Drie van de vier basisemoties worden bij de meesten van ons door ons denkvermogen als 'onprettig' gecategoriseerd. Deze vier basisemoties zijn: Boos, Bang, Blij en Bedroefd.
Laten we eens beginnen bij de basis. In de psychologie worden 4 emoties genoemd waar alle gevoelens naar terug te herleiden zijn: Bang, Boos, Blij en Bedroefd, oftewel: Angst.
Angst is een emotie die bij dreigend gevaar, echt of in het voorstellingsvermogen, een reactie prikkelt in het brein. Die kan leiden tot een automatische reactie: een vecht-, vlucht- of verstijf reactie.
De in 2017 overleden neuropsycholoog Jaak Panksepp onderscheidde in zijn baanbrekend hersenonderzoek zeven emotiesystemen namelijk Zoek, Spel, Lust, Zorg, Paniek/Verdriet, Angst en Woede.
Hevige emoties
En wat bleek: vernedering leidt inderdaad vaak tot heviger emoties dan boosheid of blijdschap. Sterker nog: het is een van de sterkste emoties die een mens kan voelen.
Een emotie is een lichamelijke reactie op hetgeen wat je voelt of ziet. Het is een reactie op ons gevoel: het gekleurde gevoel of onze intuïtie. In ons lichaam zitten spiegel neuronen. Als je iemand heel hard ziet vallen van zijn fiets, dan voel je dat.
In Vermoeidheid als emotie stelt psychotherapeut Ronald Pino dat moeheid, hoewel ervaren als een lichamelijke toestand, toch veeleer een geestesgesteldheid is. Bij moeheid is er hetzelfde aan de hand als bij blozen, dat zichtbaar lichamelijk van aard is, maar de uitdrukking is van een psychologisch verschijnsel.
Er zijn 4 basisemoties: blij, bang, boos, bedroefd. Alle andere emoties zijn hiervan afgeleid.
Stress is in de basis de ervaring dat men zich in een bedreigende situaties bevindt waartegen men niet opgewassen is. Een nogal heftige emotie, vooral op de werkvloer, maar wel een met een functie.
Een angst- en piekerstoornis veroorzaakt heftige angsten in het dagelijks leven, zonder dat er echt gevaar is. U maakt zich steeds zorgen over veel dingen. Klachten zijn hartkloppingen, zweten, benauwdheid, misselijkheid of het gevoel te stikken. Wat helpt is elke dag gezond en regelmatig te leven.
Boodschapperstoffen (neurotransmitters) spelen een grote rol in het angstcircuit in de hersenen. Het gaat vooral om de stoffen serotonine, dopamine en noradrenaline. Bij mensen met een angststoornis werken deze boodschapperstoffen niet goed. Dan is de verwerking van angstsignalen uit balans.
Basis-emoties: de 4 B's
boosheid. bedroefd of verdriet. bang of angst. blij.
In “De 5 B's van …” vragen we aan een van onze medewerkers naar hun associatie bij de woorden Blij, Bang, Boos, Bedroefd en Beschaamd. Deze keer is Laura Detering aan de beurt.
Emoties hebben een onmisbare functie voor de mens.
Emoties maken ons attent op onze behoeften en vormen een essentieel onderdeel in ons contact maken met anderen. Emoties zijn bovendien de belangrijkste drijfveer voor ons gedrag. Emoties brengen mensen in beweging.
Secundaire emoties (emoties die volgen op primaire emoties): woede of angst als reactie op een primaire emotie, verdriet, geluk, trots, jaloezie, afgunst, schuld, schaamte, medelijden, wrok, wraak, afstand, nabijheid.
Teleurstelling is na angst en boosheid de negatieve emotie die we het vaakst ervaren. Maar door onze verwachtingen bij te stellen, kunnen we de pijn verzachten – en er zelfs nog iets van leren.
Spijt, jaloezie, schaamte, schuld, heimwee en medelijden zijn ingewikkelde emoties. Wetenschappers noemen het complexe emoties.” Xandra Schutte gebruikt complexe emoties terloops in een van haar teksten (2016), en ze geeft er een andere betekenis aan.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
“Mensen die emotioneel uitgeput zijn, durven al eens extreme uitspraken te doen. Ze flappen dingen eruit zonder daar op het moment zelf over na te denken. Maar achteraf gaan de hersenen in overdrive en piekeren ze zich suf over wat ze gezegd hebben.
U voelt zich triest voelen of hulpeloos, tot niets in staat. Het lukt niet meer om ergens nog plezier aan te beleven, u verliest interesse in onderwerpen en het is lastiger om zich te concentreren. Andere gevoelens die vaak voorkomen bij depressies zijn prikkelbaarheid, of juist een dof en leeg gevoel van binnen.
Kenmerken: je betrekt kritiek van anderen te veel op jezelf. je laat je te vaak of te veel leiden door jouw gevoel in negatieve zin. je pikt te veel sfeer of negatieve gevoelens op van de ander en je neemt dit mee zonder dat je daarvan los kunt komen.
Ervaar je weinig tot geen gevoelens en/of emoties, dan is er in de meeste gevallen sprake van onderdrukking ervan. Dat kan al vanaf heel jong zijn, en is doorgaans totaal onbewust. Vrouwen hebben vaker een probleem met het toelaten van boosheid, mannen met het toelaten van verdriet.
Liefde kan bijvoorbeeld een speciaal soort aantrekking tot een persoon of voorwerp zijn. Het is dan een gevoel of emotie. In de sterkste vorm geeft het mensen de indruk dat ze zonder het object van hun liefde niet meer verder kunnen in het leven, de indruk dat ze psychologisch afhankelijk zijn van de aanwezigheid.