Ongeveer zeven op de duizend mensen krijgen jicht. De ziekte komt tien keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Mannen krijgen hun eerste jichtaanval meestal tussen hun veertigste en vijftigste. Bij vrouwen is dit na de menopauze, tussen hun vijftigste en zestigste levensjaar.
Een jichtaanval ontstaat doordat er urinezuurkristallen in een gewricht gaan zitten. De kristallen veroorzaken een ontsteking in het gewricht. Jicht en een hoog urinezuurgehalte in uw bloed hebben met elkaar te maken. Toch krijgt maar 1 op de 10 mensen met een verhoogd urinezuurgehalte in het bloed jicht.
Bij ongeveer een derde van de patiënten komt jicht in de familie voor. Erfelijke factoren spelen dus een rol bij het ontstaan van jicht. Uit onderzoek is gebleken dat er mogelijk een paar genen een rol spelen bij het krijgen van jicht.
Over jicht
Er ontstaat te veel urinezuur in het bloed, of de nieren scheiden het niet goed genoeg. Hierdoor kunnen er kristallen rondom de gewrichten vormen. Wanneer het lichaam deze kristallen wil opruimen, kan een pijnlijke gewrichtsontsteking ontstaan. Dit noemen we ook wel een jichtaanval.
Een jichtaanval geneest meestal vanzelf. Binnen één tot drie weken zijn de klachten weer verdwenen. Het kan bij een eenmalige aanval blijven, of steeds weer terugkomen. Er zijn medicijnen die de aanvallen tegengaan en verlichten.
Zuur, base, purine
Basisch vormende voeding kan daarentegen onbeperkt worden gegeten. Basisch vormende voeding is bijvoorbeeld groenten, fruit, pompoen, banaan, komkommer, augurk, tomaat, aardappel, aubergine, selderij. Het valt daarnaast ook aan te bevelen matig te zijn met voeding die veel purine bevat.
Het gaat om spiervlees van met name rood vlees (van rund, varken en lam) en orgaanvlees. Vis (behalve vette zeevis, zoals paling en makreel), garnalen en kreeft zorgen ook voor een stijging in urinezuur. Eet hiervan dus geen grote hoeveelheden.
Tomaten en jicht
Circa 70% van de ruim 2000 mensen met jicht zegt dat bij hen bepaalde voedingsmiddelen een jichtaanval uitlokken. Het meest genoemd worden vis, schaal- en schelpdieren, alcohol en rund- en varkensvlees, gevolgd door tomaten. Van de mensen in deze studie zegt 1 op de 7 dat tomaten jicht uitlokt.
Chronische jicht ontstaat eveneens doordat urinezuurkristallen zich ophopen in gewrichten en weefsels. In tegenstelling tot acute jicht zijn de ontstekingen echter blijvend. Het kan voorkomen dat een jichtaanval in het verleden niet goed behandeld is, waardoor de jicht blijvend in meerdere gewrichten is gaan zitten.
Het lichaam zet fructose-glucosesiroop voor een deel om in urinezuur. Fructose-glucosesiroop zit voornamelijk in met suiker gezoete frisdranken. Het urinezuurgehalte van het bloed wordt nog extra verhoogd als het lichaam door versnelde celafbraak meer urinezuur produceert dan normaal.
Tevens kan vitamine C purines en urinezuren onschadelijk maken. Er zijn veel aanwijzingen dan kersen, rode bessen en (weinig) druiven, pruimen zeer effectief zijn om het urinezuur snel te verlagen. 250-500 gram kersen per dag (mag ook in de vorm van sap) kan jichtaanvallen voorkomen.
Wat zijn mogelijke oorzaken? Flendrie: “Het risico op jicht is groter bij een verhoogde urinezuurconcentratie in het bloed. Het urinezuur lost niet meer volledig op in het bloed en slaat neer in de vorm van kristallen.
Hoe kun je het herkennen? Jicht begint vaak 's nachts met een heel pijnlijke ontsteking van een gewricht. In 50 tot 70% van de gevallen gaat het om de grote teen, maar ook enkel, knie en andere voetgewrichten worden vaak getroffen. De ontsteking komt minder vaak voor in de gewrichten van het bovenlichaam.
Jicht wordt veroorzaakt door een plotselinge ontsteking van het gewricht. Dit komt door een ophoping van urinezuurkristallen rondom het teengewricht. Een jichtaanval zorgt voor een hevige pijn in de voet, waardoor het erg moeilijk is om te lopen. Een jichtaanval duurt gemiddeld 1 tot 3 weken.
Urinezuurkristallen slaan neer
Jicht is een reumatische aandoening, een zogenaamde autoinflammatoire aandoening (auto=zelf, inflammatoir=ontsteken). Jicht ontstaat doordat uraatkristallen neerslaan in de gewrichten. Dit kan leiden tot plotse aanvallen van gewrichtsontstekingen.
Uw nieren kunnen hun werk het beste doen als u veel (water) drinkt. Als u te weinig drinkt, kunnen uw nieren het urinezuur minder goed uitscheiden. Veel drinken is goed, maar dat geldt zeker niet voor alcohol.
Producten waar per 100 gram minder dan 150 gram purine in zit zouden geen problemen op moeten leveren. Beleg voor op brood wat waar minder dan 75 gram purine (oftewel zeer weinig) in zit zijn de volgende: rund-en varkensvlees, kip en leverworstsoorten. Maar waar nog minder in zit zijn groentes en fruit.
Dieetadvies bij jicht
Ook gistrijke producten zoals Marmite vermijden. Varkensvlees, leverworst, tong, eend, kip, garnalen, heilbot, krab, kreeft, oesters, paling, schol, asperges, bloemkool, peulvruchten, soja(producten), sperziebonen, spinazie en champignons bevatten eveneens veel purine.
Een verhoogde urinezuurgehalte van het bloed kan een jichtaanval veroorzaken. Ook externe factoren (lichamelijke en psychische stress, weersomstandigheden) kunnen een rol spelen bij het ontstaan en uitlokken van een jichtaanval.
Het gaat om spiervlees van met name rood vlees (van rund, varken en lam) en orgaanvlees. Vis (behalve vette zeevis, zoals paling en makreel), garnalen en kreeft zorgen ook voor een stijging in urinezuur. Eet hiervan dus geen grote hoeveelheden.
met enkele druppels citroensap, een schijfje citroen, of limonadesiroop), thee, koffie, magere melkproducten, tomaten- of groentesap, light frisdranken en bouillon. Magere zuivelproducten verlagen (mogelijk) de kans op het optreden van een jichtaanval. De uitscheiding van urinezuur wordt hierdoor aangespoord.
In een relatief recent onderzoek(2) gedaan in 2011 is aangetoond dat er een duidelijke relatie is tussen magere zuivelproducten en een verminderde risico op jicht. Aangetoond is dat zuivelproducten ontstekingsremmende eigenschappen hebben waardoor het risico o acute jichtaanvallen lager wordt.
Verhoogd: Een verhoogde concentratie urinezuur betekent dat het lichaam de afbraak van cellen en celmaterialen niet goed kan verwerken. Ophoping van urinezuur kan jicht (gewrichtsontsteking) en niersteenvorming veroorzaken in een klein percentage van de patiënten.
Het gewricht is gezwollen, rood en warm. Deze gewrichtsontstekingen bij jicht komen in aanvallen en kunnen uitgelokt worden door alcoholgebruik of plaspillen. Een aanval van jicht is zeer pijnlijk en gaat soms samen met koorts. Berucht is de ontsteking aan de grote teen.