Als gevolg van coeliakie bent u misschien verzwakt en heeft u last van bloedarmoede. Dan krijgt u ook het advies om enige tijd extra vitaminen en mineralen te gebruiken, zoals foliumzuur, vitamine B12 en ijzer. Voor een deskundig advies over een glutenvrij dieet stuurt de arts u door naar een diëtist.
Dat kan leiden tot: bloedarmoede (door een tekort aan ijzer, foliumzuur en soms vitamine B12); vermoeidheid; botontkalking (door een tekort aan calcium);
Tekorten aan micronutriënten (met name ijzer, foliumzuur, vitamine B6 en B12, vitamine D, koper en zink ) komen vaak voor bij coeliakiepatiënten. Als deze tekorten aan micronutriënten niet worden behandeld, kunnen ze bijdragen aan neurologische complicaties, psychiatrische symptomen en botafwijkingen.
Ook wanneer bepaalde groepen voedingsmiddelen worden gemeden, bestaat het risico op het ontstaan van deficiënties. Bij coeliakie worden vaak deficiënties van onder andere vitamine B6, B12 en foliumzuur. gezien. Maar ook tekorten aan ijzer, vitamine D, zink en magnesium komen regelmatig voor.
Omdat glutenvrije graanproducten een lager magnesiumgehalte hebben dan producten met gluten, moet een dieet verrijkt met magnesium worden aanbevolen bij CD-patiënten .
Uit onderzoek blijkt dat mensen met coeliakie meer foliumzuur (B9) en vitamine B12 nodig hebben. Deze zijn belangrijk voor energie, stemming, helder denken en het voorkomen van bloedarmoede. Kies een MVM die ten minste 100% van de dagelijkse waarde (DV) van elke B-vitamine biedt, tenzij anders aangegeven.
Malabsorptie van veel voedingsstoffen, waaronder ijzer, vitamine D en zink, komt vaak voor bij mensen met pas gediagnosticeerde of onbehandelde coeliakie . Hoewel coeliakie doorgaans het bovenste deel van de dunne darm (twaalfvingerige darm) beschadigt, kan de gehele dunne darm worden aangetast.
Aangezien granen en vooral tarwe een belangrijk onderdeel zijn van ons dagelijks voedsel, kun je gluten en dus granen niet zo maar weglaten. Zonder aanvullende maatregelen leidt glutenvrij eten tot een eenzijdig eetpatroon. Hierdoor kan er gebrek aan vitamines (B en E) maar ook aan ijzer optreden.
B12, of cobalamine, is een vitamine die bijzonder interessant is omdat het wordt opgenomen in de dunne darm, de plek waar schade door gluten meestal optreedt bij coeliakiepatiënten. Onderzoek suggereert dat B12-tekort of de gerelateerde marker homocysteïne het eerste teken van malabsorptie en coeliakie kan zijn .
Drink veel water : Gehydrateerd blijven helpt de spijsvertering en helpt gluten sneller uit te spoelen. Eet vezelrijk voedsel: Voedsel zoals fruit, groenten en volkoren granen bevordert een gezonde spijsvertering. Eet ontstekingsremmende voedingsmiddelen: Alkalische voedingsmiddelen zoals appels, broccoli, champignons en spinazie kunnen ontstekingen verminderen.
Bij coeliakie is de dunne darm intolerant en overgevoelig voor gluten. Als iemand met coeliakie iets eet of drinkt dat met één van deze graansoorten is bereid, leidt dat tot beschadiging van de darmvlokken in de dunne darm.
IJzerrijke voedingsmiddelen zijn onder andere donkergroene bladgroenten, bonen, zeevruchten, rood vlees, varkensvlees en gevogelte. Deskundigen raden coeliakiepatiënten ook aan om vitamine C-rijke citrusvruchten te eten om de ijzeropname te ondersteunen .
Vitaminen zoals D, ijzer, vitamine B, calcium, zink, koper en de vitamines A, E en K blijken vaak laag te zijn bij mensen die een glutenvrij dieet volgen.
Bij zwangere vrouwen kan een foliumzuur tekort het risico op geboorteafwijkingen, zoals een hazenlip of open ruggetje, vergroten. Daarnaast kan een foliumzuur tekort bij zwangere vrouwen een verhoogde kans geven op een miskraam.
Bij iemand met coeliakie ontstaan door het eten van gluten ontstekingsreacties in het darmslijmvlies van de dunne darm. Hierdoor beschadigen de darmvlokken. Bij langdurige schade aan het darmslijmvlies worden belangrijke voedingsstoffen niet goed meer opgenomen.
Coeliakie is een typisch voorbeeld van een malabsorptiesyndroom dat een verhoogd risico op verschillende deficiënties met zich meebrengt, waaronder foliumzuur en vitamine B12 [7].
Het eten en drinken van voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine C, samen met voedingsmiddelen die non-heemijzer bevatten, helpt de absorptie van non-heemijzer te vergroten. Voedingsmiddelen en dranken die rijk zijn aan vitamine C zijn onder andere: fruit en vruchtensappen – met name kiwi, citroen, sinaasappel, grapefruit, zwarte bes, aardbei, lychee, papaja.
Als je gevoelig bent voor gluten, kun je last hebben van darmklachten, zoals winderigheid, buikpijn, diarree of obstipatie.
Hoe zijn coeliakie en bloedarmoede met elkaar verbonden? Coeliakie kan het deel van de dunne darm beschadigen waar ijzer, foliumzuur en vitamine B12 worden opgenomen . Deze schade leidt tot verminderde opname van voedingsstoffen. Verminderde opname betekent dat het lichaam mogelijk niet genoeg van deze voedingsstoffen binnenkrijgt, met bloedarmoede als een mogelijk gevolg.
Nadat de diagnose coeliakie is gesteld kunnen er nog klachten zijn van onder meer zwakte en bloedarmoede. De arts kan dan adviseren om enige tijd extra vitaminen en mineralen te gebruiken, bijvoorbeeld foliumzuur, vitamine B12 en ijzer.
Dit betreft met name patiënten waarbij de coeliakie gediagnosticeerd wordt boven de 50 jaar. Het wordt gekenmerkt door het onvoldoende of niet reageren op een strikt glutenvrij dieet na zes tot twaalf maanden.
Groente en fruit
Alle verse groenten en fruit zijn van nature glutenvrij en kun je dus gewoon eten. Let bij gedroogde zuidvruchten op het etiket. Soms wordt meel gebruikt als anti-kleefmiddel. Het is dan niet glutenvrij.
Tekorten die verder gezien worden bij een glutenvrij dieet zijn tekorten aan jodium, ijzer, vitamine B1 en vitamine B11. Jodium is belangrijk voor de productie van schildklierhormonen, welke op hun beurt weer nodig zijn voor goeie groei, de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling.
gerstgras, zelfs als het glutenvrij is. Het glutenvrije dieet alleen levert niet de optimale hoeveelheden vitamines en mineralen. Om deze reden wordt een multivitamine/mineralensupplement aanbevolen voor de meeste mensen met coeliakie .