Van 1838 tot 1 januari 1957 was een gehuwde vrouw in Nederland niet handelingsbekwaam. Dat betekende, dat gehuwde vrouwen niet zelfstandig een overeenkomst, zoals een bankrekening, konden afsluiten of beslissingen over de opvoeding van de kinderen mochten nemen.
Wanneer is iemand handelingsonbekwaam? De wet onderscheidt twee groepen van personen die handelingsonbekwaam zijn: minderjarigen, dat is iedereen die jonger is dan 18 jaar;meerderjarigen die onder curatele zijn gesteld.
Wie bepaalt of iemand wilsonbekwaam is? De zorgverlener/behandelaar bepaalt of een patiënt wilsonbekwaam is. Vaak is het meteen duidelijk, bijvoorbeeld wanneer een patiënt in coma ligt. Maar er zijn ook aandoeningen waarbij de patiënt de ene keer wel en de andere keer niet zelf kan beslissen.
Dat kan gelden voor bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking, mensen met psychiatrische problematiek, mensen met een verslavingsproblematiek en mensen met dementie. Wanneer iemand in een dergelijke situatie onder curatele gesteld is, is hij automatisch handelingsonbekwaam.
Volgens de wet is iedereen die 18 jaar of ouder is (meerderjarigen) in beginsel handelingsbekwaam. Dit houdt in dat zij rechtshandelingen kunnen verrichten.
Wat is curatele? Curatele is een manier om iemand te beschermen die niet goed voor zijn geldzaken, bezit en persoonlijke zaken kan zorgen. De rechter stelt een curator aan die dit voor hem doet. Iemand die onder curatele staat is handelingsonbekwaam.
Wilsonbekwaamheid bij dementie
Door dementie raakt iemand op een gegeven moment wilsonbekwaam. Dit betekent dat de persoon met dementie de gevolgen van zijn handelen of beslissingen niet meer goed kan overzien.
Van handelingsbekwaamheid dient goed te worden onderscheiden het begrip handelingsbevoegdheid. De ratio daarvan is de bescherming van het rechtsverkeer. Handelingsonbevoegdheid houdt in: de wettelijke bijzondere ongeschiktheid om incidenteel bepaalde rechtshandelingen te verrichten.
Je bent niet perse wilsonbekwaam, wanneer je bewust kiest om een advies van de dokter niet op te volgen. Belangrijk is dat je de informatie begrijpt en een overwogen keuze kunt maken. En dat je de gevolgen van je beslissing kunt beoordelen en overzien. Als je een bewuste beslissing kan nemen, ben je wilsbekwaam.
Rechtsbekwaamheid (of genotsbekwaamheid) is de mogelijkheid om drager te zijn van rechten en plichten. Handelingsbekwaamheid houdt in dat men de rechten en plichten waarvan men drager is ook zelf kan uitoefenen zonder tussenkomst van derden. Men kan dus ook zelfstandig rechtshandelingen stellen.
Curatele bij rechtbank aanvragen
U vraagt curatele aan bij de rechtbank in uw regio. Gebruik daarvoor het formulier 'Verzoek tot ondercuratelestelling'. De betrokkene kan zelf ook een aanvraag doen.
Iedere natuurlijke persoon is bekwaam tot het verrichten van rechtshandelingen, voor zover de wet niet anders bepaalt. Een rechtshandeling van een onbekwame is vernietigbaar.
Een curator beslist niet over hoogstpersoonlijke zaken. Denk hierbij aan scheiden, erkennen van kinderen of euthanasie. Ook over opname in een psychiatrisch ziekenhuis mag de curator niet beslissen. Een curator kan dus niet zorgen dat iemand tegen zijn zin opgenomen wordt of een behandeling ondergaat.
De onder bewind gestelde persoon is handelingsonbevoegd. Iemand voor wie een mentorschap is ingesteld, kan niet meer zelfstandig beslissingen over zijn verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding.
Wat is handelingsbekwaam? Wanneer iemand 18 jaar of ouder is, is hij meerderjarig. Volgens de wet is hij dan ook handelingsbekwaam. Dat betekent dat hij zelfstandig rechtshandelingen mag verrichten en daar ook verantwoordelijk voor is.
Wilsonbekwaam betekent dat iemand: de informatie over zijn zorg en/of behandeling niet kan begrijpen en afwegen;niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn;en/of geen besluit kan nemen.
Bij twijfel kan de notaris een onafhankelijke arts inschakelen. Als u uw huis wilt of moet verkopen terwijl u wilsonbekwaam bent, dan kunt u dit dus niet meer zelf regelen. Ook uw naasten kunnen uw huis niet zo maar namens u verkopen.
Iedereen is in principe wilsbekwaam, totdat het tegendeel bewezen is. Iemand is wilsonbekwaam als hij de informatie van de arts niet (meer) kan begrijpen en afwegen, niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn en/of geen besluit kan nemen.
De wetgever heeft bepaald dat de wilsbekwaamheid van een cliënt ter zake moet worden beoordeeld door een deskundige zorgverlener. Deze deskundige zorgverlener moet de beoordeling verrichten conform de gangbare richtlijnen(artikel 3 lid 2 Wzd).
Bij mentorschap en bewindvoering is je kind niet handelingsonbekwaam, maar handelingsonbevoegd. Dat wil zeggen dat je niet zomaar voor je kind bepaalt, maar met hem of haar overlegt over zorgvragen en/of geldkwesties. Het kind beslist zelf wat hij of zij kan beslissen.
De Wzd (artikel 3 lid 2) bepaalt dat degene die de wilsonbekwaamheid van een cliënt beoordeelt daartoe deskundig moet zijn en daarbij overeenkomstig de gangbare richtlijnen te werk moet gaan. In de Memorie van Toelichting bij de Wzd staat dat deze deskundige geen arts hoeft te zijn.
Onderscheiden van de juridische handelingsonbekwamen, worden zij die ten gevolge van een bewustheidsstoornis buiten staat zijn de betekenis van hun daden te beseffen. Deze laatste categorie onbekwamen wordt feitelijk onbekwaam genoemd. ...
Moeilijke financiële beslissingen nemen is daardoor lastig. Daarom is er in de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) vastgelegd dat er een wettelijke vertegenwoordiger kan/moet worden aangesteld: bewindvoering bij dementie.
Algemene volmacht bij dementie
Met een algemene volmacht kan iemand met dementie een vertegenwoordiger aanwijzen die alle financiële zaken regelt. Deze gevolmachtigde persoon heeft toegang tot bankrekeningen, ook spaarrekeningen. Ook mag de gevolmachtigde het huis verkopen, schenkingen doen en leningen afsluiten.
Met een zorgvolmacht kun je een huis verkopen van een demente ouder. Maar wat is een zorgvolmacht precies? Een zorgvolmacht geeft de bevoegdheid aan één of meerdere personen om het vermogen te beheren en specifieke handelingen uit te voeren, bijvoorbeeld het verkopen van een woning.