De eerste tomaten die in Europa kwamen waren klein en geel van kleur. Ze werden Peruaanse appels of gouden appels genoemd. Het Italiaanse woord voor tomaat, pomodoro, is een verbastering van het woord pomod'oro, wat letterlijk vertaald gouden appel betekent.
Rond 1750 kwam men er in Italië en de Provence achter dat de gele vruchtjes, “pomo d'oro”( Italiaans voor “gouden appel”), eetbaar waren. Door kruisen en selecteren kreeg de tomaat de rode kleur en vanaf 1850 is het een veelgebruikte groente in de Europese keuken.
Tomaten hebben als ze rijp zijn een mooie rode kleur. De rode kleur komt door het gas ethyleen. Dat ethyleen dat door de plant afgegeven wordt aan de vrucht, zorgt ervoor dat de tomaat mooi rood wordt. Maar voordat de tomaat ethyleen gaat aanmaken, moeten de vruchten eerst volgroeid zijn.
Leg de vruchten in een kistje of bakje en leg er meteen een rijpe banaan of appel bij. Dek af met krantenpapier en wacht anderhalf tot twee weken. Bananen geven ethyleengas af, een rijpingsgas dat ervoor zorgt dat de vruchten uiteindelijk toch nog hun mooie kleur krijgen.
Tomaten kunnen niet rood worden, wanneer ze niet 'groen volwassen' zijn, zelfs niet door technologie. De tomaten beginnen dus pas kleur te krijgen wanneer ze groen volwassen zijn. De groen volwassen groeifase is de fase waarop supermarkt tomaten geplukt worden. Deze rijpen dan af tijdens het transport of in gaskamers.
Volgens de kwekers hebben de zwarte tomaten een hartige smaak, terwijl de witte exemplaren vooral zoet smaken.
Het zijn over het algemeen frisse en zoete tomaatjes die te verkrijgen zijn in verschillende kleuren: oranje, bruin, roze, tijger, groen, rood, zwart en paars. Er bestaan zelfs nog mini varianten in de kleuren geel, rood, oranje en wit.
Bruine plekken aan de onderkant van tomaten terwijl ze aan de planten hangen betekent dat je neusrot hebt. Bij neusrot zijn de tomaten niet aangetast door schimmels, die rot veroorzaken. Neusrot heeft een andere oorzaak, namelijk calcium gebrek. Door het tekort aan calcium worden de celwanden minder sterk.
Tomaat geel en oranje smaak
De oranje en gele trostomaat hebben een lekkere, volle smaak. Je kunt de oranje en gele trostomaat zo gebruiken: Door de opvallende kleuren en sappige bite zijn ze heerlijk in frisse salade. De tomaat kun je ook vullen, bijvoorbeeld met zachte geitenkaas of mager rundergehakt.
Tomaten worden alleen rood als ze een bepaalde kleurstof bevatten. Deze kleurstof zorgt tijdens het rijpen van de tomaat voor de rode kleur. Heeft een tomaat minder of geen kleurstof dan blijven deze lichtrood of zelfs groen.
Het is verstandig alleen tomaten te eten die goed rijp zijn. Dat wil zeggen dat de tomaten rood van kleur moet zijn. Tomaten die nog niet rijp zijn bevatten de stof tomatine. Deze stof is verwant aan solanine en heeft een vergelijkbare werking.
Je hebt bij tomaten twee grote hoofdgroepen : determinate tomaten, ook wel struiktomaten genoemd en indeterminate tomaten. De struiktomaten groeien maar tot een hoogte van ongeveer een meter en moet je niet dieven, ze groeien in de breedte en hebben hun okselscheuten nodig om veel vruchten te produceren.
Gina Sam adviseert daarom om niet meer dan twee stuks sinaasappelen en tomaten per dag te eten en deze zelfs te vermijden als je veel last hebt van brandend maagzuur.
Tomaten: lekker, veelzijdig en supergezond
Tomaten zijn niet alleen lekker en veelzijdig, ze zijn ook erg gezond. Ze zijn een goede bron van vitamine C en K, lycopeen, kalium en foliumzuur. Tomaten dragen hierdoor onder andere bij aan een gezond hart en vaatstelsel, sterke botten en een mooie huid.
Het vetgehalte en het vetprofiel van het bloed verbetert
De krachtige anti-oxidant in tomaat, lycopeen, zorgt ervoor, dat de lever beter functioneert. Het vetprofiel van het bloed verbetert en het LDL gehalte (slechte cholesterol) verlaagt.
Een gebrek aan calcium bij tomaten is een mogelijke oorzaak van neusrot. Dat is een ziekte die je herkent aan bruinzwarte, uitgedroogde vlekken onderaan de tomaat. Neusrot is niet besmettelijk. Andere oorzaken van neusrot zijn een gebrek aan water en te zoute grond.
Neusrot is, zoals iedere tomatenteler weet, een bruin/zwart litteken (een 'zoutje') aan de onderkant van de vrucht. Het is doorgaans het gevolg van vochtstress of een calciumgebrek (minder dan 0,08% Ca in droge stof).
In de zomerzon gerijpte tomaten zijn natuurlijk het lekkerst maar groene tomaten kunnen zeker ook nog rijpen, zelfs als ze bij het oogsten nog knalgroen zijn.
De trostomaatjes zijn vaak het zoetst en daardoor heerlijk als snack of door salades. De peervormige varianten zijn over het algemeen wat vlakker van smaak, maar ten opzichte van die aan de tros vaak een stuk goedkoper.
Kinderen zijn er dol op, zelfs lastige groente-etertjes laten zich verleiden. Snoeptomaatjes zijn de kleine variant van pomodori-tomaten. Waar komen de snoep cherrytomaten vandaan: Van oorsprong komen alle tomaten uit het Andesgebergte in Zuid-Amerika.
Roze tomaten
Ze hebben een zachtroze gloed en zijn zeer smaakvol. Ze zijn vaak zelfs lekkerder dan een rode tomaat, soepel en zacht van smaak. In Japan hebben ze al 100 jaar een voorkeur voor roze tomaten vanwege die lekkere smaak en structuur. Je zou ze misschien zelfs de Rolls Royce onder de tomaten kunnen noemen.
De Delicious is de houder van het wereldrecord grootste tomaat ter wereld! Het record staat op zo'n 3,5 kilo! Het gemiddelde gewicht van de tomaat is 500 gram. De tomaten zijn zeer smakelijk en hebben weinig zaden.
Gele tomaten zijn lekker fris en zien er kleurrijk uit. Ze zijn iets minder zoet dan de rode variant, waardoor je er bijvoorbeeld een heerlijke gele tomatensoep van maakt. Ook in een salade komt de gele tomaat goed tot hun recht.
Er zijn wel 60 tomatensoorten. De vleestomaat is het bekendst. Verder heb je de trostomaat, romatomaat, cherrytomaat en 'Coeur de Boeuf'.