Nederland heeft twee verschillende (civiele) huisorden: de Huisorde van Oranje en de Huisorde van den Gouden Leeuw van Nassau. Een Huisorde is een orde die het hoofd van het Koninklijk Huis (de Koning) kan toekennen aan personen die zich voor het Koningshuis verdienstelijk hebben gemaakt.
De Militaire Willems-Orde is een beloning voor daden van moed, beleid en trouw. Het is de oudste en hoogste onderscheiding van het Koninkrijk der Nederlanden. Deze onderscheiding kent de koning toe aan individuele militairen of eenheden voor buitengewone inzet.
De eerste vijf graden zijn: Ridder Grootkruis, Grootofficier, Commandeur, Officier en Ridder. Een benoeming in de zesde graad betekent dat iemand tot lid benoemd is in de Orde van Oranje-Nassau. In 1890 werd de personele unie tussen Luxemburg en Nederland verbroken.
Ridder Grootkruis is de hoogste graad in de Orde van Oranje-Nassau. Wanneer een burger deze koninklijke versierselen uitgereikt krijgt, is dat zeer uitzonderlijk en bijzonder. Oud-premiers worden vaak benoemd tot Ridder Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau.
Veteranen zijn alle (gewezen) militairen met de Nederlandse nationaliteit die het Koninkrijk hebben gediend in oorlogsomstandigheden of vergelijkbare situaties. Inclusief vredesmissies in internationaal verband. De erkenning, waardering en zorg voor veteranen staat in de Veteranenwet.
Het Kruis van Verdienste is bestemd voor Nederlanders en niet-Nederlanders die zich in verband met vijandelijke actie door moedig en beleidvol optreden hebben onderscheiden en daarmee het belang van het koninkrijk hebben gediend. De onderscheiding wordt toegekend door de koning.
De Medal of Honor werd voor het eerst uitgereikt tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog, sedertdien is hij 3506 keer toegekend, voor het laatst op 30 oktober 2019 aan Matthew O. Williams.
Bij personen die worden benoemd tot Ridder gaat het doorgaans om verdiensten met een regionale of zelfs landelijke uitstraling en betekenis. Dit in tegenstelling tot de graad Lid waar het vooral gaat om personen die lokaal verdienstelijk zijn (dus binnen de gemeentegrenzen).
De titel ridder komt in Nederland en België op twee manieren voor: "op allen" en "met het recht op eerstgeboorte". In het eerste geval heeft ieder mannelijk lid van de betreffende adellijke familie recht op de titel. In het tweede geval wordt de titel vererfd in Salische lijn.
De Orde van Oranje-Nassau bestaat sinds 4 april 1892. Voor een onderscheiding in deze orde komen personen in aanmerking die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt voor de samenleving. Denk hierbij aan vrijwilligers die zich inzetten voor jongeren, milieu, (mantel)zorg, sport, buurtverenigingen of vluchtelingen.
De Koning vervulde zijn dienstplicht bij de Koninklijke Marine van augustus 1985 tot januari 1987. Hij volgde een opleiding aan het Koninklijk Instituut voor de Marine in Den Helder, en diende vervolgens aan boord van de fregatten Hr Ms Tromp en Hr Ms Abraham Crijnssen.
Er zijn geen kosten verbonden aan het aanvragen van een lintje.
In Nederland bestaan er bijna 100 door de staat erkende onderscheidingen. De Nederlandse Ridderorden hebben binnen dit stelsel een speciale positie. Zijne Majesteit de Koning tekent als Grootmeester voor iedere benoeming in één van deze orden.
De gangbare christelijke kruissymboliek gaat terug op de kruisdood van Jezus Christus. In het Romeinse Rijk was een houten kruis een instrument om misdadigers ter dood te brengen door kruisiging. Vanwege het geloof in de verrijzenis van Christus werd het kruis onder christenen echter een symbool voor eeuwig leven.
Veteranen zijn alle (oud-)militairen met de Nederlandse nationaliteit die het Koninkrijk dienden in oorlogsomstandigheden. Of daarmee overeenkomende situaties, zoals vredesmissies in internationaal verband.
Als gevolg van oorlogshandelingen (7.500) en ontberingen tijdens krijgsgevangenschap (8.500) kwamen ongeveer 16.000 militairen en gemilitariseerde burgers in dienst van het Koninkrijk om het leven. Er zijn momenteel bij benadering nog 3.500 Nederlandse veteranen van de Tweede Wereldoorlog in leven.
De leeftijdsondergrens die hiervoor wordt gesteld is sterk afhankelijk van de tak van sport, en wordt niet altijd strikt aangehouden. (Bij atletiek ligt de grens bij 35 jaar en is de term veteraan vervangen door het Engelse master. Ook bij roeien is "master" de term voor roeiers van 27+.)
2.828 Nederlanders zijn vandaag koninklijk onderscheiden voor hun bijdrage aan de samenleving. Onder hen zijn 998 vrouwen en 1830 mannen. Nederland is sinds vandaag 18 Ridders in de Orde van de Nederlandse Leeuw rijker. Daarnaast zijn 49 Officieren, 325 Ridders en 2.436 Leden in de Orde van Oranje-Nassau benoemd.
Een koninklijke onderscheiding (in de volksmond ook informeel een lintje genoemd) is in Nederland een symbolische erkenning voor persoonlijke, bijzondere verdiensten voor de samenleving. Het kan in beginsel aan iedere Nederlander worden toegekend.
Een benoeming tot Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau - de derde graad - komt niet vaak voor. De gedecoreerde moet zeer bijzondere of belangrijke activiteiten hebben verricht. Of de verdiensten hebben een internationale en zelfs wereldwijde uitstraling en betekenis.
Iedereen in Nederland kan een lintje verdienen. Hoe? Door iets bijzonders te doen voor de samenleving, bijvoorbeeld als vrijwilliger. Vrijwilligers die zich vijftien jaar of langer inzetten, bijvoorbeeld op het gebied van sport, kunst, cultuur, de kerk, pleegzorg enz.
U mag het uitreik versiersel wél dragen bij officiële gelegenheden waar u in een ambtskostuum (bijvoorbeeld een toga) gekleed moet zijn en bij officiële gelegenheden waar in de uitnodiging is vermeld dat het uitreikversiersel mag worden gedragen.