De gemiddelde leeftijd waarop kinderen hun eerste gaatje krijgen is 6 à 8 maanden. Zodra de eerste tandjes doorkomen, is het tandglazuur nog gevoelig waardoor snel gaatjes kunnen ontstaan. Gaatjes bij kinderen ontstaan vaak door slecht tandenpoetsen.
In vergelijking met vroeger zijn er meer mensen met een gezond (melk)gebit. In 2001 hadden 5 jarigen gemiddeld 4 gaatjes, nu (2017) gemiddeld 1 gaatje. Maar op latere leeftijd (11, 17, 23) is de mondgezondheid gestagneerd of verslechterd. Ieder kind begint in principe met een gezond gebit.
Op het moment dat tanden en kiezen bij kinderen doorkomen, zijn ze vatbaar voor gaatjes. Dit komt omdat het tandglazuur dan nog niet op zijn hardst is. Gaatjes bij kinderen zijn vaak het gevolg van slecht tandenpoetsen of het binnenkrijgen van teveel suikers.
Hoe ziet een (beginnend) gaatje eruit? U kunt een beginnend gaatje (cariës) herkennen aan een donkere verkleuring en witte vlekjes op tanden of kiezen. Ook zwarte groefjes en putjes kunnen een kenmerk zijn van een beginnend gaatje.
Beginnende gaatjes kenmerken zich door verkleuring van tanden of kiezen. Vaak ontstaat er een witte vlek. Op dit punt kun je beginnende gaatjes zelf herstellen. Dit doe je door goed te poetsen met fluoride houdende tandpasta.
Kan een beginnend gaatje nog stoppen? Ja! Ieder gaatje begint met een witte vlek. Gelukkig kun je beginnende gaatjes nog stoppen en zelfs deels herstellen.
Als de laag een beetje weg is, heb je een beginnend gaatje. Dit kan je door extra goed te poetsen soms nog wel wegpoetsen. Poets dan wel met een fluoride tandpasta, want die zorgt dat de tanden weer sterker worden. Als de laag helemaal weg is, komt er een bruin plekje.
Als gaatjes niet op tijd behandeld worden, kan het tandbederf steeds verder gaan, waardoor de bacteriën de zenuw in de tand of kies bereiken en er een ontsteking aan de wortel kan ontstaan. Wanneer deze zenuw is aangetast moet deze verwijderd worden door middel van een wortelkanaalbehandeling.
We hebben gemiddeld vier tanden of kiezen waar een gaatje in zit. Het onderzoeksbureau TNO houdt in opdracht van Zorginstituut Nederland al meer dan dertig jaar bij hoe het met onze gebitten gesteld is. Bij kinderen gaat het steeds beter. In 2001 had een gemiddelde vijfjarige nog vier gaatjes in zijn melkgebit.
Als gaatjes niet of te laat behandeld worden kunnen aangetaste tanden dermate slecht worden dat ze (telkens) afbreken en zelfs op den duur verwijderd moeten worden. Ook is het mogelijk dat de gevoelige zenuwen in de tand afsterven of dat de wortelpunten gaan ontsteken.
De tandarts of mondhygiënist zal een passend advies geven over voeding en tandenpoetsen. Gaatjes die toch groter worden, kunnen pijn of ontstekingen veroorzaken. Daardoor kan ook schade ontstaan aan het blijvend gebit. Soms moet de tandarts of mondhygiënist de cariës verwijderen (boren) en de kies vullen.
Het is een groot misverstand dat gaatjes in het melkgebit geen kwaad zouden kunnen. In melktanden en –kiezen zitten zenuwen en een gaatje kan de zenuw aantasten. Dit kan gaan ontsteken en dat is erg pijnlijk! Voorkom gaatjes in het melkgebit van je kind!
4) Traditioneel vullen: Het gaatje wordt schoongemaakt met een klein boortje. Dit gebeurd volledig pijnloos door het kiesje/tandje te laten slapen. Eerst wordt met een watje en verdovingsgel het plekje voorverdoofd zodat je niets voelt van het prikje.
Hoe snel groeit een gaatje? Dat verschilt per persoon, maar bij volwassenen duurt het vaak enkele jaren voordat een gaatje zo is gegroeid dat deze behandeld moet worden. Soms lukt het om het cariësproces te stoppen, door bijvoorbeeld extra goed te poetsen of extra fluoride te gebruiken.
Speeksel spoelt bacteriën en hun schadelijke melkzuur van je tanden af. Dus als je vaak een droge mond hebt, heb je meer kans op gaatjes. Het probleem kan worden verholpen door in de loop van de dag veel water te drinken of er een gewoonte van te maken om kauwgum te kauwen.
Met een vulling vult uw tandarts gaatjes in een tand of kies (na het verwijderen van cariës). Ook kan het aanbrengen van vulmateriaal klachten over gevoeligheid bij warmte, kou, zoet of zuur verminderen. Bij Mondmedicentrum werken we met composiet als vulmiddel. Dit is de sterkste soort witte vulling.
Voorbeelden van symptomen van gaatjes en tandbederf zijn: Kiespijn. Vooral bij het consumeren van hete, koude of zoete dranken en etenswaren. Aanhoudende pijn in de kaak.
De meest voorkomende oorzaak van kiespijn zijn gaatjes (cariës). Wanneer een gaatje net ontstaat en dus nog in het beginstadium is komt de pijn alleen voor bij het nuttigen van koud eten of drinken. Wanneer het gaatje zich verder ontwikkeld zal de pijn ook optreden bij het nuttigen van warm eten of drinken.
Hoe ontstaan gaatjes? Gaatjes ontstaan meestal pijnloos en u krijgt er last van wanneer deze uw glazuur aangetast hebben. Het duurt lang voor het gaatje zich uitbreidt, omdat glazuur hard en dicht materiaal is. Door bacteriën in tandplak wordt eten en drinken omgezet in zuur.
Zwarte of bruine vlekjes op tanden: oorzaken
Donkere vlekken op tanden worden meestal veroorzaakt door externe factoren. Het tandglazuur is namelijk enigszins poreus, waardoor vlekken kunnen ontstaan als het regelmatig in contact komt met bepaald voedsel. De belangrijkste boosdoeners zijn: Slechte mondhygiëne.
Doe-het-niet-zelf!
Toch raadt hij het absoluut af om zelf thuis aan de slag te gaan, meldt de Volkskrant. Als een kies aan het rotten is, moet je die uitboren en de bacteriën eruit halen, anders blijft dit proces doorgaan. Vergelijk het met rottend hout waar je een verflaagje overheen smeert.
Kies dan voor een tandpasta met andere actieve ingrediënten om gaatjes te voorkomen, zoals baking soda, actieve zuurstof, tin, zink of arginine. De laatste twee tandpasta's van onze lijst zijn fluoridevrij: Desert Essence Fennel tandpasta Tea Tree Olie en Dr. Brite tandpasta mint.
Witte aanslag of witte vlekjes zijn doffe plekken die poreus zijn geworden. Vaak zijn ze zichtbaar op hoek- en voortanden. Op zowel boven- als ondertanden kan deze witte aanslag voorkomen. Het is een vlekje dat witter is dan de rest van de tand.
Doordat deze zuren het glazuur aantasten kunnen er op slecht-gepoetste plekken (beginnende) gaatjes ontstaan. In eerste instantie merkt u hier niks van. Een beginnend gaatje is vaak niet zichtbaar met het blote oog en ook veroorzaakt het nog geen pijn.