Artikel 223. Een vruchtgebruiker kan zijn recht overdragen of bezwaren zonder dat daardoor de duur van het recht gewijzigd wordt. Naast de verkrijger is de oorspronkelijke vruchtgebruiker hoofdelijk voor alle uit het vruchtgebruik voortspruitende verplichtingen jegens de hoofdgerechtigde aansprakelijk.
Bij de omzetting van het vruchtgebruik in een geldsom zal het vruchtgebruik van de langstlevende echtgenote op een deel of op alle goederen worden afgekocht door de blote eigenaar. De volle eigendom zal bij de blote eigenaar terecht komen en in ruil verkrijgt de langstlevende echtgenote een bepaalde geldsom.
Dit kan enkel voor het blote eigendom. De nieuwe eigenaar wordt dus ook blote eigenaar en zal het vruchtgebruik woning moeten aanvaarden totdat deze afloopt. Als de vruchtgebruiker instemt met de verkoop kan het vruchtgebruik worden afgekocht.
Afzien van uw vruchtgebruik is in principe iets wat u kan doen zonder formaliteiten, behalve voor vastgoed, daarvoor is altijd een notariële akte vereist. Vanuit fiscaal oogpunt is een zuivere afstand van een recht op vruchtgebruik niet belastbaar.
Gaat het om een woning of vermogen, zoals een spaarrekening? Vermenigvuldig dan de volledige waarde met 6%. Het percentage van 6% is de rekenrente. Dit is de vastgestelde waarde voor vruchtgebruik en blote eigendom in 1 jaar.
De waarde van het vruchtgebruik wordt dan berekend door de rekenrente te vermenigvuldigen met een bepaalde factor. De rekenrente voor de erfbelasting is vastgelegd op 6%. Je neemt dan 6% van de totale waarde van het vruchtgebruik. Als een woning een waarde heeft van €200.000,- neem je daar 6% van.
Mag ik mijn huis met vruchtgebruik verkopen? Je kan de vruchtgebruiker niet verplichten tot verkoop. De makkelijkste manier is wanneer de vruchtgebruiker hiermee akkoord gaat. De waarde van het vruchtgebruik dien je dan te betalen in een geldsom of een rente.
Aan uw wettelijk samenwonende partner kunt u via testament het wettelijk erfrecht van vruchtgebruik op de gemeenschappelijke woonplaats en de huisraad ontnemen. Aangezien in zijn geval het wettelijk erfrecht geen reservatair recht is, kan hij dat niet aanvechten.
Als blote eigenaar kan je de vruchtgebruiker van je woning of appartement in principe niet verplichten om diens vruchtgebruik mee te verkopen. Je hebt dan ook zijn akkoord nodig om de volle eigendom van je pand aan te bieden aan een kandidaat-koper.
Als de eigendom van een onroerend wordt verkocht waarop een recht van vruchtgebruik rust, en de blote eigenaar én de vruchtgebruiker dit samen verkopen, wordt de volle eigendom van het onroerend goed overgedragen.Zijn beide verkopers op voorhand niets overeengekomen, dan moet de verkoopprijs worden verdeeld.
Het nieuwe goederenrecht heeft een 'wettelijke aanwas van vruchtgebruik' ingevoerd, waardoor de langstlevende echtgeno(o)t(e) automatisch het volledige vruchtgebruik verkrijgt op de goederen die de echtgenoten gezamenlijk met voorbehoud van vruchtgebruik hebben geschonken.
De vruchtgebruiker mag de woning bewonen of verhuren en zelf de huurgelden ontvangen. De oorspronkelijke eigenaar wordt tijdens de periode van het vruchtgebruik een zogenaamde 'naakte of blote' eigenaar en hij mag de woning tijdens deze periode niet bewonen.
De waarde van het vruchtgebruik wordt forfaitair geraamd op 4% van de waarde van het goed in volle eigendom. Deze 4% wordt vervolgens vermenigvuldigd met een coëfficiënt die verschilt naargelang de leeftijd van de vruchtgebruiker.
Dit bedrag wordt van de WOZ waarde afgetrokken en het resterende bedrag komt dan voor rekening van de eigenaar. De vruchtgebruiker is belastingplichtig wat betreft de onroerendezaakbelasting van het eigendom evenals de waterschapsbelastingen.
Een vruchtgebruiker betaalt erfbelasting over de waarde van het vruchtgebruik.De eigenaar van het goed moet ook belasting betalen, namelijk het overige deel hiervan. De waarde van het vruchtgebruik mag van hiervan worden afgetrokken.
Zolang de vruchtgebruiker (langstlevende partner van de overledene) leeft, kunnen zij niet genieten van de goederen.Ze moeten het vruchtgebruik dulden. Eenmaal de langstlevende komt te overlijden, wordt de 'blote eigendom' van de kinderen automatisch omgezet in een 'volle eigendom'.
Het vruchtgebruik biedt de langstlevende echtgenote een gevoel van zekerheid en financiële stabiliteit. Het vruchtgebruik voor de langstlevende is een levenslang recht en dooft pas uit op het moment van overlijden.
De naakte eigenaar moet de kosten van het onroerend goed betalen (grondbelasting c.q. onroerendgoedbelasting), terwijl de vruchtgebruiker de kosten moet betalen die verband houden met het gebruik en het genot (nutsvoorzieningen, vereniging van eigenaren, afvalbelasting).
Als iemand het recht van vruchtgebruik heeft, mag deze persoon gratis gebruik maken van een bepaald goed, zonder dat hij de eigenaar daarvan is. Zo kan iemand bijvoorbeeld het vruchtgebruik van een huis erven. De vruchtgebruiker mag dan gratis in het huis wonen, maar is niet de eigenaar van het huis.
Vruchtgebruik kan worden gevestigd voor een bepaalde of onbepaalde duur, afhankelijk van wat contractueel wordt overeengekomen tussen de vruchtgebruiker en de blote eigenaar. Het nieuwe goederenrecht voorziet thans een maximale duur van 99 jaar, tenzij de vruchtgebruiker-natuurlijke persoon langer leeft.
De omzettingstabel vermeldt naast de leeftijd van de vruchtgebruiker diens levensverwachting met de overeenstemmende interestvoet en de waarde van het vruchtgebruik, uitgedrukt als een percentage dat moet worden toegepast op de verkoopwaarde van de goederen in vruchtgebruik.
Erfbelasting en registratierechten
De waarde van het vruchtgebruik is gelijk aan de forfaitaire jaarlijkse opbrengst van het pand, 4% van de volle eigendomswaarde, vermenigvuldigd met een forfaitaire coëfficiënt die afhankelijk is van de leeftijd van de persoon die het vruchtgebruik erft, bv. de langstlevende ouder.
De vruchtgebruiker is sinds september 2021 verplicht de nodige verzekeringen af te sluiten en de premies te betalen. Denk bijvoorbeeld aan een brandverzekering. Doet hij dit niet, dan mag de naakte eigenaar de verzekering afsluiten en de kosten daarvan in rekening brengen van de vruchtgebruiker.
Als vruchtgebruiker heb je “het genot” van de goederen die eigenlijk toebehoren aan de blote eigenaar. Jij mag ze gebruiken en beheren en er de inkomsten van innen. Een woning mag je zelf bewonen, zonder dat je huur moet betalen, of je mag ze verhuren én de huur opstrijken.