Landen als Duitsland, Denemarken en Spanje willen helemaal niet dat kernenergie wordt bestempeld als groene energie. Deze landen wijzen er op dat je nog duizenden jaren met gevaarlijk kernafval kan blijven zitten. En ook het veiligheidsvraagstuk komt prominent naar voren.
Verschillende (Europese) landen doen het zonder kernenergie. Onder andere Denemarken, Oostenrijk, Ierland, Portugal en Griekenland hebben besloten om af te zien van nucleaire energie. Dat deden zij vooral onder druk van de maatschappij, maar ook omdat kernenergie voor hen geen noodzaak is.
Kernenergie is een belangrijke koolstofarme energiebron die overal in opmars is. Landen zoals China, Rusland, Polen, het Verenigd Koninkrijk, Finland en tal van andere landen beginnen met kernenergie of zijn hun capaciteit voor kernenergie aan het uitbreiden.
126 kernreactoren zijn operationeel in 14 Europese landen, 4 zijn in aanbouw en er zijn er 24 gepland; In de EU zijn 129 kernreactoren operationeel in 14 landen, waaronder in België 7 reactoren in Doel en Tihange; In 8 landen vertegenwoordigt kernenergie tussen de 34 en 72% van de elektriciteitsmix van het land.
Het land met de meeste kerncentrales in Europa is Frankrijk. Daar staan 58 van de in totaal 126 Europese werkende kerncentrales. Zo'n 70 procent van de elektriciteit in Frankrijk komt uit kernenergie (2018). Onze buurlanden Duitsland en België hebben allebei 7 kerncentrales.
Kernrampen. Kerncentrales kunnen beschadigd raken of, zoals in Fukushima gebeurde, zelfs exploderen. De gevolgen van vrijkomende radioactieve straling kunnen catastrofaal zijn – hele landstreken kunnen voor duizenden jaren onbewoonbaar worden.
Wetenschappers hebben bij natuurlijke concentraties uranium geen schadelijke effecten gevonden. Er kunnen bij de opname van zeer grote hoeveelheden uranium echter wel chemische effecten optreden en deze kunnen bijvoorbeeld nierziektes veroorzaken.
De kerncentrale Kashiwazaki-Kariwa (Japans: 柏崎刈羽原子力発電所, Kashiwazaki-Kariwa genshiryoku hatsudensho) is de grootste kerncentrale ter wereld en is gevestigd tussen de stad Kashiwazaki en het dorp Kariwa in de prefectuur Niigata op het eiland Honshu in Japan.
De kerncentrale Zaporizja (Oekraïens: Запорізька атомна електростанція, Russisch: Запорожская атомная электростанция) ligt bij de stad Enerhodar op ongeveer vijftig kilometer van Zaporizja direct aan de rivier de Dnjepr en is Europa's grootste kerncentrale.
Het bouwen van een kerncentrale kost tien tot tientallen miljarden (de Hinkley Point centrale in het Verenigd Koninkrijk kost bijvoorbeeld zo'n 31 miljard). Het opdoeken van een kerncentrale is ook nog eens ontzettend duur (de kosten van Borssele zijn nu al 600 miljoen en stijgende).
Rusland beschikt over 35 functionerende kernreactoren, samen goed voor een capaciteit van 27 900 MW. Ter herinnering, het Belgische nucleaire park bestaat uit 7 reactoren, goed voor een capaciteit van bijna 6 000 MW. De Russische kernreactoren zijn verdeeld over 10 sites.
De IAEA schat bijvoorbeeld dat het huidige verbruik van uranium naar verwachting zal verdubbelen van ongeveer 70.000 ton tot 140.000 ton per jaar in 2030. De IAEA verwacht dat de vraag tot 2040 met ongeveer + 3,1% per jaar zal groeien.
De meeste reactoren op de wereld zijn al meer dan 30 jaar oud. Nederland heeft nog 1 kerncentrale, in Borssele, Zeeland. Die kerncentrale is al sinds 1973 in bedrijf en had een verwachte levensduur van 30 jaar. Toch mag die centrale openblijven tot 2033.
Kerncentrales stoten weinig CO2 uit
De energie uit kerncentrales is relatief duurzaam. De energie uit een kerncentrale ontstaat door uranium te splijten. Daarbij komt weinig CO2 vrij. In de toekomst kan kernenergie mogelijk helpen om de CO2-uitstoot te verminderen.
Een molen van 150 meter hoog met een rotordiameter van 120 meter heeft een maximaal vermogen van ongeveer 4 MW. Dan wordt het sommetje: 4 MW x 0,35 x 8765 uur = 12,3 GWh per jaar. Dan heb je dus 341 windturbines nodig om een kerncentrale te vervangen.
Kerncentrales. Oekraïne beschikt momenteel over vijftien kernreactoren in uitbating, verspreid over vier verschillende locaties - Rivne, Khmelnytskyy, Zuid-Oekraïne en Zaporizja (onder Russische controle). Het grootste risico in termen van radioactieve lozingen betreft die reactoren in uitbating en de splijtstofdokken.
Ook de Noorse minister voor milieu, Erik Solheim, spreekt zich onverminderd negatief uit over kernenergie: "Kernenergie heeft een gigantisch opslagprobleem." Noorwegen heeft nooit kerncentrales gehad, maar heeft daarentegen een van de grootste aandelen voor duurzame energie, die er vooral wordt opgewekt uit waterkracht ...
Van de radioactieve stoffen die bij Tsjernobyl zijn vrijgekomen merken we in Nederland vrijwel niets meer. In totaal leverde het ongeval in 1986, het jaar van de ramp, bij ons een extra stralingsblootstelling op van 2,5%.
De impact van de kernramp in Tsjernobyl is uitgebreid en goed gedocumenteerd. Een gebied van 4.300 km² rond de centrale is verboden gebied (en momenteel niet geschikt voor permanente bewoning of langdurig verblijf). Dat komt neer op een gebied van ongeveer 30 kilometer rond van de centrale.
Door de ontploffing kwam er veel radioactieve straling vrij, die aan vele duizenden mensen het leven heeft gekost. Meer dan 35 jaar na de ramp is het stralingsniveau in het gebied rond Tsjernobyl nog altijd gevaarlijk hoog. Er ligt dus nog een hoop radioactief materiaal in het gebied.
Jazeker. Ook in dit opzicht is Nederland een nucleaire grootmacht. De van oorsprong Nederlandse multinational Urenco maakt 30 procent van ál het verrijkte uranium – de belangrijkste brandstof van kerncentrales – in de wereld. Het bedrijf heeft vestigingen in Nederland, Duitsland, Groot-Brittannië en de VS.
De kosten worden geheim gehouden. Maar op de zwarte markt schijnt een kilo hoogverrijkt uranium ongeveer 2,5 miljoen euro op te brengen. Voor een atoombom heb je ongeveer 25 kilo nodig: dat kost je dus zo'n 62,5 miljoen euro in totaal. Het produceren van de bom zelf kost dan relatief weinig: denk aan ongeveer een ton.