Een hoofd-/werkschakelaar mag ROOD met GEEL gekleurd zijn als deze een noodstopfunctie heeft. Overigens, een normale hoofd-/werkschakelaar heeft bij voorkeur een ZWART of GRIJS gekleurde schakelaar.
Schakelaars zonder opening van de fasen (halfgeleider- schakelaars, zoals tastschakelaars- en dimmers) zijn als bedieningsschakelaar toegestaan (toelichting 537.5.2). Scheiders, smeltpatronen en verbindingsstrippen mogen niet als bedieningsschakelaar zijn gebruikt (537.5.3).
Een 2-polige werkschakelaar wordt gebruikt voor de 1 fase. Een 2-polige werkschakelaar is geschikt voor een machine met één nuldraad en één fasedraad. Een 4-polige werkschakelaar is geschikt voor machines die voorzien worden van krachtstroom. De 4-polige werkschakelaar wordt gebruikt voor de 3 fase.
Door de noodstop in te slaan, haalt men de stroomtoevoer (ook wel de CPU-toevoeren genoemd) er direct af en laat men speciale remmen de techniek stoppen. Door de noodstopschakelaar terug te halen en de resetknop in te drukken, wordt de stroom hervat en kan men verdergaan met de bediening.
De werkschakelaar is een schakelaar die je met de hand kan bedienen. Deze schakelaar is dicht bij een elektrische machine aangebracht zodat je deze buiten werking kan stellen. Tijdens onderhoudswerkzaamheden en reparatiewerkzaamheden kun je door middel van deze schakelaar een apparaat tijdelijk uitschakelen.
Hoe ziet de hoofdschakelaar in de meterkast eruit? De hoofdschakelaar, welke we ook wel lastschakelaar noemen, is relatief eenvoudig te herkennen. In de meeste meterkasten vindt u een grote zwarte knop, die u niet direct kan omdraaien.
De aardlekschakelaar voor een PV installatie is niet verplicht, mits er aan de NEN1010 voor bijvoorbeeld de uitschakeltijden van de installatie wordt voldaan.
Een RODE knop, respectievelijk RODE schakelaar, met een GELE achtergrond is specifiek gereserveerd voor knoppen en schakelaars met een noodstopfunctie. Zie voor aanvullende informatie hierover “Hoe moet een noodstopknop eruit zien”.
In basis moet elke machine voorzien zijn van één of meerdere noodstopknoppen. Volgens de Machinerichtlijn dienen noodstopknoppen te worden toegepast om reële of dreigende gevaarlijke situaties af te wenden.
In NEN 3140 artikel 5.102.1 geeft aan dat veiligheidsfuncties, zoals de noodstopschakelaar, van uit- gebreide, complexe en omvangrijke arbeidsmiddelen tenminste jaarlijks dienen te worden gecontroleerd.
Het gebruik van een werkschakelaar is namelijk wettelijk verplicht'. Wat zegt NEN 1010 over de werkschakelaar? De werkschakelaar wordt in NEN 1010 als volgt omschreven: 536.3.2 Werkschakelaars: toestellen voor uitschakeling bij niet-elektrotechnisch onderhoud.
Schakelen onderbreekt de stroom. Scheiden onderbreekt de spanning.
Een werkschakelaar zoals de Emat 25 ampère 2 polen is verplicht sinds 2017 volgens de NEN1010. Met de Emat werkschakelaar kun je veilig ieder zonnepanelen systeem aan en uit schakelen voor eventueel onderhoud of storingen. De Werkschakelaar wordt dicht in de buurt van de omvormer geïnstalleerd.
Met de scheidingsschakelaar (scheider) wordt een net fysiek losgekoppeld. Omdat deze alleen onbelaste netten kan schakelen mag hij volgens NEN 1010 echter niet eens schakelaar heten… Probleem bij het schakelen is dat elektrische stroom zich 'verzet' (wet van behoud van flux) tegen onderbreking.
Volgens de nieuwe NEN1010 is het verplicht voor installateurs om een werkschakelaar te plaatsen in de buurt van de omvormer, zodat u veilig werken aan de omvormer indien noodzakelijk. Voornamelijk belangrijk als met meerdere mensen aan de set wordt gewerkt, of als de omvormer ver van de groepenkast hangt.
Een tastschakelaar werkt niet mechanisch, hij wordt bediend door een lichte druk uit te oefenen van vinger of hand. Een schakelaar met een ingebouwde klok, die op een van tevoren vastgesteld tijdstip, of een reeks ingestelde tijdstippen, in- of uitschakelt.
Noodstop: het woord zegt het eigenlijk al. De noodstop dient ervoor om een machine zo snel mogelijk te laten stoppen. Een noodstopschakelaar herken je aan de rode bedieningsknop met de gele achtergrond. De noodstop moet bereikbaar zijn vanaf elke plaats waar je een machine kunt bedienen.
Een noodstop moet aan verschillende eisen voldoen:
De bereikbaarheid moet goed zijn voor de machinebediener, omstanders en collega's. De zichtbaarheid moet goed zijn: rood van kleur op een gele achtergrond. Op iedere bedieningsplaats moet een noodstopvoorziening aanwezig zijn.
Noodstop: volle kracht achteruit
Een noodstop maak je als volgt: de gashendel zo snel mogelijk terug naar neutraal, even een seconde wachten om de machinerie tot rust te laten komen en dan volle kracht achteruit.
De airco werkschakelaar wordt tussen de voeding en de airco buitenunit geïnstalleerd om de airco veilig te kunnen afschakelen van het net.
Je kan ook een lastscheider toepassen. Bij dit type schakelaar schakel je alle fasen en de nul (afhankelijk van het toegepaste stelsel). Hierbij ben je verzekerd dat er géén spanning meer aanwezig is boven de schakelaar.
Waar een noodstop de gevaarlijke bewegingen stopt, zorgt een nood-uit voor een uitschakeling van de energievoorziening. In het voorbeeld van de hefinstallatie is een nood-uit-knop ongeschikt. Door het stoppen van de stroomtoevoer kan de druk wegvallen en opnieuw een gevaarlijke situatie ontstaan.
Verschillende soorten hoofdschakelaars
Een hoofdschakelaar van 40 Ampere in een groepenkast is ruim voldoende als deze achter een 1-fase hoofdaansluiting met een capaciteit van 1x 25 of 1x 35 Ampere of bij een 3-fase hoofdaansluiting van 3x 25 Ampere van de netbeerder zijn aangesloten.
Wanneer het een 3-fase installatie betreft is een 4-polige hoofdschakelaar noodzakelijk, deze schakelt de drie fase en de nul. Nu snappen wij dat dit best diep op de materie in gaat maar in de meeste gevallen zal een 40A hoofdschakelaar volstaan omdat de aansluiting van de netbeheerder meestal niet hoger is dan 40A.
Waar zit de hoofdschakelaar? In een woonhuis bevindt de hoofdschakelaar zich in de groepenkast die in de meterkast is gemonteerd. Vaak is de hoofdschakelaar vlakbij de elektriciteitsmeter gemonteerd.