Iedereen kan te maken krijgen met eenzaamheid, van jong tot oud. Het gevoel van 'erbij horen' en 'ertoe doen' is voor ieder mens een basisbehoefte. Eenzaamheid is niet alleen een naar gevoel, het is ook lastig om over te praten. Ook leidt het tot gezondheidsrisico's en minder meedoen in de samenleving.
Ouderen van 85 jaar en ouder voelen zich eenzamer dan ouderen van 75 tot en met 84 jaar. Van de 85-plussers voelt 63% zich eenzaam, bij 74-84 jarigen is dit 52%. Uit deze gegevens blijkt dat onder 85-plussers ongeveer even veel vrouwen als mannen zich eenzaam voelen (respectievelijk 63% en 62%, niet in figuur).
Jongere mensen ervaren deze gevoelens vaker: 30% van de Amerikanen tussen de 18 en 34 jaar gaf aan zich elke dag of meerdere keren per week eenzaam te voelen. Alleenstaande volwassenen geven bijna twee keer zo vaak als getrouwde volwassenen aan dat ze zich het afgelopen jaar wekelijks eenzaam hebben gevoeld (39% versus 22%).
Eenzaamheid ontstaat vaak door combinatie van risicofactoren
Anderzijds speelt een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, persoonlijkheidskenmerken en verwachtingen over sociale contacten kunnen bijdragen aan een ervaring van eenzaamheid.
Eenzaamheid per leeftijd
Generatie Z (18-22 jaar) is de eenzaamste generatie; 79% van de mensen geeft aan zich eenzaam te voelen, zo blijkt uit een onderzoek van Cigna.
Zij vertelde dat er drie soorten eenzaamheid zijn: existentiële, emotionele en sociale eenzaamheid.
Als iemand zich eenzaam voelt, is de kans groter dat hij of zij zichzelf probeert af te leiden met andere dingen in het leven . Dus als je collega het altijd over zijn of haar postzegelverzameling heeft, of altijd alleen op exotische stedentrips vliegt in plaats van de weekenden thuis door te brengen, dan voelt hij of zij zich misschien alleen.
Als je je eenzaam voelt, ben je geneigd om je terug te trekken. Je ontwikkelt steeds meer negatieve gedachten zoals “Ik ben tot last voor anderen” of “Zie je wel, niemand wilt met me omgaan”. Deze negatieve gedachten versterken gevoelens van somberheid. Omgekeerd kan een depressie het gevoel van eenzaamheid versterken.
Eenzaamheid is aantoonbaar in de hersenen. Je kunt het meten aan de hersenactiviteit. Op het moment dat iemand voelt er niet bij te horen, buitengesloten te zijn, geen verbinding te hebben met de anderen, is dat te zien. Daarom is het een lichamelijk fenomeen: je kunt het meten in de hersenen.
Hoewel eenzaamheid een normale menselijke emotie is, kan het langdurige gevolgen hebben op je (mentale) gezondheid. Je kan last krijgen van een laag zelfbeeld en depressieve gevoelens. Het is daarom belangrijk om te weten wat eenzaamheid inhoudt.
De mate van eenzaamheid verschilt van land tot land. Dezelfde rapporten laten zien dat de hoogste mate van eenzaamheid te vinden is in landen als Brazilië, waar 50 procent van de bevolking aangeeft eenzaam te zijn . Turkije, India en Saoedi-Arabië melden ook een hoge incidentie van eenzaamheid onder hun bevolking.
Een chronisch gevoel van eenzaamheid is even ongezond als het roken van een pakje sigaretten per dag. Eenzaamheid kan ook leiden tot depressie en een verhoogd risico op hartziekten en de ziekte van Alzheimer.
Maak kennis met Pablo Novak , de eenzaamste man ter wereld die alleen woont in een spookstad.
Eenzaamheid kan een zichzelf versterkende negatieve spiraal in werking zetten. Onderzoek wijst uit dat eenzaamheid leidt tot verminderd welbevinden en een gevoel van algemene ontevredenheid over het leven. Gevolg kan zijn dat mensen de neiging hebben tot ongezond gedrag.
Eenzame mensen zien er over het algemeen gewoon ongelukkiger uit, minder vrolijk . Eenzame mensen zijn vaker alleen, hebben vaker een koptelefoon op, zijn meestal fatsoenlijk gekleed maar niet al te stijlvol.
Het gevoel van sociale isolatie of eenzaamheid vergroot de waakzaamheid voor bedreigingen en versterkt het gevoel van kwetsbaarheid . Tegelijkertijd vergroot het de wens om weer verbinding te maken.
Het zou kunnen dat we sociaal meer geïsoleerd zijn omdat, zoals onderzoek aantoont, we minder tijd met vrienden doorbrengen, minder tijd met familie doorbrengen, minder vrijwilligerswerk doen dan mensen tientallen jaren geleden deden . Maar er zijn ook deze bredere demografische trends die bijdragen aan sociaal isolement.
Chronische eenzaamheid is gevaarlijk. Het maakt dat mensen niet meer goed in staat zijn met anderen om te gaan. Mensen trekken zich terug uit de sociale omgeving. Daarmee is de oplossing (meer verbindingen hebben) steeds minder bereikbaar.
Alleenstaande ouders vaakst sterk eenzaam
In 2021 zijn, net als in 2019, alleenstaanden (16 procent) en alleenstaande ouders (19 procent) het vaakst sterk eenzaam. Kinderen die bij hun ouders wonen (ongeacht hun leeftijd) voelden zich vaker sterk eenzaam (12 procent, tegen 8 procent in 2019).
De meest voorkomende oorzaak van eenzaamheid was zich afgesloten voelen . Veel jongvolwassenen spraken over eenzaamheid omdat ze zich niet in staat voelden om zichzelf, hun gevoelens of hun problemen te uiten. Ze spraken ook over eenzaamheid omdat ze het gevoel hadden dat ze er niet toe deden voor anderen en niet begrepen werden.
Eenzaamheid kun je ook herkennen omdat het ontstaat na een heftige gebeurtenis. Denk aan het verlies van een vriend of familielid, of als je te maken krijgt met een ziekte. Eenzame gevoelens kunnen ook komen als je omgeving verandert. Bijvoorbeeld na een verhuizing.