Margaretha van Parma De Beeldenstorm in de Nederlanden begon volgens de geschiedenisboeken op 10 augustus 1566. In Steenvoorde, een dorp in Zuid-Vlaanderen dat tegenwoordig overigens bij Frankrijk hoort, preekte op die dag een protestantse vluchteling met de toepasselijke naam Sebastiaan Matte.
De kritiek op de Kerk, gecombineerd met de nodige armoede en haat tegen de Spaanse inmenging, vormden de aanleiding voor de Beeldenstorm van 1566. In het Nederlandse gebied ging het voor het eerst mis in Steenvoorde, in het huidige Frans-Vlaanderen.
De oppositie tegen religieuze afbeeldingen, bekend als iconoclasme, begon tijdens de regering van Leo III (717-741), maar werd mogelijk pas officieel beleid toen zijn zoon Constantijn V in 754 het maken van iconen verbood. Het verbod werd opgeheven van 787 tot 815, maar daarna weer hersteld.
Willem van Oranje vluchtte onmiddellijk, omdat hij tegen de politiek van Filips II was. Hij vond dat de Spanjaarden te hoge belastingen, te veel macht hadden en Alva te wreed was.Bovendien vond hij dat protestants en katholiek door elkaar moesten kunnen bestaan.
Burgeroorlog in de Nederlanden
De verdeeldheid tussen protestanten en katholieken leidde tot een beeldenstorm, die in 1566 als een schokgolf door de Nederlanden ging. Daarbij richtten calvinisten (protestanten) vernielingen aan in kerken en kloosters.
Margaretha van Parma De Beeldenstorm in de Nederlanden begon volgens de geschiedenisboeken op 10 augustus 1566. In Steenvoorde, een dorp in Zuid-Vlaanderen dat tegenwoordig overigens bij Frankrijk hoort, preekte op die dag een protestantse vluchteling met de toepasselijke naam Sebastiaan Matte.
In de jaren daarna ontstaat in de Nederlanden steeds meer onvrede over het bewind van Filips II, de streng katholieke koning van Spanje. In 1568 komen de Nederlanden in opstand. Willem is inmiddels weer protestants geworden.
De beeldenstorm leidde indirect tot het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog. De Noordelijk Nederlanden werd een Republiek door de oorlog tussen de Nederlanden en Spanje. Deze Republiek was heel bijzonder voor die tijd, omdat het geregeerd werd door burgers.
Op 22 augustus 1567 arriveert de hertog van Alva in de Nederlanden om er namens koning Filips II orde op zaken stelllen. Alva stelt in 1567 de Raad van Beroerten in die tot doel heeft iedereen te straffen die op één of andere manier heeft deelgenomen aan de Beeldenstorm. Willem van Oranje vlucht naar Duitsland.
De Beeldenstorm (1566)
Protestanten dringen in totaal honderden kerken en andere heiligdommen binnen. Ze zien de Beeldenstorm als een manier om kerken te zuiveren. Door beelden te verwoesten, worden de kerken geschikt gemaakt voor meer sobere, protestantse kerkdiensten waarin het volgen van de Bijbel wordt gepredikt.
Iconofielen waren het erover eens dat God niet in beelden kon worden afgebeeld . Zij stelden dat Jezus Christus, de Zoon van God, als mens met een fysiek lichaam werd geboren en dat Hij zichzelf liet zien en afbeelden.
De belangrijkste reden dat Leo III besloot dat alle iconen vernietigd moesten worden, de iconoclastische houding, is omdat hij vond dat het beeld dat een icoon afbeeldde niet zomaar een afbeelding was . Leo III beschouwde het icoon en de persoon die afgebeeld werden als consubstantieel, wat betekent dat de twee van dezelfde aard waren.
Hertog van Alva – De gevreesde landvoogd. Spaans generaal en gouverneur van de Nederlanden aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Zijn officiële naam luidt Fernando Ãlvarez de Toledo (1507-1582) maar in Nederland is hij beter bekend onder de naam Hertog van Alva.
Keizer Leo V (regering van 813 tot 820) vaardigde nieuwe wetten tegen de iconen uit in 813, waarschijnlijk omdat hij bepaalde militaire nederlagen toeschreef aan de toorn van God naar aanleiding van afgoderij in de vorm van iconenverering.
De aanhangers van het calvinistisch protestantisme waren erg gekant tegen het vereren van heiligen. Zij baseerden zich daarbij op de Bijbelse Tien geboden, waarin sprake is van een verbod om beelden te vereren.
Na de Beeldenstorm had Willem van Oranje geprobeerd de toestand te normaliseren, probeerde hij een religievrede te realiseren, maar stootte daarbij op een onontkoombaar wantrouwen van de koning en de landvoogdes. In het voorjaar van 1567 verliet hij zonder veel politiek perspektief de Lage Landen.
De beeldenstorm begint
Op zaterdag 10 augustus 1566 preekte Sebastiaan Matte, een uit Engeland teruggekeerde protestantse vluchteling, voor een gehoor van ongeveer tweeduizend gewapende volgelingen bij het dorp Steenvoorde (tegenwoordig in Frankrijk).
De Raad van Beroerten was een bijzondere rechtbank, ingesteld op 20 september 1567 door de hertog van Alva namens koning Filips II. De Raad had tot doel iedereen te vonnissen die op een of andere manier had deelgenomen aan de troebelen van 1566-1567 die waren uitgelopen in de Beeldenstorm.
Op het marmeren voetstuk van het beeld van Willem van Oranje is zijn lijfspreuk vereeuwigd “Saevis tranquillus in undis” (Kalm temidden der woeste golven).
Maarten Luther (Duits: Martin Luther) (Eisleben, 10 november 1483 – aldaar, 18 februari 1546) was een Duits protestantse theoloog en reformator.
Meer dan de helft (55 procent) van de Nederlanders van 15 jaar of ouder is niet gelovig. In 2020 rekende 20 procent van de Nederlanders zich tot de katholieke kerk, 14 procent was protestants, 5 procent moslim en 5 procent behoorde tot een andere religieuze groep.
Het conflict begon als een bestorming van katholieke gebouwen door protestantse groepen: de Beeldenstorm (1566). Filips II stuurde de hertog van Alva naar de Nederlanden, om de rust terug te brengen en het katholicisme op te leggen als staatsgodsdienst.
De Hertog van Alva kreeg vanwege zijn keiharde optreden in de Nederlanden de bijnaam "IJzeren Hertog." Hij moest de onrust in de Nederlanden na de Beeldenstorm herstellen. Een belangrijke stap in deze missie was de door hem opgerichte Raad van Beroerten.
De inname van Den Briel
Op die dag behaalden de watergeuzen namelijk een cruciale overwinning door Den Briel in te nemen, waardoor steeds meer Hollandse steden moed vatten in hun strijd tegen de Spanjaarden. In het museum krijg je een diepgaand inzicht in deze oorlog in Den Briel en andere regio's in de Nederlanden.