Een politieambtenaar, een toezichthouder en een conducteur mogen naar uw identiteitsbewijs vragen. De identificatieplicht betekent dat u zich in bepaalde situaties moet identificeren.
Je bent formeel niet verplicht om een ID-kaart bij je te dragen. In Nederland hebben we namelijk een toonplicht, geen draagplicht. "Die keuze is bewust gemaakt, omdat er sinds de Tweede Wereldoorlog veel weerstand is tegen het verplicht bij je dragen van een persoonsbewijs", zegt jurist Vincent Böhre van Privacy First.
Toonplicht of draagplicht
Omdat je het identiteitsbewijs verplicht moet kunnen tonen, betekent het in de praktijk dat je altijd een identiteitsbewijs bij je moet hebben.
Met een kopie van uw identiteitsbewijs kunnen oplichters een online bankrekening openen of een telefoonabonnement afsluiten. Maak kopieën van uw ID-bewijs onbruikbaar voor oplichters. Of gebruik hiervoor de app KopieID. Oplichters kunnen in uw afval zoeken naar loonstrookjes, jaaropgaven of verzekeringspapieren.
Denk aan online een telefoonabonnement of bankrekening afsluiten met een kopie van je identiteitsbewijs. Daardoor neemt de kans op identiteitsfraude toe. Een oplichter heeft dan alleen nog een kopietje van jouw ID nodig. Het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en -fouten (CMI) krijgt elk jaar vele honderden meldingen.
Slechts enkele organisaties mogen een kopie van uw identiteitsbewijs maken. Uw werkgever en banken mogen dit bijvoorbeeld. In de praktijk vragen ook andere organisaties een kopie van uw legitimatiebewijs. U bent niet verplicht om die aan hen te geven.
De identificatieplicht houdt in dat iedereen vanaf 14 jaar een geldig identiteitsbewijs moet kunnen tonen als de politie daar om vraagt. Ook andere ambtenaren zoals boswachters en belastinginspecteurs kunnen u vragen om een geldig identiteitsbewijs.
Een agent in burger dient zich altijd te legitimeren. Een agent in uniform dient zich te legitimeren op verzoek. De agent hoeft daarbij zijn legitimatie NIET af te geven maar slechts te tonen. Bovenstaande geldt uiteraard slechts indien de situatie het toelaat.
Een kopie van een ID-kaart is geen geldig legitimatiebewijs. Je kunt dus alsnog een boete krijgen voor het niet kunnen tonen van een geldig legitimatiebewijs. Als je 16 jaar of ouder bent is de boete € 90. Ben je onder de 16 jaar dan is de boete € 45.
Wat is identiteitsfraude? Criminelen kunnen persoonsgegevens verkrijgen door bijvoorbeeld phishing of een datalek. Met die persoonsgegevens kunnen zij zich online als iemand anders voordoen en zo onder een andere naam bijvoorbeeld overeenkomsten sluiten en strafbare feiten plegen.
Als u een identiteitsbewijs (uit)leent, om bijvoorbeeld alcohol of sigaretten te kopen, dan pleegt u identiteitsfraude. Dit is strafbaar en u kunt daarnaast in het Register paspoortsignaleringen (RPS) komen te staan.
Zij baseert zich op cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat berekende dat 1,5 procent van de Nederlanders van 15 jaar en ouder slachtoffer was van identiteitsfraude.
Waarom legitimeren? Supermarkten zijn wettelijk verplicht te controleren of iemand 18 jaar is bij de verkoop van alcohol en tabak. Aan jongeren tot 25 jaar die alcohol of tabak willen kopen wordt daarom gevraagd om klaar te staan met een geldig legitimatiebewijs.
Laat u geen geldig identiteitsbewijs zien als de politie of toezichthouder daar om vraagt? Mogelijk neemt die persoon u dan mee naar het politiebureau voor onderzoek naar uw identiteit. U kunt ook een boete krijgen.
Een kopie van een ID-kaart is geen geldig legitimatiebewijs. Je kunt dus alsnog een boete krijgen voor het niet kunnen tonen van een geldig legitimatiebewijs. Als je 16 jaar of ouder bent is de boete €90. Ben je onder de 16 jaar dan is de boete €45.
Een ambtenaar van politie die is aangesteld voor de uitvoering van de politietaak, is bevoegd tot het vorderen van inzage van een identiteitsbewijs als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht van personen, voor zover dat redelijkerwijs noodzakelijk is voor de uitvoering van de politietaak.
Dan kan ik je bij deze het antwoord van je hoofdvraag al geven: Nederlandse agenten hoeven geen dienstnummers en namen op te geven aan omstanders cq. verdachten. Als een agent zijn naam dus niet wil geven, is het pech. Dienstnummer is ook niet verplicht.
Om de ID-check te kunnen uitvoeren heeft u een geldig Nederlands identiteitsbewijs nodig en een telefoon of tablet met NFC-lezer. De NFC-lezer leest informatie van de chip van uw identiteitsbewijs. Of uw telefoon of tablet een NFC-lezer heeft, ziet u in de specificaties van het apparaat.
Toonplicht. Artikel 2 van de Wet op de identificatieplicht bepaalt dat eenieder van veertien jaar of ouder een identiteitsbewijs ter inzage moet aanbieden, wanneer een politieambtenaar of een bijzondere opsporingsdienst dit vordert.
'Nepagent'? Een politieagent in uniform hoeft zich niet uit eigen beweging te legitimeren, maar wel als u erom vraagt. Als een agent 'in burger' vertelt dat hij van de politie is, moet hij wél uit eigen beweging het politielegitimatiebewijs tonen.
Veilige kopie identiteitsbewijs
U moet bijvoorbeeld uw Burgerservicenummer afdekken of doorstrepen. Een veilige kopie van uw identiteitsbewijs maakt u zo: Maak in de kopie uw Burgerservicenummer onleesbaar, ook in de cijferreeks onderaan. Schrijf in de kopie dat het een kopie is.
Gegevens doorstrepen
Maak in de kopie je Burgerservicenummer onleesbaar, ook in de cijferreeks onderaan. Schrijf in de kopie dat het een kopie is. Schrijf in de kopie voor welke instantie of welk product de kopie is bedoeld. Schrijf in de kopie de datum waarop je de kopie afgeeft.
Kopie identiteitsbewijs
Volgens de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) moeten onder meer banken, verzekeraars en creditcardmaatschappijen de identiteit van hun klanten vaststellen. Zij mogen daarvoor een kopie maken van het identiteitsbewijs van elke klant.
Waarom vragen we iedereen jonger dan 25 jaar naar ID? Sommige klanten zien er volwassen uit voor hun leeftijd, waardoor het niet altijd eenvoudig te zien is of iemand 18 jaar of ouder is. Door klanten tot 25 jaar naar ID te vragen, voorkomen we dat minderjarigen alcohol of tabak kopen.