De kogelvis is een delicatesse die in vele landen verboden is. Het eten van fugu – de Japanse benaming voor de vis – is namelijk als Russische roulette; een verkeerd bereid exemplaar leidt tot de dood en een tegengif is er niet. Toch is het de kogelvis die een foodtrend lijkt te worden in China.
De steenvis heeft de eer om zich de giftigste vis ter wereld te noemen. De vis heeft zijn naam van geen vreemde, want hij lijkt ook écht op een steen. Bovenaan zijn rug heeft de steenvis dertien stekels die bij aanraking een dodelijk gif spuiten.
Helaas zijn er ook mensen die minder geluk hebben; jaarlijks overlijden in Japan meer dan 50 personen na consumptie van 'fugu', ofwel kogelvis. Dankzij strenge regels voor restaurants en groothandels daalt het aantal doden veroorzaakt door consumptie van fugu elk jaar.
De vis bevat het gif tetrodotoxine, dat 275 maal zo giftig is als kaliumcyanide. Dit zit in de eierstokken, lever, galblaas en darmen van de kogelvis. De kok verwijdert deze organen en serveert alleen de niet-giftige delen, die als een ware delicatesse gelden.
Je kunt ze daarom ook beter niet aanraken. Voor mensen zijn ze ook niet eetbaar. In sommige restaurants in Japan kun je een bepaalde kogelvissoort echter wel gewoon bestellen.
Het gif in een kogelvis is tetrodotoxine, dat het zenuwstelsel beschadigt. De vergiftiging verloopt snel, beginnend met een verdoofd gevoel rond de mond, dan verlamming en uiteindelijk de dood.
De kogelvis is erg giftig door de aanwezigheid van tetrodotoxine, een verlammend neurotoxine. De vis ontleent dit gif aan een symbiotische bacterie en accumuleert het in een aantal organen en in de huid. Om die reden is de handel in en het serveren van kogelvis in Nederland bij de wet verboden.
Een kogelvis koop je vanaf 30 euro tot 50 euro per vis, afhankelijk van de soort. De maandelijkse kosten van een zoutwateraquarium zijn hoger dan deze van een zoetwateraquarium en bedragen ongeveer 65 euro, inclusief het voer, de behandeling van het water en de hogere water- en elektriciteitsrekening.
Een kogelvis, ook wel ballonvis genoemd, blaast zichzelf op als hij in gevaar verkeert. Hij slikt dan veel water in, waardoor zijn lijf bol komt te staan. Zo lijkt hij groter voor vijanden.
Wellicht heb je nog nooit van 'm gehoord, maar het is een van de giftigste dieren van Europa: de pieterman. Deze vis komt voor in de Noordzee, wordt 10 tot 18 centimeter lang en graaft zich in de zeebodem in. Alleen zijn giftige stekels komen boven de bodem uit.
De koekjessnijder (Isistius brasiliensis) zwemt in de diepzee en komt (waarschijnlijk) wereldwijd voor. Hij is slechts zo'n 50 cm groot en zwemt 's nachts naar boven om te eten.
In principe kunnen alle vissen met tanden bijten. In Nederland gaat het bijvoorbeeld om de snoekbaars, snoek en meerval. "Die laatste heeft heel kleine tandjes, die zie en voel je bijna niet." De tanden van snoekbaarzen en snoeken zijn wat groter.
Kies wel bewust welke soorten vis je in een week eet in verband met de zware metalen. Goede keuzes zijn bijvoorbeeld zalm, garnalen, ansjovis, krab, forel en haring. Deze bevatten weinig zware metalen.
Hoe weet ik of een product niet meer goed is? De vis heeft een afwijkende geur en een doffe kleur. Eet geen vis die er raar uitziet of vreemd ruikt.
Tekenen van gezondheidsproblemen bij uw vissen zijn onder andere kleurverandering, een doffe of aangetaste huid, wonden, samengeknepen of rafelende vinnen, een afwijkende lichaamsvorm en een te langzame, ongecoördineerde of op een andere wijze afwijkende manier van zwemmen.
Maar enige voorzichtigheid is toch geboden. Want de regels zijn dan wel versoepeld, het beestje is nog steeds even dodelijk. Bepaalde delen zoals de eierstokken, lever en galblaas zijn oneetbaar. Die bevatten de giftige stof tetrodotoxine.
De vis wordt meestal in flinterdunne plakjes gesneden en in een mooi waaierpatroon als sashimi geserveerd. Chefs moeten uitgebreide training ondergaan voordat ze de vis mogen serveren in hun restaurants.
De kogelvis is een delicatesse die in vele landen verboden is. Het eten van fugu – de Japanse benaming voor de vis – is namelijk als Russische roulette; een verkeerd bereid exemplaar leidt tot de dood en een tegengif is er niet. Toch is het de kogelvis die een foodtrend lijkt te worden in China.
Deze soort lantaarnvis, anomalops katoptron, is ongeveer even groot als een wijsvinger en komt voor in het westen en het centrale deel van de Grote Oceaan. Het licht dat de vissen verspreiden wordt veroorzaakt door bacteriën die ze met zich meedragen in speciale organen onder hun ogen.
Tetrodotoxine (TTX) is een sterk neurotoxine. De naam is afgeleid van de vissenorde die het vergif bij zich draagt, namelijk de Tetraodontiformes. Over het algemeen bevindt het TTX zich in de kogelvis en de blauwgeringde octopus in verschillende organen.
In de rugvinnen van de koraalduivel zit een zenuwgif. Dit is een uitstekend verdedigingsmechanisme en veel dieren laten een koraalduivel dan ook het liefst met rust. Het gif is voor mensen niet dodelijk, maar wel pijnlijk. Aan zijn giftigheid dankt de koraalduivel ook zijn niet zo vriendelijke naam.
Wereldwijd zijn er meer dan 120 soorten kogelvis. De meeste komen voor in tropische en subtropische gebieden. Het zijn schuwe dieren en vermijden meestal duikers en snorkelaars. Duiken met ze is erg leuk omdat ze vrij schattig zijn, maar je ziet ze waarschijnlijk niet in hun "opgezwollen" staat.
Kogelvissen dragen in tegenstelling tot egelvissen geen stekels op de huid. Egelvissen kunnen bovendien hun stekels (een soort beweegbare stralen) laten bewegen, en hebben een sterke bek waarmee zij hun prooi kunnen vermorzelen.
De meeste soorten kogelvis zijn giftig en niet geschikt om op te eten. Het is daarmee een van de meest giftige zeebewoners. Zijn ingewanden bevatten het zenuwgif tetrodotoxine dat verlamt en in korte tijd tot de dood leidt, terwijl de prooi bij volle bewustzijn stikt.