Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.
Rusland exporteert vooral graan (40%), diepgevroren vis en zeevruchten (18%) en plantaardige olie (13%). In 2019 dreef Rusland de uitvoer van gevogelte, varkensvlees en vis op en vond het nieuwe exportbestemmingen.
Minerale brandstoffen hebben na 2003 altijd meer dan 80 procent uitgemaakt van de totale waarde van de import uit Rusland. Naast minerale brandstoffen haalt Nederland relatief veel metalen als koper en nikkel uit Rusland.
Ruwe zonnebloemolie en maïs zijn voor Nederland de belangrijkste producten uit Oekraïne. De invoerwaarde van deze twee producten was in 2021 ongeveer even groot en bij elkaar opgeteld 52,5 procent van de totale invoer uit Oekraïne. Kool- en raapzaad zijn goed voor 17 procent van de invoerwaarde.
Nederland importeerde vorig jaar ter waarde van 18,4 miljard euro aan goederen uit Rusland. Het ging voornamelijk (87 procent) om olie, maar we haalden ook nikkel en koper uit het land. Uit Oekraïne importeerden we voor het eerst voor een bedrag van meer dan 2 miljard euro, het ging vooral om maïs en zonnebloemolie.
Rusland is de sleutel tot roestvrij staal en accu's voor elektrische voertuigen en is goed voor 11% van het nikkelerts en 20% van de productie van zuiver nikkel. Bovendien is het nationale Nornickel de grootste leverancier van nikkel voor accu's ter wereld.
Rusland exporteert vooral elektriciteit, aardolie, aardgas, steenkool, ertsen, hout en houtproducten. De totale waarde van de export bedroeg in 2017 $ 353 miljard.
Voor Rusland is de EU zelfs de grootste handelspartner. Daarnaast is de EU de grootste investeerder in Rusland. De belangrijkste Europese exportproducten naar Rusland zijn machines, transportmiddelen en chemicaliën. De EU importeert uit Rusland vooral olie en gas.
Rusland en Oekraïne zijn grote exporteurs van tarwe en graan. Dus stijgen de prijzen door de oorlog. Landbouweconoom Koos Gardebroek voorziet vooral problemen voor Nederlanders met een kleine portemonnee: 'Het kan oplopen tot honderden euro's per jaar.
Nederland haalde in 2021 voor 641 miljoen euro aan ruwe zonnebloemolie uit andere landen, waarvan voor 538 miljoen euro en dus 84 procent uit Oekraïne. Nederland is daarmee niet alleen de grootste importeur van dit product in de Europese Unie, maar ook het land dat de meeste ruwe zonnebloemolie uit Oekraïne haalt.
Nederland de rest van Europa zijn nog te afhankelijk van gas uit Rusland. Zonder het Russische gas is er niet voldoende gas om aan de vraag naar gas te voldoen. Wel wil Europa zo snel mogelijk minder afhankelijk worden van Russisch gas. Maar dat kan niet op de korte termijn.
Helft import bestaat uit grondstoffen en natuurproducten
Het gaat vooral om plantaardige fijne oliën en vetten (zonnebloemolie), maïs, oliehoudende zaden voor fijne oliën (kool- en raapzaad) en vlees en eetbaar slachtafval (pluimvee). De toename in de periode 2015-2021 was bij maïs 65 procent.
De exportstructuur van de sector ziet er als volgt uit: gewassen (53,6%, -8% jaar-op-jaar), vetten en oliën (26,1%, +22% j-o-j), afgewerkte voedingsproducten (15,3%, +4% j-o-j) en levende dieren (5,4%, -7% j-o-j).
Er geldt een importverbod voor (producten van) ijzer en staal uit Rusland. Ook daaraan gerelateerde diensten zijn verboden. Meer informatie: EU-verordening 833/2014, bijlage XVII. Er is een importverbod voor cement, hout en kunstmest.
Wanneer de Russen de invasie voortzetten zal deze naar schatting zorgen voor een kostenpost van $20 miljard per dag.
Volgens het Russische ministerie van Financiën verdient Rusland vandaag aan gas alleen 660 miljoen euro per dag. Dat is veel meer dan de prognoses die het ministerie in het begin van de winter maakte. Toen was de verwachting dat de gasexport dagelijks een kleine 450 miljoen euro zou opleveren.
Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor specifieke dreigingen voor Nederland, maar de ontwikkelingen in het conflict volgen elkaar snel op. Dat maakt dat het dreigingsbeeld snel kan veranderen.
De helft van de steenkool die we gebruikten, kwam volgens de statistieken uit 2019 ook uit Rusland. Vooral Duitsland (voor de helft), Italië (46 procent), Finland en Letland (ruim 90 procent) waren eind februari van Russisch gas afhankelijk. Die afhankelijkheid maakt kwetsbaar, concludeerden EU-leiders.
Veel gas in bodem Noordzee
Uit onderzoek van onderzoeksbureau TNO blijkt dat er 78 miljard bewezen kubieke meter gas in de Noordzeebodem zit. En er zijn sterke aanwijzingen van nog eens 69 miljard kuub.
Olie, lng en steenkool
Ruwe olie is met €46 miljard de grootste inkomstenbron van Rusland, gevolgd door gas via pijpleidingen, olieproducten, vloeibaar gemaakt aardgas (lng) en steenkool.
Door de oorlog in Oekraïne is de aanvoer van (onder meer) maïs sterk verstoord. Hierdoor stijgen de voerkosten in de Nederlandse varkenshouderij en pluimveesector. Nederland is voor zijn veevoer sterk afhankelijk van de import uit Oekraïne. Door de oorlog staat ook de beschikbaarheid van maïs onder druk.
Het is al enige tijd schrikken bij het afrekenen van een kar vol boodschappen en de komende tijd zal die schrik alleen maar groter worden. Door de Russische invasie van Oekraïne worden pasta, brood, groente en ook vlees nog duurder, verwachten experts.