In Nederland is een hittegolf een opeenvolging van in De Bilt minimaal 5 zomerse dagen (maximumtemperatuur 25,0 °C of hoger), waarvan er minimaal drie tropische dagen (maximumtemperatuur 30,0 °C of hoger) zijn.
Een superhittegolf is een extreme hittegolf. Voor het noteren van een superhittegolf moet de maximumtemperatuur op vijf aaneengesloten dagen uitkomen op 30 graden of meer. Op drie van deze tropische dagen moet het zeer heet worden met maxima van 35 graden of meer.
39 graden is al uniek
Op 24 juli werd het 75(!) jaar oude hitterecord van Warnsveld gebroken toen het in Eindhoven39,3 graden werd. Ook dat was een barrière want nooit eerder werd er in ons land 39 graden gemeten.
In 1976 was het 17 dagen lang warmer dan 30 graden, met een piek van 35,4 graden. Het ging toen over een hittegolf, nu spreken we van een hittepiek met een uitschieter tot bijna 40 graden. Ook in 1976 werden maatregelen genomen. Sommige fabrieken sloten en water mocht niet zomaar verspild worden.
Smogalarm in heel Nederland
De warmste dag ooit werd op 25 juli 2019 gemeten in Gilze-Rijen. Het werd destijds 40,7 graden. In Zeeland werd het op die dag 40,6 graden.
Warmterecords. 2020 was samen met 2014 het warmste jaar in de meetreeks. De gemiddelde temperatuur was 11,7 °C. 2018 staat met 11,3 graden op de tweede plaats.
Hoogste temperaturen ooit gemeten
Noord-Amerika: 56,7°C op 10 juli 1913 in Furnace Creek, Death Valley, Verenigde Staten. Afrika: 55,0°C op 7 juli 1931 in Kébili, Tunesië Azië: 55°C, in Al Majmaah, Saoedi-Arabië, op 8 juni 2019.
Het aantal zomerse dagen van 25 graden of meer komt in De Bilt uit op 28 tegen 22 normaal. Arcen telt er maar liefst 52 tegen 32 normaal. Alleen in 2018 was dit aantal hoger met 55 zomerse dagen in Noord-Limburg. Het aantal tropische dagen komt in De Bilt uit op 9 tegen 5 normaal.
Als de TW-waarde hoger is dan 35 graden Celsius kan een menselijk lichaam niet meer afkoelen door te zweten. Lagere waarden kunnen ook al dodelijk zijn. Dat bleek wel tijdens de Europese hittegolf van 2003, toen duizenden mensen stierven bij een TW van 28 graden Celsius.
De langste regionale hittegolf ooit gemeten duurde maar liefst 29 dagen. Dat was het geval in 2018 op de KNMI-stations van Hupsel en Twente. Voor een recordlange hittegolf (30 dagen) moet het in Hupsel t/m 5 september iedere dag 25 graden of warmer worden.
De hittegolf van 1975 was vooral recordbrekend vanwege zijn duur: 18 dagen achtereen was het heter dan 25 graden, weet het KNMI, en daarvan was het zes dagen achtereen tropisch heet. ,,Begin augustus was het elke dag meer dan dertig graden.
Sinds 1901 telt het KNMI het aantal landelijke hittegolven . De teller staat nu totaal op 25 hittegolven. De langste duurde achttien dagen en viel in juli en augustus 1975. Het daaropvolgende jaar neemt, samen met een hittegolf uit 1947, met 17 dagen een gedeelde tweede plek in.
Warme zomer en langetermijnvoorspellingen
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
De hoogste temperatuur werd op 3 juli gemeten, dat was 34,9 graden in De Bilt. Omroep Brabant wil graag weten wat Brabanders zich herinneren van de zomer van 1976.
Enkele voorbeelden zijn de jaren 1906, 1911, 1919, 1929, 1947. 2016 en 2019. In 1947 eindigde de 10-dagen durende hittegolf pas op 20 september. De hoogste temperatuur stond 72 jaar lang op datum van 27 juni 1947 toen het in Ukkel 36,6 °C werd.
Een dag met een temperatuur van 20,0 graden of hoger wordt in de weerkunde een warme dag genoemd. Bij 25,0 graden of hoger spreken we van een zomerse dag en 30 graden of hoger is een tropische dag.
April 2022 was een zeer zonnige maand. De zon scheen gemiddeld over het land 233 uur tegen 196 uur normaal. Verder was de maand te koud met een gemiddelde temperatuur van 9,3 graden tegen 9,9 graden normaal en de maand was gemiddeld iets te nat. Gemiddeld viel 51 mm tegen 41 normaal.
Zomerse temperaturen van 25 graden of hoger komen in het binnenland op gemiddeld 24 tot 40 dagen per jaar voor, de meeste in het zuidoosten. Aan de kust worden gewoonlijk 12 tot 16 zomerse dagen gehaald.
Op 19 juli werd het extreem warm, in een deel van het land gaven we code oranje uit vanwege de hitte. Die dag werd het vrijwel overal warmer dan 35 °C en in Beek werd met 39,5 °C de hoogste temperatuur van de zomer gemeten. Augustus staat in de top 3 warmste augustusmaanden sinds 1901.
In Maastricht komt het kwik sinds 2000 gemiddeld één keer in de 2 jaar boven de 35 graden. In de vorige eeuw gebeurde dat één keer in de 4 jaar. De hogere temperaturen komen door veranderende windrichtingen en niet door de opwarming van de aarde, aldus MeteoConsult.
De laagste temperatuur die we ooit op aarde hebben gemeten is 89,2 graden Celsius onder nul. Dus -89,2°C. Dat was bij het Vostok Station, een Russisch onderzoekstation op Antarctica.
De hoogste temperatuur in 2021 ligt op 28,9 graden, meetdatum 16 juni. Dat scheelt bijna vijf graden met de max van het jaar ervoor: 33,6 graden (7 augustus 2020). Dit record staat op 37,1 graden, 25 juli 2019. Met 889,8 millimeter neerslag is 2021 geen overdreven nat jaar geweest.
Onbetwist de heetste plek op onze aardbol is de Dasht-e Lut woestijn in Iran. Hier werd ooit een record temperatuur gemeten van 70,7°C. Leven is er niet, zelfs bacteriën houden het hier voor gezien op deze een na droogste plek op aarde (alleen delen van de Atacama-woestijn in Chili zijn droger).
De laatste jaren maken we de ene na de andere warme zomer mee, maar topzomer in ruim honderd jaar is nog steeds die van 1947. In De Bilt kwam de gemiddelde temperatuur uit op 18,7 graden tegen 16,6 normaal (gemiddeld over 1971-2000).