Boomhars is een kleverige hars dat afkomstig is van bomen waaronder naaldbomen, dennen, lindes of een esdoorn. Hars is voor een boom de natuurlijke bescherming tegen insecten en schimmels, echter voor autolak een grote vijand. Met name bij warme en hoge temperaturen, valt er boomhars in kleine druppels uit de boom.
Hars wordt gevormd in de schors en het hout van met name naaldbomen en tropische boomsoorten.
Hars is een taai, kleverig, plantaardig product dat voornamelijk gewonnen wordt uit naaldbomen. Er zijn ook verschillende kunststoffen die harsen worden genoemd. Voorbeelden van zulke kunstharsen zijn bakeliet (fenolhars), polyurethaanhars en epoxyhars.
Deze boom probeert zichzelf nu te beschermen tegen insecten en bacteriën door hars los te laten. Alle bomen die op de een of andere manier beschadigd raken of waar nutteloze takken van afvallen, dichten de wonden die ontstaan. Deze beschermende activiteit noemen we het bloeden van een boom.
“Het zijn met name lindebomen waarbij je dit ziet. In die boom zitten luizen en die vreten een beetje blad. Dat kan die boom goed hebben. Maar de luis eet altijd net iets meer dan hij nodig heeft en laat dan een druppeltje vocht vallen uit zijn achterwerk.
Gelukkig zijn er volop soorten die minder, of helemaal niet druipen. ' Niet druipende linden zijn Tilia americana 'Nova' en 'Redmond', Tilia flavescens 'Glenleven', Tilia heterophylla 'Prestige', Tilia henryana var. Subglabra en Tilia mongolica 'Buda'.
Veel mensen denken dat honingdauw alleen voorkomt in lindebomen. Maar ook in esdoorns, essen, haagbeuken en eiken komen bladluizen voor, die voor deze overlast kunnen zorgen.
Het aroma (lucht) van hars bevat fenolen die (geconcentreerd) schadelijk kunnen zijn voor de luchtwegen. Hars is verder giftig, dieren die het opeten kunnen er ziek van worden.
Je gelooft het niet maar de hars en de boomschors zijn eetbaar en gezond. De hars kun je gebruiken als kauwgom. Je laat het opwarmen in je mond en vervolgens kauw je er zacht op voor enkele uren. Het is extreem gezond en helpt bij tandproblemen.
Dep een katoenen doek in de alcohol en wrijf dit over de hars. Was het daarna om de hars te verwijderen. Wrijf met een oude tandenborstel afwasmiddel op de vlek en laat het een half uur liggen. Was het daarna op een zo hoog mogelijke temperatuur.
Hoe krijg ik hars van hout af? Met een föhn kan het door de warme lucht weer zacht en vloeibaar worden gemaakt. Daarna kunt u het overschot hars wegvegen met een met wasbenzine of terpentine gedrenkte doek. Let wel: niet alle hars zal weg zijn dus na drogen moet u die plekken weer grof opschuren.
Overtollig vocht (honingdauw) scheiden ze uit en veroorzaakt een plakkerige substantie, waardoor de boom en alles wat direct bij de boom staat gaat plakken. Deze plakkerige substantie is ook de voedingsbodem voor roetdauw schimmel. Deze roetdauw vormt een laagje op het blad, wat het zonlicht weghoudt.
Hars verwijderen: echte hars
Echte hars is altijd in olie oplosbare hars. Daarin lees je dus al de oplossing. Breng wat olie aan in de palm van je hand en breng deze met masserende bewegingen aan op de huid. De combinatie van olie, beweging en de warmte van je hand zorgt er voor dat de hars simpel oplost.
Het is vaak lichtgeel en doorzichtig, taai en erg kleverig. Doordat hars niet oplosbaar is in water, is het erg lastig om harsvlekken schoon te maken. Hars wordt uitgescheiden door naaldbomen.
De naalden en de binnenbast (cambium) zijn eetbaar. De dunne binnenbast is rijk aan vitamine C. De dennenappels kunnen verhit worden om zodoende de zaadjes eruit te laten komen (je kunt ze daarvoor bij het vuur leggen). Deze smaken rauw al goed, maar nog beter als ze worden geroosterd.
Barnsteen is een fossiele hars die afkomstig is van naaldbomen. Deze bomen werden veelal aangeduid met de wetenschappelijke soortnaam Pinus succinifera. De hars is miljoenen jaren geleden uit de bomen gedropen en daarna versteend. Barnsteen stamt uit het Mesozoïcum tot aan het Kwartair.
Vers gevallen hars kunt u proberen te verwijderen met lauwwarm water, wat autoshampoo en een zachte doek of spons. Misschien ten overvloede, maar gebruik nooit een schuurspons, dat geeft namelijk 100% krasgarantie.
Violisten en altviolisten gebruiken over het algemeen een hardere soort hars, cellisten en zeker bassisten gebruiken een zachtere (en zelfs plakkerige) soort hars. Binnen de vioolhars kun je ook kiezen uit harde (lichte) of zachte (donkere) hars.
De spar is een kegelvormige naaldboom (typische kerstboomvorm). De naalden groeien als eenling uit de takken (in tegenstelling tot bij de den, waar steeds twee naalden tegelijk op hetzelfde punt uit de takken groeien – zie verderop). Je kunt de jonge malse toppen rauw of gekookt eten.
Epoxyhars / lamineerhars:
Meer viskeus dan giethars. Aanzienlijk kortere uithardingstijd en dus ook vrij korte verwerkingstijd. Alleen relatief dunne lagen tot maximaal 2 cm mogen in één keer worden gegoten.
Is epoxy/giethars duur? Hoe dikker de gieting, hoe duurder het product. De epoxy-gietharsen voor dikke gietingen zijn prijziger dan normale epoxyharsen – afhankelijk van het merk en de kwaliteit. Vanzelfsprekend wordt epoxy ook duurder wanneer je er meer van gaat gebruiken.
De meest gebruikte hars hiervoor is een polyurethaan giethars. Deze hars kenmerkt zich door een geleidelijke uitharding met een geringe warmteontwikkeling tijdens het uitharden. De gemiddelde uithardingstijd ligt rond de 30 minuten, maar dit kan variëren naar mate de temperatuur hoger of lager is.
De honingdauw verschimmeld en is te herkennen als een zwarte roetachtige laag op de bladeren. Dit staat bekend als roetdauwschimmel. In Nederland zie je roetdauw vaak op lindenbomen, klimop en in fruitbomen.
Roetdauw in de moestuin voorkomen
De zwart geworden bladeren van deze planten kunnen schoongemaakt worden met een zeepoplossing. Wrijf voldoende hard, want honingdauw is een kleverige en hardnekkige substantie. Verwijder bij een ernstige plaag de sterk aangetaste bladeren, verzamel ze en verbrand ze.
Honingdauw is een heldere nectar-achtige vloeistof die wordt afgegeven door veel soorten blad- en schildluizen, witte vliegen en de schimmel moederkoorn. Deze zuigen plantensappen op maar verbruiken niet alle suikers waarna deze in vloeibare vorm worden afgegeven.