Door sporten vindt er een toename plaats van diverse neurotransmitters waaronder dopamine, serotonine en endorfine. Endorfine staat onder meer bekend als het snelst werkende anti-stresshormoon omdat het binnen een minuut een stressreactie kan stilleggen.
Tijdens het sporten komen er verschillende hormonen vrij. Testosteron, oestrogeen, cortisol, insuline en adrenaline bijvoorbeeld. Er komen ook drie 'gelukshormonen' vrij: endorfine, serotonine en dopamine.
Bovendien duurt het zo'n twee dagen voordat het hormoon door onze lever wordt afgebroken. Al deze tijd zal je de spanning in je lichaam nog steeds kunnen blijven voelen. Wat je dus wilt, is meer endorfine, en zodoende minder stress.
Endorfine wordt ook wel het energiehormoon genoemd, omdat je van dit gelukshormoon onder andere meer energie en minder pijn krijgt. Dopamine is het gelukshormoon is het aandrijfhormoon en zorgt ervoor dat je blijft gaan en dat je meer motivatie creëert om specifieke doelen te behalen.
Endorfines komen vrij als reactie op een verscheidenheid aan prikkels. Fysieke inspanning is een van de meest bekende triggers. Daarom voelen mensen zich vaak gelukkig en ontspannen na het sporten. Een fenomeen dat bekendstaat als de 'runners high'.
De smaakervaring bij suikers, vetten, chilipepers en ook chocolade zorgt voor het vrijkomen van endorfines. Ook zijn endorfines zeer actief bij automutilatie (zelfverminking).
In gezonde hersenen bevinden zich grote hoeveelheden dopamine in de basale ganglia, een hersengebied dat belangrijk is voor beweging. Dit hersengebied zorgt er onder andere voor dat bepaalde bewegingen makkelijker gedaan worden, of ongewenste bewegingen juist onderdrukt kunnen worden.
Hardlopen, dansen, fietsen of zwemmen zijn sporten waarbij endorfine vrijkomt. Pittig eten: Niet alleen de inname van vet en suiker zorgt voor de aanmaak van endorfine. Ook het eten van rode pepers of ander pittig eten geeft dat effect. Dat komt door de pijnprikkel die je krijgt.
Wat jij zou moeten weten van gelukshormonen. Zelfs een kleine hoeveelheid van een hormoon kan diepgaande effecten hebben op lichaamsfuncties. De zogenaamde 'gelukshormonen' – dopamine, serotonine, oxytocine en endorfines – zijn essentieel voor het welzijn van jou en mij.
Intensief sporten veroorzaakt namelijk een toename van de stresshormonen adrenaline en cortisol, en die toename wil je juist voorkomen. Die stresshormonen heb je al genoeg aangesproken en je wilt je bijnieren niet onnodig (over)belasten.
Zoals hierboven al even aangegeven kennen we het stofje endorfine, dopamine en serotonine. Endorfine wordt aangemaakt tijdens het sporten en geeft jou een gelukzalig gevoel, een euforisch gevoel van binnen. Ook verminderd Endorfine het gevoel van pijn. Dit stofje werkt verslavend.
Lusteloosheid, vermoeidheid, geheugenverlies en concentratieverlies zijn symptomen van een tekort aan dopamine. De coronamaatregelen zijn een goed voorbeeld van het creëren van een dopamine tekort bij een grote groep Nederlanders. 4 miljoen Nederlanders met een potentiële burn-out, 100.000 depressieve studenten.
Daarentegen onderzocht de Universiteit van Jyvaskyla (Finland) welke sport nu het beste voor je geheugen is: krachttraining, High Intensity Interval Training of hardlopen. Daarbij kwam hardlopen het beste uit de test, omdat de productie van een bepaald stofje zorgt voor verhoging van de aanmaak van nieuwe zenuwcellen.
Twintig minuten hardlopen op een lichte intensiteit is al genoeg om het dopamine-niveau aanzienlijk te verhogen. Beoefen je een sport op een hoge intensiteit, dan geven je hersenen al na enkele minuten dopamine af. Het vrijgeven van dopamine maakt je alerter, meer gefocust en het verbetert je concentratie.
“Tijdens seks komen stofjes vrij: onder andere dopamine, oxytocine en vasopressine. Dit zorgt voor verlangen, hunkering en obsessie. Als je seks hebt met iemand, raak je eigenlijk een beetje verslaafd aan diens aanraking. Elke aanraking wordt beloond met een shot aan deze stofjes.
Het genot dat je tijdens het orgasme ervaart wordt mede veroorzaakt door verschillende hormonen die worden aangemaakt. Deze neuronencocktail bestaande uit dopamine, oxytocine en endorfine zorgt voor een fantastisch gevoel. Dopamine: een neurotransmitter die ervoor zorgt dat we ons tevreden en beloond voelen.
Maar als de hersenen de gelukshormonen dopamine, endorfine en oxytocine onvoldoende aanmaken of verstoord worden door een toestroom van blokkerende stoffen, wordt je ongelukkig.
Dopamine wordt niet de hele tijd afgegeven. Het wordt aangemaakt wanneer je dingen doet die volgens de hersenen moeten worden beloond, zoals sporten, eten, seks hebben en verliefd zijn.
Endorfinen zijn neurotransmitters die je stressniveau verlagen, pijn verminderen en zorgen voor een fijn of zelfs euforisch gevoel. Deze stofjes komen al na 10 minuten wandelen vrij, waardoor je je brein met een korte wandeling blijer en ontspannener kunt maken.
De hersenen functioneren iets anders bij ADHD. Er lijkt een tekort aan zogeheten neurotransmitters (dopamine en noradrenaline), want de medicijnen die voor ADHD effectief zijn die verhogen deze stoffen in de hersenen.
We raden daarom voeding met een grote hoeveelheid van dit aminozuur aan. Dit zijn bijvoorbeeld bananen, vis, zuivel, bruine rijst, kikkererwten, eieren, pitten, sesamzaden en noten.Ook chocolade is een serotonine booster, maar beperk je daarbij tot de pure variant (>75 procent cacao) en slechts enkele blokjes per dag.
Dopamine wordt gevormd uit aminozuren (tyrosine en fenylalanine), voorbeelden van producten waar deze aminozuren in zitten zijn amandelen, avocado's, bananen, zuivel, peulvruchten, zaden, noten en tofu.