Vaak maakt de bank of verzekeraar een kopie van uw paspoort of uw Europese identiteitskaart. Instellingen kunnen de gegevens van uw identiteitsbewijs ook op een andere manier in hun bedrijfssysteem opslaan.
Waarom moeten banken dit? Dat heeft te maken met de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft). Financiële instellingen zijn hierdoor namelijk wettelijk verplicht om de identiteit van nieuwe en bestaande klanten te controleren en de klantgegevens actueel te houden.
Slechts enkele organisaties mogen een kopie van uw identiteitsbewijs maken. Uw werkgever en banken mogen dit bijvoorbeeld. In de praktijk vragen ook andere organisaties een kopie van uw legitimatiebewijs. U bent niet verplicht om die aan hen te geven.
Een politieambtenaar, een toezichthouder en een conducteur mogen naar uw identiteitsbewijs vragen. De identificatieplicht betekent dat u zich in bepaalde situaties moet identificeren.
Met een kopie van uw identiteitsbewijs kunnen oplichters een online bankrekening openen of een telefoonabonnement afsluiten. Maak kopieën van uw ID-bewijs onbruikbaar voor oplichters. Of gebruik hiervoor de app KopieID. Oplichters kunnen in uw afval zoeken naar loonstrookjes, jaaropgaven of verzekeringspapieren.
Denk aan online een telefoonabonnement of bankrekening afsluiten met een kopie van je identiteitsbewijs. Daardoor neemt de kans op identiteitsfraude toe. Een oplichter heeft dan alleen nog een kopietje van jouw ID nodig. Het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en -fouten (CMI) krijgt elk jaar vele honderden meldingen.
Als u een identiteitsbewijs (uit)leent, om bijvoorbeeld alcohol of sigaretten te kopen, dan pleegt u identiteitsfraude. Dit is strafbaar en u kunt daarnaast in het Register paspoortsignaleringen (RPS) komen te staan.
U bent strafbaar als u geen origineel en geldig identiteitsbewijs kunt of wilt laten zien. U loopt dan het risico op een boete. Dit staat in de Wet op de uitgebreide identificatieplicht.
Je bent formeel niet verplicht om een ID-kaart bij je te dragen. In Nederland hebben we namelijk een toonplicht, geen draagplicht. "Die keuze is bewust gemaakt, omdat er sinds de Tweede Wereldoorlog veel weerstand is tegen het verplicht bij je dragen van een persoonsbewijs", zegt jurist Vincent Böhre van Privacy First.
Het burgerservicenummer (BSN) is een uniek persoonsnummer voor iedereen die ingeschreven staat in de Basisregistratie personen (BRP). Uw BSN vindt u op het rijbewijs, paspoort, ID-kaart, zorgpas en salarisspecificatie. Het BSN vervangt in veel gevallen het oude sofinummer en bestaat uit dezelfde reeks cijfers.
De Geschillencommissie oordeelt dat de bank voor het vastleggen en bewaren van een kopie van het gebruikte ID-bewijs de pasfoto hierop moet afschermen. Ook moet de bank misbruik met de vastgelegde kopie van het ID-bewijs voorkomen, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een watermerk.
Want met de juiste ID's en andere persoonsgegevens van onze klanten weten we aan wie we onze diensten en producten aanbieden. Zo strijden we samen tegen financiële criminaliteit. Ook moeten we volgens de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) onze klanten identificeren.
Bijvoorbeeld: uw bank moet met uw gegevens (uw loonstroken bijvoorbeeld) nagaan of een hypotheek wel past bij uw financiële situatie. Ook gebruiken banken klantdata om fraude- en witwaspraktijken te bestrijden. Banken gebruiken data ook om klanten op nieuwe of aanvullende producten en diensten te wijzen.
Als u in Nederland belasting betaalt, dan heeft u een burgerservicenummer nodig om een bankrekening te openen. De bank kan u daarom vragen om een identiteitsbewijs waarop uw BSN staat als u een rekening opent. Bijvoorbeeld een paspoort of identiteitskaart.
Waarom moet ik opnieuw een legitimatiebewijs aanleveren? Banken hebben te maken met strenge wetgeving die is bedoeld ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme. Strikt genomen staat er niet in de wet dat bestaande klanten zich opnieuw moeten legitimeren.
Laat u geen geldig identiteitsbewijs zien als de politie of toezichthouder daar om vraagt? Mogelijk neemt die persoon u dan mee naar het politiebureau voor onderzoek naar uw identiteit. U kunt ook een boete krijgen.
Om de ID-check te kunnen uitvoeren heeft u een geldig Nederlands identiteitsbewijs nodig en een telefoon of tablet met NFC-lezer. De NFC-lezer leest informatie van de chip van uw identiteitsbewijs. Of uw telefoon of tablet een NFC-lezer heeft, ziet u in de specificaties van het apparaat.
Deel ook nooit een kopie van je bankpas met anderen! Door de combinatie van rekeningnummer en pasnummer kan ook opgelicht worden. Vaak wordt gebruik gemaakt van de afbeelding, het rekeningnummer wordt aangepast en vervolgens wordt er misbruik van de naam gemaakt, zonder dat de rekeninghouder hiervan op de hoogte is.
Waarom legitimeren? Supermarkten zijn wettelijk verplicht te controleren of iemand 18 jaar is bij de verkoop van alcohol en tabak. Aan jongeren tot 25 jaar die alcohol of tabak willen kopen wordt daarom gevraagd om klaar te staan met een geldig legitimatiebewijs.
Geen identificatieplicht voor kinderen tot 14 jaar
Kinderen tot 14 jaar hoeven zich niet te kunnen identificeren. Ook hun ouders zijn niet verplicht om bewijzen te tonen over de identiteit van hun kinderen tot 14 jaar.
Identiteitsfraude straf
De maximale straf voor identiteitsfraude is 5 jaar gevangenisstraf of een geldboete van € 82.000. Wanneer u fraude pleegt met biometrische persoonsgegevens, bijvoorbeeld vingerafdrukken van iemand anders achterlaten op een plaats delict, dan wordt er zwaarder gestraft.
Gebruik van uw BSN
De overheid gebruikt uw burgerservicenummer (BSN) bij de verwerking van uw persoonsgegevens. Met uw BSN kunt u bij elk loket van de overheid terecht. Met dit nummer kan een overheidsorganisatie uw gegevens opzoeken. Zo hoeft u uw gegevens niet bij elke overheidsorganisatie opnieuw aan te leveren.
Een kopie van een ID-kaart is geen geldig legitimatiebewijs. Je kunt dus alsnog een boete krijgen voor het niet kunnen tonen van een geldig legitimatiebewijs. Als je 16 jaar of ouder bent is de boete € 90. Ben je onder de 16 jaar dan is de boete € 45.
Wat is identiteitsfraude? Criminelen kunnen persoonsgegevens verkrijgen door bijvoorbeeld phishing of een datalek. Met die persoonsgegevens kunnen zij zich online als iemand anders voordoen en zo onder een andere naam bijvoorbeeld overeenkomsten sluiten en strafbare feiten plegen.