In een testament zou u benoemd kunnen zijn als een erfgenaam, maar u kunt ook behoren tot de wettelijke erfgenamen van de overleden oom of tante. Dit kan het geval zijn als de overledene geen partner en kinderen had. De nalatenschap gaat vervolgens naar de ouders en broers en zussen van de overledene.
Dat zijn de ouders, broers en zussen. Ouders, broers en zussen erven voor gelijke delen, waar het deel van ieder der ouders tenminste 1/4e deel is. Indien een van de broers of zussen is vooroverleden en kinderen heeft, dan komen de kinderen (de neven en nichten van de overledene) daarvoor in de plaats.
Volgens het wettelijk erfrecht erven neven en nichten nog steeds gewoon als u geen testament hebt en hun vader of moeder, uw broer of zus is vooroverleden. Deze nichten en neven erven dan door middel van het plaatsvervullingsrecht.
Als de overledene geen kinderen had, en nog wel ouders en/of broers en zussen, dan erven zij samen. Halfbroers en -zussen tellen daar ook bij mee. Stiefbroers en -zussen niet. Als er ook geen ouders, broers of zussen waren, dan moet een generatie verder teruggekeken worden: de grootouders en hun nakomelingen.
Zonder testament bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Daar zit een volgorde in. De eerste groep zijn je echtgenoot en je kinderen. Heb je die niet, dan je ouders en broers en zussen.
Op basis van een testament of door het wettelijk erfrecht, kunt u een erfenis van een oom of tante krijgen. In een testament zou u benoemd kunnen zijn als een erfgenaam, maar u kunt ook behoren tot de wettelijke erfgenamen van de overleden oom of tante.
Dit zijn de ouders, grootouders, overgrootouders, enzovoort. De ouders kunnen dus tot de tweede orde of tot de derde orde behoren en dit in functie van de aan- of afwezigheid van broers en zussen van de erflater.
Als er geen kinderen zijn, dan krijgt de langstlevende echtgenote het aandeel van de overledene in het gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom. Aangezien de andere helft al van de langstlevende is via het huwelijksvermogensrecht, verkrijgt zij dus het volledige gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom.
Kleinkinderen betalen meer erfbelasting en neven, nichten, ooms, tantes en erfgenamen die geen familie zijn, betalen het hoogste tarief. Het minimale percentage is 10% en het maximale percentage is 40%.
De wet bepaalt dat de erfenis van een alleenstaande zonder kinderen naar de ouders, broers en zussen gaat. Als je broer of zus al eerder is overleden, dan gaat dat deel over op hun kinderen. Dat kunnen neefjes en nichtjes zijn met wie je misschien weinig contact hebt.
Schenk je een bedrag aan iemand anders dan je zoon of dochter? Dan mag je maximaal 2.274 euro belastingvrij schenken. Naast je kleinkind, (groot)ouders, broer/zus, neef/nicht en andere familieleden, mag je dit jaar ook vrienden en kennissen dus een belastingvrije schenking doen van 2.274 euro.
Bloedverwanten en echtgenoot / echtgenote
Alleen eigen familie kan dus volgens de wet erven. Schoondochters, schoonzonen, schoonzussen en zwagers zijn geen bloedverwanten van de overledene en kunnen daarom niet volgens de wettelijke regels van de overledene erven.
Bij een wettelijke verdeling zijn de echtgenoot van de overledene en de kinderen voor gelijke delen erfgenaam. Maar de hele erfenis (bezittingen en schulden) gaat direct naar de echtgenoot van de overledene. De kinderen hebben wel recht op een deel van de erfenis - hun wettelijk erfdeel - maar zij krijgen dit nog niet.
Broers en zussen hebben geen wettelijk recht op een erfenis. Staan zij niet in het testament, dan hebben zij niet zoals kinderen, een legitieme portie.
"De erfgenamen kunnen inderdaad zelf de fiscale aangifte doen, ze moeten daarvoor dus niet noodzakelijk beroep doen op een notaris. Maar ze kunnen niet zelf een akte van erfopvolging opmaken. Dit is o.a. nodig om de bankrekeningen te kunnen vrijgeven.
Een erfdeel van een halfbroer of halfzus is gelijk aan de helft van het erfdeel van een 'volle' broer of zus. Uiteraard geldt dat de halfbroer en halfzus de gehele nalatenschap erven indien er geen 'volle' broers en zussen zijn.
In een testament staat wie de erfgenamen van de overledene zijn. Als u wilt weten of een overledene een testament heeft gemaakt en waar dat is, kunt u of kan uw notaris contact opnemen met het Centraal Testamentenregister (CTR).
Als een erfgenaam is overleden, onwaardig is, is onterfd of de erfenis heeft verworpen, neemt iemand anders zijn/haar plaats in. Dit heet plaatsvervulling. De plaats van de erfgenaam kan alleen worden overgenomen door zijn of haar kinderen.
Doordat u schenkt, wordt uw erfenis kleiner. En daardoor betalen uw erfgenamen na uw overlijden minder erfbelasting. Zorg wel dat de schenking onder de jaarlijkse vrijstelling blijft, anders moet de ontvanger schenkbelasting betalen.
Als overgeblevene van de En/of Betaalrekening blijft u, na overlijden van de mederekeninghouder, toegang houden tot de rekening. Bij hoge uitzondering kan een En/of Betaalrekening bij het overlijden van een van de rekeninghouders worden geblokkeerd.
Er is geen testament
Als er geen testament is, regelen de erfgenamen samen de erfenis. Zij kunnen dit ook door 1 of meer personen laten doen met een boedelvolmacht. Dit is een verklaring waarin staat wat de gekozen persoon namens de erfgenamen mag doen. Deze persoon kan een erfgenaam zijn, maar dat hoeft niet.
Als de overledene geen testament heeft gemaakt en dus geen erfgenamen heeft aangewezen, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dit wordt de wettelijke verdeling genoemd. Ben jij erfgenaam, dan heb je niet alleen recht op een deel van de erfenis, maar ben je ook verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis.