vaste vergaderzaal van de Nederlandse ministerraad. De Trêveszaal en de ernaast gelegen Statenzaal worden ook gebruikt voor officiële ontvangsten van de minister-president en de ministerraad.
Salaris minister-president en minister
Het salaris van de minister-president is € 170.910 inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering (2020). Daarnaast heeft de minister-president recht op een vaste onkostenvergoeding en een aantal andere tegemoetkomingen en voorzieningen.
Zowel de minister-president als de ministers ontvangen volgens Parlement.com een bruto maandsalaris van 12.578,72 euro.
In 2018 is de balkenendenorm 187.000 euro. In 2021 was de maximumbeloning 209.000 euro. Bestuurders van organisaties en instellingen die onder de Wet normering topinkomens (Wnt) vallen, mogen in 2022 ten hoogste 216.000 euro verdienen.
Opzettelijke beleediging den Koning of der Koningin aangedaan, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren of geldboete van de eerste categorie.
De souverein vorst werd koning van het Koninkrijk der Nederlanden. Vervolgens werden zijn zoon Willem (II) en kleinzoon Willem (III) koning en daarna, bij het ontbreken van mannelijke nakomelingen, Wilhelmina, Juliana en Beatrix koningin. Sinds 30 april 2013 is Willem-Alexander koning.
Andorra is geen monarchie maar een diarchie en heeft dus twee vorsten. Dit zijn de bisschop van La Seu d'Urgell en de president van Frankrijk. Dit maakt de Franse president tot enige persoon die gekozen staatshoofd is van twee landen.