De meeste koudegolven komen voor bij een noordoostenwind. Als de wind weken lang uit het noordoosten waait, kan deze extreem koude lucht aanvoeren.
De windrichting heeft een grote invloed op de temperatuur in Nederland. In de herfst koelt het land snel af, de zee blijft relatief warm. Als het vanuit zee waait, is het relatief zacht in Nederland. Als de wind uit het oosten waait, is het relatief koud.
Wind van land naar zee is koud, land koelt sneller af dan water. In de zomer is het bij aflandige wind (oostenwind) warm. In de winter bij aflandige wind (oostenwind) koud.
In alle maanden is zuidwest de overheersende windrichting, vooral in de winter- en herfstmaanden. In de herfst- en wintermaanden waait de wind zo'n 30% van de dagen uit het zuidwesten. In het voorjaar is te zien dat de windrichtingen noord en noordoost bijna net zo vaak voorkomen als de zuidwestenwinden.
Een noordoostenwind kenmerkt zich meestal door vrij koude, maar droge, lucht. In de winter zorgt dat voor een droog en guur gevoel. De meeste koudegolven komen voor bij wind uit het noordoosten. Als de wind weken lang uit deze richting waait, kan deze extreem koude lucht aanvoeren.
Windchill
Dus waarom voelt het kouder aan als de windsnelheid toeneemt, maar de temperatuur hetzelfde blijft? De reden is dat als de wind over ons lichaam waait, het de warmte die we van nature uitstralen, wegblaast van ons lichaam . Hoe sneller de windsnelheid, hoe sneller onze lichaamswarmte wordt weggenomen en hoe kouder het aanvoelt.
Bij een sterkere wind wordt de lichaamswarmte van je huid sneller afgevoerd. Bij windstil weer wordt de lucht vlak boven de huid wat warmer en daardoor voelt het niet zo koud aan. Wanneer dat warme laagje wordt afgevoerd, voel je het kouder worden en naarmate de windsnelheid hoger is, koel je sneller af.
Toch kan de wind ook in Nederland hoge en verwoestende snelheden bereiken. Op 5 november 1948 trok een windhoos toevallig precies over een windmeter van het KNMI op Vlieland. Het resultaat was een windstoot van 202 km/u, de hevigste windstoot ooit in Nederland gemeten.
Windsnelheden in de straalstroom zijn gemiddeld aanzienlijk sterker in de winter dan in de zomer . Heldere lucht turbulentie.
3: Matige wind (12-19 km/uur) 4: Matige wind (20-28 km/uur) 5: Vrij krachtige wind (29-38 km/uur) 6: Krachtige wind (39-49 km/uur)
Westerwinden zijn het sterkst in de winter, wanneer de druk boven de pool laag is , en het zwakst in de zomer, wanneer de polaire hogedruk sterkere polaire oostelijke winden creëert. De sterkste westenwinden waaien door de "Roaring Forties", een windzone tussen 40 en 50 graden breedtegraad op het zuidelijk halfrond.
In de winter is lucht vanaf zee relatief zachter dan boven land, maar omdat de lucht uit het noorden komt voert deze wind ook in de winter koudere lucht aan. De lucht is dus vaak vochtig en relatief koud. Zowel in de zomer als in de winter komt de temperatuur door een noordenwind lager dan normaal uit.
Wind en temperatuur
Terug naar de grond: daar heeft de wind grote invloed op de temperatuur. De wind zorgt ervoor dat de lucht vlak bij het aardoppervlak goed gemengd wordt. Daardoor zal de warmte die de zonnestraling overdag aan het aardoppervlak overdraagt, makkelijk afgevoerd worden.
Oostelijke winden in de winter brengen zeer koude lucht naar de Britse Eilanden . De kenmerken en het pad van de lucht bepalen of het bewolkt is (met misschien regen, ijzel of sneeuw) of mooi en zonnig. In de zomer betekent een oostelijke wind dat het koel is aan de oostkust, maar elders warm, meestal met een heldere lucht.
Het komt vooral door iets dat de straalstroom wordt genoemd . Dit is een luchtband die van west naar oost beweegt en op dit moment ten zuiden van het VK ligt. Hierdoor komt er veel koude lucht van het zeer koude Noordpoolgebied naar het VK, wat koud en nat weer met zich meebrengt.
Oostenwind. Oostenwind is aflandige wind. Dat betekent dat de wind de bovenlaag van het zeewater van het strand 'wegblaast'. Daardoor ontstaat een onderstroom over de zeebodem richting land.
Het binnenvallen van die lucht gaat vaak met een stormachtige noordwestenwind, waarbij de temperatuur fors kan dalen. Vooral op grote hoogte is de lucht meestal zeer koud. Dit is vooral goed te merken in berggebieden, waar het snel kouder wordt met de hoogte. De harde wind maakt het vooral daar soms bitter koud.
De straalstroom verandert van positie tijdens de koudere maanden , wat leidt tot meer winderige dagen en hogere winden aan het oppervlak in de winter. Wind waait van gebieden met hogere druk naar gebieden met lagere druk. Drukgradiënten, of verschillen, worden veroorzaakt door temperatuurcontrasten van de ene luchtmassa ten opzichte van de andere.
sector waait en als de luchtdruk laag is. (Westenwinden waaien van over de oceaan en brengen dus veel regen mee. Koude en warme fronten brengen steeds veel regen.
Windkracht 12 staat voor een orkaan, dit komt in ons land bijna nooit voor. Alle stormen in Nederland vanaf windkracht 10 zijn te vinden in de lijst met zware stormen sinds 1910.
Een groot deel van het land ligt onder zeeniveau en wordt doorkruist door een netwerk van rivieren, meren en kanalen . Dit alles betekent dat de lucht het hele jaar door relatief vochtig is. U zult vaak mist en nevel ervaren, vooral in de late herfst en vroege lente.
Organen/spieren werken minder goed door de kou
Je koelt zelf ook een beetje af. Zolang je lichaam tussen de 35,5 en 37,5 graden is, is er niets aan de hand. Wanneer dit onder de 35 graden komt, is er sprake van onderkoeling. Met name de nieren, het hart, de stofwisseling en de spieren krijgen het zwaarder te verduren.
Een temperatuur van 30 graden voelt bij 50 procent luchtvochtigheid aan als 31 graden, bij 80 procent als 38 graden en bij 100 procent zelfs als 44 graden. Gevoelstemperaturen boven 55 graden zijn levensgevaarlijk omdat het lichaam zijn warmte maar moeilijk meer kwijt kan. Dat leidt tot oververhitting.
De gevoelstemperatuur is een combinatie van de echte temperatuur en de windkracht. "Als het waait, wordt de warmte van je lichaam sneller afgevoerd en daardoor koelt je huid sneller af." Daardoor kan je huid dus sneller bevriezen. "De belangrijkste tip is het afdekken van de huid met een stuk stof", zegt Kingma.