De provincie Friesland is vandaag een meertalige provincie. Er worden naast de staatstaal Nederlands en de regionale taal Fries ook nog een aantal dialecten gesproken, namelijk het Stellingwerfsk (Saksisch dialect in het zuiden), het Bildts (in het noordwesten) en het
Het Fries kent een groot aantal dialecten, waaronder het Noordhoeks (net boven Dokkum), het Woudfries (in de Friese Wouden) en het Kleifries (in de kleistreek). Geschat wordt dat er binnen de Friese taal zo'n 8 tot 10 dialecten zijn te onderscheiden.
Fries en Nederlands zijn de officiële talen in de provincie Fryslân. Friese burgers hebben het recht om hun eigen taal (Nederlands of Fries) te gebruiken. Bijvoorbeeld in de rechtszaal of in contact met de gemeente. Dat staat in de Wet gebruik Friese taal.
Het Engels en Fries zijn nauw verwant aan elkaar. Toch is daar tegenwoordig niet zoveel meer van te merken, afgezien van een aantal woorden. Maar het Oudfries en het Oudengels lijken wél veel op elkaar. Bremmer: “Er zijn veel fonologische overeenkomsten tussen het Oudfries en Oudengels.
De invloed van naburige talen op de Friese dialecten is groot, maar regionaal verschillend. Het Nederlands en zijn historische vormen hebben een grote invloed gehad op het Westerlauwers Fries en het Oostfries. Het Oostfries heeft naast het Nederlands ook sterke invloeden uit het Nederduits en Duits.
Friesland werd in 1581 een onafhankelijk lid van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden . Tegenwoordig is het een Nederlandse provincie , die in 1996 de naam Fryslân kreeg.
Hallo zeggen
Fries: Hoi, hoe giet it? In de ochtend kun je zeggen 'goemoarn' (goedemorgen), in de middag kun je zeggen 'goemiddei (goedemiddag) en in de avond kun je zeggen 'goejûn' (goedenavond).
Het Fries is echter nog steeds onverstaanbaar voor het Nederlands . Een cloze-test uit 2005 wees uit dat Nederlandse respondenten 31,9% van een West-Friese krant begrepen, 66,4% van een Afrikaanse krant en 97,1% van een Nederlandse krant.
De Keltische wortels van de wereldtaal Engels, maar ook van het Fries. Het zijn voorbeelden van recente ontdekkingen op het gebied van de Keltische talen en cultuur.
Hoewel het Fries ongeveer 300 jaar na het einde van de Oudfriese periode nauwelijks als geschreven taal werd gebruikt, is er in de moderne tijd een opleving geweest in het West-Friese gebied . De taal wordt nu gebruikt in de scholen en rechtbanken in de provincie Friesland. Er is ook een Friese Academie.
Natuurlijk heette Friesland vroeger ook Vriesland, observeerde toen iemand. Er waren in 2007 72 mensen die Van Vriesland heetten, en niemand heette Van Friesland. Ook Frankrijk zie je in die oude vormen vaak gespeld als Vrankrijk.
Waarom? Heel eenvoudig: Fries voldoet als enige van de regionale talen aan de gestelde eisen. Zo heeft het een duidelijke grammatica, is er sprake van historische ontwikkeling en vinden de sprekers zelf dat ze de taal Fries spreken. Friesland wordt al lange tijd door de Nederlandse overheid erkend als tweetalig.
Naar huidige inzichten stammen de tegenwoordige Friezen niet af van de Frisii van Tacitus, maar van landverhuizers uit de 5e en 6e eeuw die de kust van Nederland en Duitsland koloniseerden.
Friesland, historische regio van Nederland en Duitsland, grenzend aan de Noordzee en inclusief de Friese eilanden. Sinds 1815 verdeeld in Friesland, een provincie van Nederland, en de regio's Ostfriesland en Nordfriesland in noordwestelijk Duitsland .
De Friese taal
Om een aantal typische Friese klanken weer te kunnen geven zijn er zes letters aan het Friese alfabet toegevoegd: â, ê, é, ô, ú en û. De letters q en x komen van oorsprong niet voor in het Fries, behalve in leenwoorden.
Wat is echt typisch Fries? Er is niet één ding wat je typisch Fries kunt noemen, dit zijn meerdere. Het varieert van Friese 'producten' zoals de vlag en de taal tot Friese lekkernijen zoals de Oranjekoek. Wist je bijvoorbeeld dat Oranjekoek niet altijd oranje is?
Fries is de taal die het dichtst bij Engels ligt
Twee extra dialecten van het Fries, Nordfrasch (Noord-Fries) en Seeltersk (Zuid-Fries) , worden gesproken in kleinere populaties van Duitsland. Hoewel Engels en Fries er misschien anders uitzien, verbinden hun gemeenschappelijke Germaanse wortels ze met elkaar.
Net als de in Duitsland gesproken Noord-Friese dialecten en het Saterfries, stamt het huidige Fries af van het Oudfries. Deze taal vertoonde sterke overeenkomsten met het Oudengels, waarvan sommige nog steeds zijn terug te vinden in het moderne Fries.
Koese (slapen), halje-trawalje (haastig, onverwachts) , ferrinnewearje (vernielen), manjefyk (magnifiek). Oefriese woorden zou je zeggen. Mis. Hoewel ze Fries klinken, hebben deze woorden een hele andere oorsprong: het Frans.
Frysk wurdboek. Ben je op zoek naar een bepaald woord in het Fries?
snein [snain], oostelijk: [snɛin], 'zondag', 2. moandei [mandi], zuidoostelijk: [mɛndiə], 'maandag', 3.
In 2019 leefde 6,2% van de Nederlandse bevolking in armoede. In Fryslân leefde 6,1 procent van de inwoners onder de lage- inkomensgrens, wat neerkomt op bijna 38.000 mensen (FSP, 2021). Bijna een derde (28%) van deze groep was in 2019 afhankelijk van het inkomen dat wordt verdiend als werknemer of zelfstandige.
Ze hebben een rijke culturele geschiedenis en een aparte taal die overeenkomsten vertoont met zowel het Nederlands als het Engels. Maar een minder bekend feit over de Friezen is hun connectie met de Scandinaviërs. De Friezen en de Scandinaviërs delen een gemeenschappelijke Germaanse afkomst die teruggaat tot de ijzertijd.
Aantal gelovigen neemt af
Niet meer 47,7 procent (2010-2014) maar 42,8 procent van de Friezen gelooft. De regio waar de meeste mensen geloven is in Fryslân de Zuidwesthoek. De zuidoostkant van de provincie is minder gelovig. Fryslân zit ook onder het landelijk gemiddelde van 49,3 procent.