Bleu du Maine is een Frans, groot schapenras, dat gemakkelijk lammert. Meestal wordt het gekweekt voor het vlees en ingekruist met andere vleesschapen. Het Schotse Soayschaap is een klein, schuw dier dat verhaart in het voorjaar. Scheren is niet nodig.
De vacht niet afscheren is trouwens geen optie: Schapen die (nog) niet geschoren zijn, hebben grotere kans op 'omvallen'. En als schapen met een dikke vacht eenmaal op hun rug terecht zijn gekomen, kunnen ze zichzelf niet meer terugdraaien. En dan zal het schaap het niet overleven.
Schapen scheren gebeurt vaak maar 1 keer per jaar. Het kan echter nodig zijn om ze in de winter een extra scheerbeurt te geven om ze te beschermen tegen parasieten.
Schapen krijgen meestal een scheerbeurt in mei of juni, omdat de zomerperiode dan dichterbij komt. Bij warmer weer gaat het scheren van de wol gemakkelijker, omdat het vet tussen de wol vloeibaarder is.
Schapen ruiden vroeger ieder voor- en najaar. Tegenwoordig verliezen schapen hun vacht doordat ze worden geschoren. Schapen verliezen hun vacht op een van de volgende twee manieren: op natuurlijke wijze, door scheren of door het ruien. Als een schaap zijn buitenste laag haar verliest, wordt dat ruien genoemd.
Eens per jaar scheren is meestal voldoende. Een extra scheerbeurt kan nodig zijn om Myiasis bij schapen te voorkomen.
De Flevolander, Noordhollander en Blauwe Texelaar zijn schapen die worden gehouden voor vleesproductie. De Zwartbles is een dubbeldoelras: fokkers kweken dit schaap voor zowel vlees als melk. Door zijn makke en vriendelijke karakter is het erg geschikt als hobbydier.
Schapen scheren kost meer dan het oplevert. Scheren kost 4 euro per schaap. Van een dier komt 2 tot 2,5 kilo wol en dat levert 10 cent per kilo op. Dat is dus 25 cent per schaap.
Toch gaat bijna alle wol van de honderdduizenden Nederlandse schapen de verbrandingsoven in. En dat moet anders, vindt het Hollands Wol Collectief. Schapen worden in Nederland gehouden voor melk, vlees of als grazers. Het scheren van de schapen en de wol die daarmee overblijft, dat gebruiken we nauwelijks.
Indien slechts 1 standweide: om de 8 weken ontwormen tussen eind april en eind oktober. Indien ooien en/of geiten met lammeren: altijd de moederdieren ontwormen voordat ze naar buiten gaan. Lammeren ontwormen bij het spenen en vervolgens na enkele dagen in een schone weide brengen.
Ook tijdens het scheren kunnen de dieren gewond raken en de wonden worden niet verzorgd. Het scheren is iedere keer een pijnlijke en traumatische ervaring en de wonden kunnen lijden tot infecties. Niet alleen schapen worden uitgebuit voor hun wol.
Schapen eten ruwvoer, dat wil zeggen gras en hooi. Pas op dat er geen Jacobskruiskruid in het hooi zit, dit is giftig. Ook lusten ze wat blaadjes en twijgjes, maar let wel op dat u ze, bijvoorbeeld met snoeiafval, geen giftige planten zoals bijvoorbeeld Taxus voert, dat kan dodelijk zijn.
Medicinaal gelooide schapenvachten staan erom bekend dat je, dankzij het speciale looiproces, de schapenvacht gewassen kan worden. Zo kan je een schapenvacht wassen op de hand of in de machine op een wolwasprogramma van 30 graden.
Het zal inmiddels wel duidelijk zijn dat de productie van wol bepaald niet diervriendelijk is. Daarbij komt dat het ook niet goed is voor het milieu. De productie van wol kost namelijk enorm veel land en water. Daarnaast zorgen al die honderden miljoenen schapen ook voor de uitstoot van veel broeikasgassen.
Een product dat je op eindeloos veel manieren toe kunt passen, zoals in kleding, dekens, tapijten, kussens en andere meubelaccessoires. De wol is meestal afkomstig van het schaap. Er zijn verschillende methodes om de wol te verwerken. Spinnen kennen we allemaal, maar vilten is minder bekend.
De rechterhand houdt de wol vast en leidt de wol. Dit is de meest ideale spinhouding: de linkerhand, dicht bij het spinnenwiel, geleidt de draad: de rechter houdt de wol vast boven het rechter been. Zouden we met de rechterhand spinnen, dan moet het bovenlichaam een draaiing maken, die op den duur vermoeiend werkt.
Wol is zo duur geworden, omdat de Chinese middenklasse massaal wollen kleding is gaan dragen. De Australische boeren kunnen de toenemende vraag uit China niet aan. Beckers: "Je trekt niet zomaar een blik nieuwe schapen open. Het duurt een aantal jaar voordat fokprogramma's zijn aangepast."
Een liefdevol onderhouden kledingstuk van merino gaat jarenlang mee – gemiddeld 5 x zo lang als kleding gemaakt van andere wolsoorten. Hoe vaker je het draagt, hoe lager de 'cost per wear'. Dat is geen smoesje om je aankoop te rechtvaardigen, maar onvervalste wiskunde.
Witte wol levert 5 cent per kilo op. Voor zwarte, bonte, heide en overige wol geldt een negatieve prijs van 10 cent per kilo. Dat betekent dat schapenhouders per kilo geleverde wol 10 cent moeten betalen, in plaats van dat het wat oplevert. Van een gemiddelde vacht komt 3 tot 5 kilo wol.
Als we wol willen spinnen is het beste om de wol eerst te ' kaarden' . Het kaarden (kammen) van de wol heeft enkele grote voordelen. Het grootste vuil wordt uit de vacht gekamd, deharen komen allemaal in de zelfde richting te liggen en dit levert een veel sterkere draad op.
Een ervaren scheerder kan tot 150 schapen per dag scheren. Bij het scheren blijft ongeveer 2 centimeter wol staan. Na het scheren wordt de vacht opgerold en verpakt in balen, die elk 170 kilogram wegen. Het schaap wordt soms na het scheren door een ontsmettend bad gestuurd, waarbij parasieten gedood worden.
De schapenscheerder in de economie
De meeste schapenscheerders zijn zelfstandig ondernemers en werken voor verschillende opdrachtgevers. Omdat het scheren van schapen specialistisch, zwaar en relatief tijdrovend is huren grote schapenhouders meestal schapenscheerders in.
Dan mag je tot tien schapen of geiten houden. Heb je er meer, dan is er een milieuvergunning klasse 2 nodig. In woongebied met landelijk karakter verhoogt het aantal zonder vergunning tot 25 dieren en in landbouwgebied mag je tot 150 schapen en geiten houden zonder vergunning.
Volgens Anouchka Mulder van de Dierenambulance is het dier helemaal de oude en heeft het schaap een gezonde eetlust. Het advies om dieren geen brood te voeren geldt behalve voor paarden, koeien en schapen ook voor eenden en andere vogels, want brood bevat veel zout en dat is erg schadelijk voor ze.
De jaarlijkse kosten per ooi bedragen voor een schapenhouder zo'n 200 tot 220 euro, zo berekent vakblad Management&Techniek. De voerkosten bedragen zo'n 136 euro per jaar, dat is ongeveer 65% van de totale kosten.