Een temperatuur van 30 graden voelt bij 50 procent luchtvochtigheid aan als 31 graden, bij 80 procent als 38 graden en bij 100 procent zelfs als 44 graden. Gevoelstemperaturen boven 55 graden zijn levensgevaarlijk omdat het lichaam zijn warmte maar moeilijk meer kwijt kan. Dat leidt tot oververhitting.
Bij -40 °C kan de huid het drie minuten redden zonder kleren. En bij -60 °C sterven de cellen onmiddellijk af. Bij -40 °C kan een mens drie minuten zonder kleren buiten lopen zonder dat het gevolgen heeft. Maar blote huid die wordt blootgesteld aan extreme kou onder -60 °C bevriest meteen, en dan sterven de cellen af.
Vanaf 30 graden is het belangrijk om voorzichtig te zijn. Boven die temperatuur heb je kans dat je klachten krijgt als je veel gaat bewegen. Vooral als er veel vocht in de lucht zit. Dat wordt een hoge luchtvochtigheid genoemd.
In Nederland is een hittegolf een opeenvolging van in De Bilt minimaal 5 zomerse dagen (maximumtemperatuur 25,0 °C of hoger), waarvan er minimaal drie tropische dagen (maximumtemperatuur 30,0 °C of hoger) zijn.
Enorme temperatuur
De 'absolute hitte' zoals Planck die voorstelt is een gigantisch hoge temperatuur. Dat kun je moeilijk vergelijken met een warme zomerdag: De Planck-temperatuur is 1.41 x 10(^32), ofwel 141.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000 graden Celsius.
39 graden is al uniek
Op 24 juli werd het 75(!) jaar oude hitterecord van Warnsveld gebroken toen het in Eindhoven39,3 graden werd. Ook dat was een barrière want nooit eerder werd er in ons land 39 graden gemeten. Tot op de dag van vandaag zijn 24, 25 en 26 juli 2019 de enige dagen geweest met maxima boven 39 graden!
Hoogste temperaturen ooit gemeten
Noord-Amerika: 56,7°C op 10 juli 1913 in Furnace Creek, Death Valley, Verenigde Staten. Afrika: 55,0°C op 7 juli 1931 in Kébili, Tunesië Azië: 55°C, in Al Majmaah, Saoedi-Arabië, op 8 juni 2019.
Mogelijke klachten bij hitte zijn hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Bij een zonnesteek helpen een koele douche, in een koele omgeving gaan liggen en drinken.
Aanhoudend warm weer vormt vooral een gezondheidsrisico voor ouderen, chronisch zieken en mensen met overgewicht. Ook mensen die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen hebben op warme dagen meer aandacht van anderen nodig om voldoende te drinken en koel te blijven.
Mensen overlijden door hart- en vaatproblemen
Bij flinke hitte verwijden je bloedvaten om de warmte te transporteren en je huid te laten afkoelen. Vooral in de bloedvaten vlak onder je huid wordt extra bloed rondgepompt, de verklaring van je rode hoofd tijdens het sporten.
Warmte kwijtraken
Het lichaam doet dat op verschillende manieren. Het raakt warmte kwijt aan de koudere omgeving via straling, oftewel infrarood. Ook kun je lichaamswarmte kwijtraken via geleiding, bijvoorbeeld door op een koude stoel te gaan zitten. Ook koudere lucht die langs ons stroomt, voert warmte af.
Het antwoord is verdamping. Mensen zweten, het zweet verdampt, de warmte die daarvoor nodig is wordt onttrokken aan het lichaam en dat koelt daardoor af. Zo kunnen mensen langere tijd bij temperaturen van 40 of zelfs 45 graden overleven.
Maak gebruik van de koelere ochtend en avond voor boodschappen doen of het maken van een wandeling. Neem een (voeten)bad of douche. Zoek verkoeling onder een boom of bij water en slaap niet onder een te warme deken. Hoe wapen je jezelf en je kind tegen hitte?
In 1976 was het 17 dagen lang warmer dan 30 graden, met een piek van 35,4 graden. Het ging toen over een hittegolf, nu spreken we van een hittepiek met een uitschieter tot bijna 40 graden. Ook in 1976 werden maatregelen genomen. Sommige fabrieken sloten en water mocht niet zomaar verspild worden.
Als de warmte in het lichaam niet voldoende afgevoerd kan worden raakt het lichaam oververhit. Oververhitting leidt tot vocht- en/of zoutverlies; daardoor ontstaat uitputting.
Het bleek, dat bij alle drie groepen van temperatuurbepaling de huid van het voorhoofd het hoogst is, namelijk gemiddeld 35°.
Warmte-weerstand omhoog
Je warmte-weerstand gaat omhoog." Het kost je lichaam wel wat moeite om te wennen aan de warmte. "Daardoor voelen sommige mensen zich futloos en moe tijdens zomerse dagen." Ook zit er minder zout in je lichaam, omdat je dat uitzweet. Gevolg: vermoeidheid.
In het kort. Bij een zonnesteek is het lichaam te warm en te droog geworden. Dit kan klachten geven zoals: hoofdpijn, duizeligheid, overgeven, een hele warme huid, veel zweten, slap voelen. Laat het lichaam afkoelen, bijvoorbeeld met een koude douche of door in een koele ruimte te zijn.
Doordat de vaten wijder zijn daalt de bloeddruk en door het zweten krijgt het bloed dus minder volume. Hermien Kalkman: “Het vocht neemt af, maar het aantal bloedcellen blijft gelijk. Daardoor wordt het bloed stroperiger dan normaal.
Waarom verwarmen op lage temperatuur? Normaal is het water in de cv-ketel tussen de 70-90 graden. Kies je voor lage temperatuurverwarming, bijvoorbeeld met een warmtepomp, dan verwarm je de woning op ongeveer 50 graden. Hiermee bespaar je flink op het gasverbruik; goed voor het milieu en je energierekening.
Siberisch koud
De koudste plek op aarde waar mensen wonen, is het noordoosten van Siberië. Daar staat het kouderecord op 67,8 graden onder nul. De laatste keer dat die temperatuur werd gemeten was in 1933.
Vandaag 80 jaar geleden werd de laagste temperatuur ooit in Nederland gemeten. Op 27 januari 1942 werd het in Winterswijk -27,4 °C.
Record hoogste temperatuur
De hoogste temperatuur in Nederland sinds het begin van de metingen is 40.7°C op 25 juli 2019 in het Noord-Brabantse Gilze-Rijen.