In tegenstelling tot een vereniging heeft een stichting geen leden. Wel kan er een raad van toezicht zijn aangesteld, die het handelen van de bestuursleden controleert. Een vereniging is democratischer, de leden controleren altijd het handelen van het bestuur.
De Raad van Toezicht houdt toezicht op het bestuur. De stichting is een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid. Dat betekent dat de bestuurders meestal niet aansprakelijk zijn met hun privévermogen voor eventuele schulden. Anders dan de vereniging, heeft een stichting geen leden.
Een stichting met een raad-van-toezichtmodel heeft een bestuur én een raad van toezicht. De raad van toezicht is de werkgever van het bestuur, en het bestuur is de werkgever van de rest van de organisatie.
Zo is het ook met de stichting: dit is een doelvermogen, en er is geen eigenaar. Toch gebeurt het regelmatig dat iemand zich eigenaar noemt van een stichting. Meestal betreft dat de oprichter of investeerder. Maar volgens de wet zijn zij uitsluitend bestuurder of crediteur.
Vaak bepalen de statuten hoe de stichting een bestuurder beloont. Bijvoorbeeld dat een bestuurder geen recht heeft op loon, maar alleen op een onkostenvergoeding en/of vacatiegeld. Vacatiegeld is een vergoeding die bestuursleden ontvangen voor het voorbereiden en bijwonen van vergaderingen.
Geen minimale kapitaaleis: voor het oprichten van een stichting is geen minimumkapitaal vereist. Hierdoor zijn de kosten voor het starten van een stichting erg laag. De nadelen: Winstuitkering: wanneer je een stichting opricht, kun je de winst niet naar jezelf uitkeren.
Een stichting mag geld verdienen en winst maken en ook als doel hebben om winstgevend te zijn. Voorwaarde hiervoor is wel dat de winst wordt ingezet om het doel van de stichting te verwezenlijken. Winst maken met een commercieel ondernemingsdoel is niet toegestaan.
Als stichting of vereniging bent u belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting als u een onderneming drijft. U betaalt dan vennootschapsbelasting over de winst van uw onderneming.
De voorzitter is vaak het eerste aanspreekpunt en het gezicht van de stichting. De voorzitter is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van de stichting en zal vergaderingen leiden. Ook zal de voorzitter een coördinerende rol hebben met betrekking tot de andere bestuurstaken.
In principe onbeperkt, er is namelijk geen wettelijke bepaling over een maximale bestuurstermijn. In de praktijk zie je dat bij veel verenigingen een statutaire beperking is opgenomen, waarbij een voorzitter voor een periode van vier jaar benoemd wordt en daarna één of twee keer herkozen kan worden.
De raad van toezicht van de stichting heeft, net als de raad van commissarissen van andere rechtspersonen, de taak om toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de rechtspersoon en de daarmee eventueel verbonden onderneming.
Een Raad van Toezicht is niet wettelijk verplicht voor een stichting. De plichten en bevoegdheden van een Raad van Toezicht zijn wel verankerd in wetgeving en kennen daarbij dezelfde plichten en rechten als een Raad van Commissarissen bij een N.V. of B.V.
Een stichting kent geen leden. Voor de dagelijkse gang van zaken en het nemen van beslissingen heeft de stichting een bestuur. Meestal bestaat het bestuur uit een voorzitter, secretaris en penningmeester. 1 persoon kan ook al deze functies uitvoeren.
Juridisch is het mogelijk dat een vereniging geen bestuursleden heeft, namelijk indien alle (resterende) bestuursleden ontslagen worden, aftreden, of ontslag nemen. Echter, de wet geeft geen regeling over wat er in dat geval moet gebeuren, en geeft ook niet aan hoe een nieuw bestuur gekozen kan worden.
In de statuten kan van die bepaling worden afgeweken. Dat betekent dat, een penningmeester van een kleine vereniging tegelijkertijd ook voorzitter kan zijn, mits deze mogelijkheid in de statuten is opgenomen. De meest voorkomende combinatie van functies is overigens penningmeester en secretaris.
Het kan voorkomen dat een stichting zonder bestuur komt te zitten. Bijvoorbeeld door het overlijden van de enig bestuurder. Stichtingen kennen geen Algemene Vergadering of aandeelhoudersvergadering. Er kan daardoor bij een stichting niet van binnenuit een bestuur worden benoemd.
Een stichting heeft alleen een bestuur, maar geen leden. De vereniging heeft leden en een algemene ledenvergadering. Het bestuur van de stichting kiest de bestuurders. Het bestuur wordt uit leden gekozen en legt verantwoording af aan de leden bij de algemene ledenvergadering.
Volgens de Governance Code Cultuur moet de stichting minimaal drie bestuursleden hebben. Ook als de stichting een ANBI-status wil aanvragen, moeten er minimaal drie bestuursleden zijn. Je mag zelf bepalen of het bestuur uit een even of oneven aantal leden bestaat.
Rechtsvormen zoals een bv en een nv moeten altijd aangifte vennootschapsbelasting doen. Een stichting, vereniging of vergelijkbare organisatie moet alleen in bepaalde situaties aangifte vennootschapsbelasting doen. Dit heet beperkte belastingplicht.
Als de stichting of vereniging voldoet aan de eisen van ondernemerschap, dan is zij ondernemer voor de btw. Als de stichting of vereniging personeel in dienst neemt, krijgt de stichting of vereniging te maken met loonheffingen.
In principe mag een stichting alle vormen van bezit of vermogen hebben om diens doel na te streven. Denk bijvoorbeeld aan een pand, grond, meubels, banksaldo, etc. Hier zijn geen speciale regels voor. Een stichting mag op allerlei legale manieren geld en bezittingen werven (subsidies, donaties, legaten, schenkingen).
Stichtingen hebben weliswaar eigen vermogen, maar er zijn geen eigenvermogenverschaffers waarmee transacties gedaan kunnen worden. Slechts bij oprichting wordt het beginvermogen aangeduid als kapitaal.
Om de oprichting van een stichting toegankelijk te maken, zijn er diverse subsidies en fondsen beschikbaar. Dit betreffen voornamelijk subsidieregelingen van de overheid om activiteiten te stimuleren die een sociaal of ideëel doel hebben.
Een stichting is een rechtsvorm die zelf de rechten en verplichtingen draagt, waardoor het bestuur privé beperkt aansprakelijk is. Een stichting oprichten geeft dus zekerheid dat de privé-eigendommen van de oprichter beschermd zijn voor eventuele schulden bij een faillissement.