Een goeie bosbodem moet luchtig zijn zodat de bomen vlot kunnen wortelen, en met een zware kraan of minigraver riskeer je jouw bosgrond onherstelbaar dicht te rijden. Naast bomen plant je ook inheemse struiken aan zoals hazelaar of spork. Dit kan op een lichter plekje in het bos of aan de rand.
Geschikte planten voor een boomspiegel zijn vrouwenmantel (Alchemilla), ooievaarsbek (Geranium cantabrigiense 'Cambridge') en smeerwortel (Symphytum grandiflorum). Bij geen extreme droogte is adderwortel (Persicaria bistorta 'Superba') ook een goede keuze.
Het gaat in de meeste gevallen om inheemse of bijna inheemse bomen en planten. Waar het natuurlijk vooral om gaat is de uitstraling en sfeer die het geheel gaat geven. Bomen die je vaak terug zult vinden in bostuinen zijn de krentenboom, Amelanchier lamarckii, de grove den, Pinus sylvestris en de haagbeuk of beuk.
Minder overlast geven de opgaand groeiende sierperen (Pyrus), de grootbladige Catalpa of Cercidiphyllum met zijn mooie ronde kroon.
Onderhoudsarme bomen
Er is zelfs een kleinblijvende boom die jaarrond interessant is en maar weinig onderhoud nodig heeft: de Amelanchier lamarckii (krentenboompje). In de lente krijg je witte bloesem, in de zomer sierlijke groene blaadjes, bessen en een prachtige herfstverkleuring.
De beplanting in een bostuin bestaat uit drie lagen: de hogere bomen of struiken, middelhoge soorten (struiken en vaste planten) en bodembedekkers. Kies voor de beplanting fraaie voorjaarsbloeiers, maar ook enkele zomerbloeiers en struiken met een opvallende herfstkleur.
In tegenstelling tot veel andere delen van een tuin bestaat een bos uit 3 lagen. De meerjarige bosplanten op de grond, heesters, zoals hulst, rhododendron, camelia en skimmia (de middelste laag) en het bovenste bladerdak van bomen zoals acers, magnolia, zilverberk, beuk en eiken.
Welke heesters passen goed onder een boom? Vaak wordt er gekozen om onder bomen schaduw lievende vaste planten te plaatsen zoals bijvoorbeeld; lievevrouwebedstro, varens, hosta's, siergrassen, anemonen, primula en heuchera's.
Beuken worden niet zo oud. Ze zijn erg gevoelig voor veranderingen in de bodem. Gemiddeld bereiken ze een leeftijd van 150 jaar, soms 200 jaar. Bij Laren in Gelderland staat de oudste beuk van Nederland; deze heeft de uitzonderlijk hoge leeftijd van 400 jaar.
De totale gemiddelde kosten voor de aanleg van nieuwe bossen wordt geschat op circa € 13.750 per hectare. De range is € 7.600 – € 22.100 per hectare.
Een pad van stenen of kiezels hoort simpelweg niet thuis in een bostuin. Daarom kun je in de bostuin kiezen voor een natuurgetrouw bospad, voorzien van een flinke laag boomschors. Breng een klein cunet aan van vijf centimeter diep en stort het schors los over de grond.
Een bos is een begroeiing met bomen in een dominante boomlaag, of meerdere boomlagen. Er kan daarbij een ondergroei zijn van mossen, kruiden en/of struiken, en de bodem kan rijk zijn aan schimmels.
Vaste planten die onder zo'n boom kunnen, zijn kruipend zenegroen (Ajuga reptans), Italiaanse aronskelk (Arum italicum), schoenlappersplant (Bergenia), lelietje-van-dalen (Convallaria majalis), elfenbloem (Epimedium), Geranium macrorrhizum en G.
Voor het aanleggen van een voedselbos is de huidige bestemming van de grond bepalend. Deze is vastgelegd in het bestemmingsplan, dat bestaat uit een algemeen deel, een plankaart en planvoorschriften. Bestemmingen zoals agrarisch en natuur komen in aanmerking.
Een eik daarentegen, die een penwortel heeft laat een veelzijdige onderbegroeiing toe zoals o.a. vogelkers, hulst, appelbes, vuilboom. Berken, die oppervlakkig wortelen en daardoor de grond uitmergelen maken het de plantenliefhebber weer erg moeilijk. Liguster en Symphoricarpos bieden daar soms uitkomst.
Die selectiecriteria worden zowel bepaald door de standplaats waar de boom moet komen als door het eindbeeld dat je zelf voor ogen hebt ('Hoe moet de boom er uitzien als hij volwassen is?') Er zijn enkele criteria die je móet invullen om een resultaat te krijgen: boomgrootte, bodemtype en bodemvocht.
Ook voor een kleinere voortuin is een zuilvormige boom geschikt, omdat de meeste vormbomen niet heel groot worden; Leibomen: met groenblijvende of bladverliezende leibomen of leifruitbomen groeit er een mooi dicht scherm aan takken, dat een mooie binnenkomer is in de voortuin.