Het toepassen van onvrijwillige zorg wordt door de wetgever niet beschouwd als een voorbehouden handeling. Dit betekent dat onvrijwillige zorg in beginsel door iedereen mag worden toegepast zonder aanvullende voorwaarden.
In de gehandicaptenzorg: een arts voor verstandelijk gehandicapten, een psychiater, een gezondheidspsycholoog, een orthopedagoog-generalist of een verpleegkundige. In de ouderenzorg: een specialist ouderengeneeskunde, een psychiater, een gezondheidspsycholoog of een verpleegkundige.
Medewerkers in de ouderenzorg, geestelijke gezondheidszorg, verstandelijk gehandicaptenzorg en de thuiszorg passen vrijwel dagelijks maatregelen toe die de vrijheid van hun cliënten beperken. Denk aan het gecamoufleerd toe- dienen van medicijnen of het met Zweedse banden voorkomen dat cliënten uit bed vallen.
In de Wet zorg en dwang is onvrijwillige zorg: zorg waarmee de cliënt of zijn vertegenwoordiger niet instemt en zorg waarmee de vertegenwoordiger heeft ingestemd maar waartegen de cliënt zich verzet.
Daarvoor hebben het CIZ en de rechter een medische verklaring nodig. Hierover nemen we contact met u op. Een onafhankelijke arts ziet uw familielid en kijkt of (onvrijwillige) opname geschikt kan zijn. Deze arts stelt dan de medische verklaring op.
Eén daarvan is het aantal vrijheidsbeperkende maatregelen. Daaronder vallen het geven van gedwongen medicatie, het gebruiken van een stoel waaruit je niet zelfstandig kunt opstaan of een band waarmee je in bed wordt vastgelegd. Maar ook: een laag-laag-bed, een valmat en een sensor.
Als je naaste zich verzet tegen de zorg die zorgverleners geven, noem je dat onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen worden gegeven om 'ernstig nadeel' te voorkomen. Bijvoorbeeld bij verwaarlozing of omdat je naaste een gevaar is voor zichzelf of de omgeving.
Dit zijn alle maatregelen die de patiënt en zijn omgeving beschermen. Er zijn veel verschillende manieren om een patiënt in zijn vrijheid te beperken. Bijvoorbeeld door het plaatsen van een bedhek, een bewegingsmelder of een kussen met sensor die een alarm geeft als de patiënt opstaat.
De zorgverantwoordelijke is een ter zake kundige arts of iemand die valt 'binnen een categorie die door de minister is aangewezen als deskundig'. De zorgaanbieder wijst vervolgens aan wie dat binnen de zorgorganisatie kan zijn.
De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie).
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gebruikt een brede definitie: vrijheidsbeperking omvat alle maatregelen (fysiek en verbaal) die de vrijheid van cliënten beperken. Het gaat dus om: fysieke maatregelen (afzondering, onrustbanden, verpleegdekens, tafelbladen) medicatie die het gedrag beïnvloedt.
waarom onvrijwillige zorg noodzakelijk en proportioneel is; hoe het toezicht is geregeld tijdens de toepassing ervan; hoe lang de onvrijwillige zorg verleend kan worden (dit is maximaal twee weken).
Maximaal kan 3 maanden onvrijwillige zorg worden toegepast.
In de Wet zorg en dwang staat dat er ernstig nadeel is als er (een grote kans is op) bijvoorbeeld verwonding of levensgevaar. Er is ook sprake van ernstig nadeel als uw familielid zichzelf verwaarloost of financieel in de problemen raakt. Of als hij agressie bij anderen oproept.
Voor wie geldt de Wet zorg en dwang? De Wet zorg en dwang (Wzd) is er voor mensen die zorg nodig hebben en een verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) hebben. De Wzd kan onder voorwaarden ook gelden voor mensen met een zogenaamde 'gelijkgestelde aandoening'.
De wetgever heeft bepaald dat de wilsbekwaamheid van een cliënt ter zake moet worden beoordeeld door een deskundige zorgverlener. Deze deskundige zorgverlener moet de beoordeling verrichten conform de gangbare richtlijnen(artikel 3 lid 2 Wzd).
Hardeman: 'Als een cliënt zijn bed uit wil en over een bedhek probeert te klimmen, is er meer risico op een valpartij met ernstig letsel, dan wanneer de bedhekken omlaag staan. Daarnaast kunnen bedhekken de cliënt een opgesloten gevoel geven en de cliënt is volledig afhankelijk van de zorg om uit bed te komen.
Een onrustband is een hulpmiddel dat vooral gebruikt wordt in zorgorganisaties zoals verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor verstandelijk gehandicapte mensen. De band wordt gebruikt om te voorkomen dat ouderen of gehandicapten vallen of gaan rondlopen. Ook bij onrustig gedrag wordt de band toegepast.
De meest gehoorde redenen om een vrijheidsbeperkende maatregel toe te passen zijn: Hoog risico op vallen. Door ouderdom neemt het risico op vallen toe, in de gehandicaptenzorg gaat het ook om vallen tijdens epileptische aanvallen.